Domki kunitzerowskie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fotografia czarno-biała. Gruntowa droga biegnąca w głąb zdjęcia, wzdłuż ulicy znajdują się identyczne, drewniane, dwukondygnacyjne, zwieńczone dwuspadowym dachem z dwoma kominami, budynki. Na środku dłuższej, skierowanej do ulicy, ścianie budynków znajdują się drzwi, a po obu ich stronach para okien, w ścianach prostopadłych do drogi para okien znajduje się na poddaszu. Na ulicy bawią się lekko ubrane dzieci.
Domki kunitzerowskie na fotografii Ignacego Płażewskiego, lata 50./60. XX wieku
Obraz kolorowy. Gruntowa droga z wydzielonym chodnikiem biegnąca w głąb obrazu, wzdłuż ulicy znajdują się identyczne, drewniane, dwukondygnacyjne, zwieńczone dwuspadowym dachem z dwoma kominami, budynki. Na środku dłuższej, skierowanej do ulicy, ścianie budynków znajdują się drzwi, a po obu ich stronach para okien, w ścianach prostopadłych do drogi para okien znajduje się na poddaszu. Ulicą spacerują elegancko ubrani przechodnie. W głębi ulicy widać drzewa, a w tle, za domami, zabudowania fabryczne oraz dymiący, fabryczny komin.
Domki kunitzerowskie na obrazie Feliksa Paszkowskiego
Czarno-biała fotografia portretowa. Na zdjęciu mężczyzna sfotografowany z półprofilu, patrzący w lewo – ubrany jest w białą koszulę i muszkę, oraz ciemną marynarkę i podobnego koloru kamizelkę. W okolicy lewej klapy marynarki ma wpięty nierozpoznany symbol. Na twarzy nosi zarost.
Juliusz Kunitzer

Domki kunitzerowskie (osiedle kunitzerowskie[1]) – osiedle drewnianych famuł, budowane od końca XIX w. dla robotników Widzewskiej Manufaktury Juliusza Heinzela i Juliusza Kunitzera. Domy rozmieszczone były wzdłuż ulic: Kunitzera (ob. część ul. Niciarnianej), Niciarnianej, Józefa, św. Kazimierza i przy szosie Rokicińskiej (ob. al. Józefa Piłsudskiego)[2] w Łodzi. Po II wojnie światowej famuły były rozbierane, a ostatnie z nich wyburzono w 1980 roku[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Widzewska Manufaktura położona była z dala od centrum Łodzi – zapewnienie fabryce siły roboczej wymagało zaplecza socjalnego dla robotników i ich rodzin. W tym celu powstało osiedle drewnianych domów wielorodzinnych[4], wybudowane w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu.

W roku 1901 osiedle składało się ze 158 domów drewnianych i ośmiu murowanych (1585 izb)[3][5][2], które przeznaczone były dla majstrów zatrudnionych w fabryce[6]. Na jego terenie znalazły się także: szkoła przyfabryczna, szpital, konsum i dom teateralno-kulturowy[7][8].

Po roku 1945 domy stopniowo rozbierano[1]. Ostatnie z nich wyburzono w 1980 roku[3].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Budynki wyglądem nawiązywały do architektury wiejskiej, co wyróżniało je na tle innych łódzkich osiedli[5]. Domy na osiedlu były parterowe, drewniane, z użytkowym poddaszem[7], każdy przeznaczony był dla sześciu rodzin[6]. Posiadały komórki przy ścianach szczytowych. Sień znajdowała się w osi budynku, z niej prowadziły wejścia do czterech izb na parterze i dwóch na poddaszu[3]. W sąsiedztwie znajdowały się studnie i niewielkie ogródki[3] oraz sławojka[9].

Domy na osiedlu ustępowały standardem innym domom robotniczym ówczesnej Łodzi[4], już w momencie powstawania było im bliżej do domów łódzkich tkaczy z lat 20. XIX wieku[3]. Jakość życia na osiedlu nie zmieniała się z czasem na lepsze – domy do końca istnienia pozostały nieskanalizowane, nie posiadały bieżącej wody[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Danuta Bieńkowska, Marek Cybulski, Elżbieta Umińska-Tytoń: Słownik dwudziestowiecznej Łodzi. s. 121. ISBN 978-83-7525-095-4.
  2. ↑ a b Łódzkie osiedla robotnicze i Widzewska Manufaktura. moremaiorum.pl, 3 kwietnia 2017. [dostęp 2017-12-30].
  3. ↑ a b c d e f Ryszard Bonisławski. Łódzkie domy familijne. „Kwartalnik Łódzki”. II/2007. s. 29-30. [dostęp 2017-12-30]. 
  4. ↑ a b Osiedla robotnicze w Łodzi. baedeker łódzki, 30 marca 2015. [dostęp 2017-12-30].
  5. ↑ a b Ryszard Bonisławski, Joanna Podolska. Łódź – Widzew i nie tylko…. „Spacerownik”, s. 10, 11 października 2007. 
  6. ↑ a b Anna Gronczewska: Widzew, czyli wieś która stała się robotniczą dzielnicą Łodzi. dzienniklodzki.pl, 17 października 2015. [dostęp 2017-12-30].
  7. ↑ a b Widzewskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego WI-MA S.A. – dawna fabryka Heinzla i Kunitzera. Ochrona i Opieka nad Zabytkami miasta Łodzi. [dostęp 2017-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-18)].
  8. ↑ Anna Gronczewska: Widzew stary jak Łódź. dziennikpolski24.pl, 27 maja 2009. [dostęp 2017-12-30].
  9. ↑ a b Janusz Kubik: Łódzkie historie: drewniaki Kunitzera. expressilustrowany.pl, 28 listopada 2016. [dostęp 2017-12-30].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Domki_kunitzerowskie&oldid=68938109”