Głasoeczko
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 Widziany z Szar Płaniny region Połogu, z którego pochodzi tradycja głasoeczko (2009) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ | |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
2015 |
Głasoeczko (mac. Гласоечко) – rodzaj tradycyjnego męskiego dwugłosowego śpiewu wykonywanego w regionie Dołni Połog w północno-zachodniej części Macedonii Północnej.
Tradycja została wpisana w grudniu[2] 2015 roku na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego wymagającego pilnej ochrony pod nazwą Glasoechko, male two-part singing in Dolni Polog w języku angielskim[3]. Nazwa wpisu w języku polskim jest natomiast zapisywana różnorako:
- Glasoechko, śpiew dwuczęściowy w Dolni Polog[4],
- Głasoeczko, męski śpiew dwugłosowy w regionie Dołni Połog[1],
- Glasoeczko, męski śpiew na dwa głosy w regionie dolnego Połogu[5].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Męski śpiew dwugłosowy w regionie Dołni Połog, znany jako głasoeczko, jest tradycyjną formą muzyki wokalnej charakterystycznej dla tego obszaru. Pieśni śpiewane są w sposób polifoniczny z burdonem wykonywanym kontrapunktowo w stosunku do melodii śpiewanej przez głównego wykonawcę. Często towarzyszy im gra na flecie pasterskim (kavalu[2]) i dudach[3][4].
Głasoeczko wykonywane jest najczęściej spontanicznie, w grupach złożonych z dwóch lub trzech śpiewaków, podczas różnego rodzaju uroczystości, zgromadzeń i przyjęć, na weselach, kolacjach oraz innych wydarzeniach towarzyskich. Tradycja przekazywana jest z pokolenia na pokolenie, a jej wykonawcy to utalentowani, często bardzo dobrze znani w lokalnej społeczności, śpiewacy, którzy – naśladując swych poprzedników – poznali technikę i repertuar pieśni[3][4].
Depozytariuszami tradycji głasoeczko oraz ostatnią grupą wokalną w sposób aktywny wykonującą ten śpiew jest grupa Gawrowski Trio ze wsi Siriczino w gminie Jegunowce[2][6].
Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Męski dwugłosowy śpiew w regionie Dołni Połog jest dziedzictwem niematerialnym zagrożonym i wymagającym pilnej ochrony. Liczba śpiewaków oraz grup wykonujących głasoeczko zmalała ze względów naturalnych, a także z powodu migracji ludności wiejskiej tego rejonu do miast, co miało miejsce zwłaszcza po konflikcie zbrojnym w 2001 roku[4][3].
Wraz z wpisaniem tradycji na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego wymagającego pilnej ochrony podejmowane są próby jej zachowania, dzięki którym pomału sytuacja głasoeczko faktycznie się poprawia[2]. Podjęto się promocji śpiewu wśród lokalnych artystów, także tych z młodszego pokolenia, m.in. poprzez warsztaty i festiwale. Wykonano także nagrania CD dokumentujące głasoeczko oraz nakręcono o nim film dokumentalny[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Schreiber 2017 ↓, s. 204–205.
- ↑ a b c d e UNESCO – North Macedonia – Periodic reporting on the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage [online], ich.unesco.org, 15 grudnia 2020 [dostęp 2023-04-13] (ang.).
- ↑ a b c d UNESCO – Glasoechko, male two-part singing in Dolni Polog [online], ich.unesco.org [dostęp 2023-04-13] (ang.).
- ↑ a b c d Dziedzictwo niematerialne – Macedonia Północna. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2023-04-13].
- ↑ Wojciech Głowacki, Nowe wpisy na Listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego [online], | Narodowe Centrum Kultury, 2 marca 2016 [dostęp 2023-04-13] (pol.).
- ↑ Schreiber 2017 ↓, s. 204.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Hanna Schreiber (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Doświadczenia w ochronie krajów Europy Środkowej i Wschodniej oraz Chin. 10-lecie wejścia w życie Konwencji UNESCO z 2003 roku w perspektywie zrównoważonego rozwoju, Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2017, ISBN 978-83-63260-94-1, OCLC 1036670938.