Dolinka Rozpadła
Dolinka Rozpadła lub dolinka Rozpadlina (słow. Rozpadlá dolinka, dolinka Rozpadliná) – nieduża dolina w słowackich Tatrach Zachodnich, jedno z górnych pięter Doliny Tomanowej Liptowskiej. Znajduje się na południowych stokach grani głównej Tatr Zachodnich pomiędzy Suchym Wierchem Kondrackim a Krzesanicą. Od wschodniej strony jej obramowanie stanowi Jaworowy Grzbiet (Javorovy hrebeň) odchodzący na południe od Suchego Wierchu Kondrackiego i zakończony Jaworowymi Skałkami, od zachodniej Rozpadła Grań odchodząca w południowo-wschodnim kierunku od Krzesanicy. W dolnej części dolina zacieśnia się w Jaworowy Żleb uchodzący na Polanie pod Jaworem do Doliny Tomanowej Liptowskiej. Spod Kondrackiej Kopy schodzi do dolinki nieduży Żleb spod Dziury (Žlab spod Diery), u jego wylotu znajduje się jaskinia. W zimie do dolinki z otaczających ją wzniesień schodzą lawiny.
Dolinka Rozpadła jest kotłem lodowcowym o powierzchni 1,75 km² wciętym w wapienny masyw Czerwonych Wierchów. Jest bezwodna, natomiast Jaworowym Żlebem spływa dość duży potok uchodzący do Tomanowego Potoku Liptowskiego. W dolinie tej bowiem silnie rozwinięte są zjawiska krasowe. Występują tutaj liczne jaskinie (ok. 40) i szczeliny. Najgłębsza jaskinia Zadni Upłaz ma głębokość 82 m. Najwyżej (2081 m) położony jest otwór jaskini Wyżnia Krzesanica o głębokości 51 m. Jest tutaj także jaskinia wodna, w której przebadano korytarze o długości 450 m. Poniżej tej jaskini jest wywierzysko o wydajności 80 l/s. Dane pochodzą sprzed 1992 roku, od tego czasu jednak speleolodzy dokonali tutaj wiele nowych odkryć i jaskinie Dolinki Rozpadłej nadal są przez nich badane.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marian Kunicki, Tadeusz Szczerba: Tatry Zachodnie. Słowacja. Kraków: PTTK „Kraj”, 1992. ISBN 83-7005-248-7.
- Tatry polskie. Mapa turystyczna 1:20 000. Piwniczna: Agencja Wyd. „WiT” s.c., 2006. ISBN 83-89580-00-4.
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Wyd. Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.