Franciszek Gorzkowski
| Data i miejsce urodzenia |
ok. 1760 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
zm. 1830 |
| Przynależność polityczna |
Zgromadzenie Obywateli Ofiarujących Pomoc i Posługę Magistraturom Narodowym w celu Dobra Ojczyzny |
Franciszek Gorzkowski (ur. ok. 1760, zm. w 1830) – uczestnik powstania kościuszkowskiego, członek klubu jakobinów, propagator połączenia walki zbrojnej o niepodległość Polski z usunięciem nierówności społecznych, likwidacją pańszczyzny i czynszów[1][2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się około 1760 na Warmii w rodzinie szlacheckiej. Pracując jako geometra, był zwolennikiem konstytucji 3 maja oraz likwidacji pańszczyzny i poddaństwa chłopów. Należał do klubu jakobinów polskich. Uczestniczył w planowaniu i przygotowaniach do powstania kościuszkowskiego, w czasie którego brał udział w walkach w Warszawie.
Po upadku powstania znalazł się na Podlasiu we wsi Cisie, gdzie został przywódcą spisku, organizacyjnie opartego na sieci parafialnej, mającego na celu walkę zbrojną o niepodległość a po wygubieniu wilczego rodu czyli wyzyskiwaczy chłopów do których Gorzkowski zaliczył i księży, wprowadzenie ustroju republikańskiego[3]. Środowisko chłopskie uznawał za ważną siłę polityczną. W czasie swojej działalności wśród niepiśmiennych chłopów kolportował ulotki zaopatrzone w rysunki[1].
Po wykryciu prowadzonej przez Gorzkowskiego agitacji, został on w 1797 aresztowany wraz ze współpracownikami i uwięziony w Krakowie przez władze austriackie. Po długim śledztwie w 1802 skazany został na karę śmierci. Cesarz Franciszek II Habsburg zamienił karę śmierci na banicję[1]. Po pobycie na emigracji w 1807 zamieszkał w Warszawie, opracowując projekt uwłaszczenia chłopów[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Groniowski i Skowronek 1987 ↓, s. 15.
- ↑ Gorzkowski Franciszek - Zapytaj.onet.pl [online], portalwiedzy.onet.pl [dostęp 2017-11-18] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-01] (pol.).
- ↑ Praca zbiorowa: Problemy religii i laicyzacji. Warszawa: Książka i Wiedza, 1971, s. 204.
- ↑ Franciszek Gorzkowski – Encyklopedia Warmii i Mazur [online], warmia.mazury.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof Groniowski, Jerzy Skowronek: Historia Polski 1795-1914. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1987. ISBN 83-02-02788-X.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dzieła Franciszka Gorzkowskiego w bibliotece Polona