Deportacja (prawo)

Deportacja – wydalenie cudzoziemca na podstawie decyzji administracyjnej. Z reguły wydalenie dotyczy cudzoziemców, którzy nielegalnie przebywają na terytorium określonego państwa, nielegalnie podejmują w nim zatrudnienie lub stanowią zagrożenie dla państwa. Deportacji (wydalenia) nie powinno się mylić z banicją (wygnaniem) lub ekstradycją (wydaniem).

Wydalanie cudzoziemców według prawa międzynarodowego

Co do zasady każde państwo ma prawo określać warunki, na jakich cudzoziemcy mogą wjeżdżać i przebywać na jego terytorium. Jednak w pewnym zakresie kwestiami deportacji obcokrajowców zajmuje się także prawo międzynarodowe. Przykładowo, Protokół nr 4 do Europejskiej konwencji praw człowieka zakazuje zbiorowego wydalania cudzoziemców (sprawa deportacji każdej osoby powinna być rozpatrzona indywidualnie), zaś Protokół nr 7 do tej Konwencji przewiduje pewne gwarancje proceduralne wydalania cudzoziemców:

• decyzja o deportacji powinna być podjęta na podstawie ustawy (nie może to być czyste uznanie urzędnika),
• należy wysłuchać argumentów obcokrajowca za niewydalaniem,
• powinien mieć możliwość wniesienia odwołania od decyzji wydaleniowej,
• może skorzystać z pomocy pełnomocnika (adwokata, radcy prawnego lub innej osoby), który będzie reprezentować go w postępowaniu o wydalenie.

Powszechna deklaracja praw człowieka w artykule 9 głosi Nikogo nie wolno samowolnie aresztować, zatrzymać lub wygnać z kraju.

Wydalanie cudzoziemców w Polsce

W Polsce decyzje o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu (decyzję deportacyjną) podejmują organy wskazane w art. 310 Ustawy z 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach (Dz.U. z 2023 r. poz. 519). W decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu określa się termin dobrowolnego powrotu, który wynosi od 8 do 30 dni, liczony od dnia doręczenia decyzji. W decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu orzeka się o zakazie ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw obszaru Schengen oraz określa się okres tego zakazu. O wydaleniu orzeka również Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców w postępowaniach o nadanie statusu uchodźcy, w sytuacji, gdy w stosunku do cudzoziemca nie zachodzą przesłanki nadania statusu uchodźcy bądź udzielenia ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt tolerowany, a jednocześnie nie istnieją przesłanki negatywne orzeczenia o wydaleniu (np. związek małżeński cudzoziemca z obywatelem polskim). Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu może zostać wykonana zarówno przez dobrowolny wyjazd cudzoziemca z terytorium RP, jak też przymusowo poprzez doprowadzenie do granicy. Doprowadzenie cudzoziemca do granicy wykonuje komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.

Zobacz też

• azyl
• ekspulsja
• readmisja