Foton (statek kosmiczny)
Foton – seria 16 radzieckich i rosyjskich sztucznych satelitów do badań z zakresu materiałoznawstwa i biologii, wysyłanych od połowy lat 80. XX wieku.
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Satelity stanowią zaadaptowane do badań w mikrograwitacji statki Wostok, Woschod i satelitów wywiadowczych Zenit. Są też podobne do satelitów Bion i Resurs-F. Budowane przez CSKB-Progress.
Statki mają masę ponad 6 ton, ponad 6 metrów długości i ok. 2,5 metra średnicy. Kapsuła powrotna może zabrać do 700 kg ładunku i ma pojemność 4,7 m³.
Do dyspozycji eksperymentów jest około 400 W energii elektrycznej.
Aby zachować wysoką jakość mikrograwitacji (~10-5 g), satelity umieszcza się na umiarkowanie ekscentrycznych orbitach o nachyleniu ok. 63°. Podczas lotu nie wykonuje się manewrów.
Misje trwają od 13 do 16 dni. Kapsuły powrotne odzyskuje się z terytorium Kazachstanu.
Do wyposażenia naukowego statków należały, m.in. piece elektryczne Zona 1, Zona 4, Zona 4M, Sław 2 i Konstanta 2, a także jednostka do elektroforezy Kasztan. W połowie lat 90. XX wieku francuska firma Carra opracowywała interfejs Spacepack do umieszczania zagranicznych eksperymentów na pokładzie statków Foton.
Lista satelitów[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze trzy satelity uważane są za statki prototypowe. Nazwa Foton funkcjonuje od 1988 roku.
- Foton 1 (Kosmos 1645), start 16 kwietnia 1985
- Foton 2 (Kosmos 1744), start 21 maja 1986
- Foton 3 (Kosmos 1841), start 24 kwietnia 1987
- Foton 4, start 14 kwietnia 1988
- Foton 5, start 26 kwietnia 1989
- Foton 6, start 11 kwietnia 1990
- Foton 7, start 4 października 1991
- Foton 8, start 8 października 1992
- Foton 9, start 14 czerwca 1994
- Foton 10, start 16 lutego 1995
- Foton 11, start 9 października 1997
- Foton 12, start 9 września 1999
- Foton M-1, start 15 października 2002, misja nieudana - awaria rakiety nośnej
- Foton M-2, start 31 maja 2005, we współpracy z ESA
- Foton M-3, start 14 września 2007, we współpracy z ESA
- Foton M-4, start 18 lipca 2014