Felicissimus
| Cesarz rzymski | |
| Okres |
270/271 lub 274 |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci |
270/271 lub 274 |
Felicissimus (zm. 270/271 lub 274[1]) – rzymski ekwita, urzędnik i kierownik skarbu państwowego, uzurpator[2][3][4] za czasów cesarza Aureliana.
Felicissimus był wysokiej rangi urzędnikiem cesarskim (rationalis), który sprawował nadzór nad państwowym skarbem oraz cesarskimi mennicami w Rzymie. W 271 podczas najazdu Germanów lub w 274 zainicjował bunt niewolników i pracowników rzymskiej mennicy[5][6]. Większość historyków datuje bunt na 270, koniec 270, przełom 270/271 lub wiosnę 271. Jedynie Eugène Cizek proponuje datę 274 w oparciu o relację Aureliusza Wiktora, który opisuje bunt mincerzy po wzmiance o tryumfie Aureliana w Rzymie i przeprowadzonej pod koniec rządów cesarza reformie monetarnej, która miała być przyczyną buntu. Rozumowanie to obala swoją argumentacją Robert Suski i opowiada się za wiosną 271, gdy w Rzymie miały miejsce rozruchy i krwawe represje[1].
Felicissimus poległ w walce, w której zginęło według relacji w Historia Augusta 7000 żołnierzy spośród wioślarzy, wojsk nadbrzeżnych i obozowych (lembarii, ripanensies, castriani) oraz Daków[7]. Do decydującej bitwy doszło w Rzymie na wzgórzu Celius, a liczba poległych w starciach uważana jest przez historyków za zawyżoną, sugeruje się więc udział w rebelii części rzymskiego plebsu lub wiąże z represjami wobec senatorów, którzy spiskowali przeciw Aurelianowi po jego klęsce w bitwie pod Placencją[8][9][10].
Przyczyną buntu mincerzy była obawa przed karą ze strony cesarza za fałszowanie monet, które prawo rzymskie karało zesłaniem na wyspy, do kopalń lub ukrzyżowaniem. Słabsza kontrola cesarska nad mennicami w czasie walk z barbarzyńcami na granicach imperium mogła skłonić do fałszowania monet brązowych i srebrnych na wielką skalę. Być może bunt spowodowało stracenie Felicissimusa po wykryciu malwersacji. Po stłumieniu buntu mennica w Rzymie do 272 pozostawała zamknięta, co poważnie obniżyło prestiż miasta[11][3][12].
Przypisy
- ↑ a b Suski 2008 ↓, s. 332–333.
- ↑ Polemiusz Sylwiusz ↓, Laterculus 49..
- ↑ a b Kotula 2006 ↓, s. 64.
- ↑ Suski 2008 ↓, s. 334.
- ↑ Brewiaria dziejów rzymskich ↓, Aureliusz Wiktor, Księga o Cezarach 35, 6.
- ↑ Brewiaria dziejów rzymskich ↓, Eutropiusz, Brewiarium od założenia Miasta IX, 14.
- ↑ Historia Augusta ↓, Aurelian 38, 2.
- ↑ Suski 2008 ↓, s. 333–334.
- ↑ Kotula 2006 ↓, s. 63–64.
- ↑ Krawczuk 1991 ↓, s. 114.
- ↑ Suski 2008 ↓, s. 334–336.
- ↑ Krawczuk 1991 ↓, s. 114–115.
Bibliografia
- Źródła
- Brewiaria dziejów rzymskich. Redakcja naukowa: Przemysław Nehring. Warszawa: WUW, 2010. ISBN 978-83-235-0416-0.
- Historycy cesarstwa rzymskiego. Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana. Opracowanie i tłumaczenie Hanna Szelest. Warszawa: 1966.
- Polemiusz Sylwiusz: Laterculus.
- Opracowania
- Max Cary, Howard Hayes Scullard: Dzieje Rzymu: Od najdawniejszych czasów do Konstantyna. Tłumaczenie Jerzy Schwakopf. T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 359. ISBN 83-06-01859-1.
- Tadeusz Kotula: Aurelian i Zenobia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2006. ISBN 83-04-04593-1.
- Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Dominat. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Iskry", 1991. ISBN 83-207-1099-5.
- Robert Suski: Konsolidacja Cesarstwa rzymskiego za panowania Aureliana 270–275. Kraków: Wydawnictwo Avalon, 2008, s. 332–336. ISBN 978-83-60448-42-7.
Linki zewnętrzne
- De Imperatoribus Romanis: Aurelian and rebellions during his reign. [dostęp 2016-05-15]. (ang.).