Gwary mieszane
Gwary mieszane – gwary ludowe występujące na pograniczu dwóch lub więcej dialektów. Ich główną cechą jest występowanie w nich na przemian cech dialektów macierzystych w taki sposób, że mogą występować niekonsekwentnie w tych samych kategoriach gramatycznych i pozycjach fonetycznych. Od gwar przejściowych różnią się przemieszczaniem cech w tych samych kontekstach, zarówno fonetycznych, jak i gramatycznych[1].
Gwary przejściowe, w odróżnieniu do gwar mieszanych, cechuje systemowy charakter zaczerpniętych cech[2][3]. Niemniej przez niektórych specjalistów terminy te używane są zamiennie[4].
Do tego rodzaju gwar zaliczyć można mowę ludności pogranicza polsko-słowackiego[1]. Początkowo pojęcia gwar przejściowych i mieszanych odnoszono właśnie do odmian na pograniczu różnych języków etnicznych. Rozróżnienie między tymi typami gwar wprowadził do polskiego językoznawstwa Mieczysław Małecki[4].
Gwary mieszane rozwijają się zarówno wśród ludności dwujęzycznej (posługującej się np. polszczyzna i gwarą innojęzyczną), jak i wśród ludności jednojęzycznej (mającej kontakt z dwoma systemami językowymi)[4]. Do ich powstawania przyczynia się większy prestiż jednego z systemów językowych[5].
W literaturze przedmiotu występuje też termin „dialekty mieszane”[1]. Odmiany polszczyzny zwane nowymi dialektami mieszanymi to jednak nie gwary mieszane, lecz zasadniczo polszczyzna ogólna, z pewnymi elementami gwarowymi o różnej proweniencji[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Halina Karaś: Gwary mieszane. [w:] Dialektologia polska [on-line]. [dostęp 2017-12-23].
- ↑ Pavol Žigo, KIRÁLY, P.: A NYELVKEVEREDÉS. A MAGYARORSZÁG SZLÁV NYELVJÁRÁSOK TANULSÁGAI. Nyíregyháza 2001. 249 s. (recenzja), „Jazykovedný časopis”, 53 (1), 2002, s. 59–61 [dostęp 2023-10-03] (słow.), patrz s. 61.
- ↑ Slováci v zahraničí: zborník Ústavu pre zahraničných Slovákov MS., t. 2, Martin: Matica slovenská, 1974, s. 98 (słow.).
- ↑ a b c Halina Karaś, Gwary przejściowe i mieszane, [w:] Dialektologia polska [online] [dostęp 2023-10-03].
- ↑ Bogdan Walczak, Z problematyki gwar przejściowych i mieszanych (dyferencjacja a mieszanie się języków), [w:] Stefan Warchoł (red.), Gwary mieszane i przejściowe na terenach słowiańskich, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Humanistyczny, 1993, s. 335–347, ISBN 83-227-0585-9, OCLC 214546855, patrz s. 343.
- ↑ Halina Karaś, Nowe dialekty mieszane, [w:] Dialektologia polska [online] [dostęp 2023-10-03].