Isla San José

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Isla San José
ilustracja
Państwo

 Panama

Akwen

Zatoka Panamska

Archipelag

Wyspy Perłowe

Powierzchnia

44 km²

Położenie na mapie Panamy
Mapa konturowa Panamy, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Isla San José”
8°16′29″N 79°06′35″W/8,274860 -79,109630

Isla San José – druga pod względem wielkości wyspa w archipelagu Wysp Perłowych o powierzchni 44 km². Znajduje się na niej kilkadziesiąt plaż pomiędzy skalistym wybrzeżem. Fauna obejmuje m.in. dziki i jelenie[1].

Poligon doświadczalny[edytuj | edytuj kod]

W 1943 roku Stany Zjednoczone wydzierżawiły wyspę od rządu Panamy i zlokalizowały na niej poligon doświadczalny do testowania broni chemicznej, który był wykorzystywany przez Chemical Warfare Service i National Defense Research Committee oraz Wielką Brytanię i Kanadę. Lokalizacja została wybrana ze względu na duże podobieństwo pomiędzy lasami na wyspie i tymi w rejonach walk z Japonią, co umożliwiało badanie działania broni chemicznej w warunkach tropikalnych, ale także zagrożeń dla żołnierzy w skażonej dżungli i możliwości użycia w tych warunkach rur Bangalore oraz sposobów odkażania wody. Do 1947 roku, w którym zakończono badania na wyspie, wykonano przynajmniej 128 testów z użyciem ponad 31 tysięcy pocisków chemicznych (1000-funtowych bomb AN-M79 z fosgenem lub chlorocyjanem oraz 115-funtowych bomb M70 z iperytem siarkowym)[2][3]. Część broni chemicznej mogła zostać zatopiona w pobliżu wyspy[4].

Porzucona broń chemiczna[edytuj | edytuj kod]

W 1998 roku odkryto na wyspie porzuconą broń chemiczną, której Stany Zjednoczone nie zadeklarowały, przystępując rok wcześniej do Konwencji o zakazie broni chemicznej[5], co wywołało szereg zarzutów o złamanie przez USA zapisów Konwencji[6][7]. Podawano informacje o możliwych ponad 3 tysiącach pocisków chemicznych, których amerykańska armia nie usunęła z wyspy[8]. Władze panamskie zgłosiły porzuconą broń chemiczną na swoim terytorium Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW), a inspekcje tej organizacji potwierdziły obecność ośmiu sztuk amunicji chemicznej[9] (sześciu bomb AN-M79 zawierających prawdopodobnie fosgen, jednej bomby AN-M78 mającej zawierać chlorocyjan i jednego pustego zbiornika M1A1)[10]. Początkowo Stany Zjednoczone odmówiły usunięcia tych pocisków, oferując w zamian odpowiednie wyposażenie i wyszkolenie[11], na które strona panamska nie zgodziła się[12]. W 2017 roku władze obu państw porozumiały się w sprawie usunięcia porzuconej broni chemicznej[10][13][14]. We wrześniu i październiku tego samego roku specjaliści z CBRNE Analytical and Remediation Activity-East wraz z żołnierzami 2nd Chemical Battalion i 48th Chemical Brigade wojsk lądowych Stanów Zjednoczonych przeprowadzili badania ujawnionej amunicji chemicznej, które potwierdziły, że jeden pojemnik był pusty i nie stwarzał zagrożenia, natomiast w przypadku pozostałych siedmiu sztuk amunicji potwierdziły wcześniejsze przypuszczenia inspektorów OPCW. Amunicja została następnie zniszczona przy użyciu materiałów wybuchowych w czasie pory deszczowej, aby zmniejszyć negatywne oddziaływanie na środowisko[15][16][17].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Tim Johnson, Panama hopes U.S. will clean up chemical weapons it left on island [online], McClatchyDC, 9 października 2013 [dostęp 2015-07-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-13] (ang.).
  2. ↑ Benjamin C. Garrett, John Hart, Historical Dictionary of Nuclear, Biological, and Chemical Warfare, Historical Dictionaries of War, Revolution, and Civil Unrest, nr 33, Lanham: Scarecrow Press, 2007, s. 184–185, ISBN 978-0-8108-5484-0 (ang.).
  3. ↑ Leo P. Brophy, Wyndham D. Miles, Rexmond C. Cochrane, The Chemical Warfare Service. From Laboratory to Field, seria United States Army in World War II, The Technical Services, Washington: Center of Military History, United States Army, 1988, s. 41, OCLC 19081522.
  4. ↑ David Pugliese, Panama: Bombs on the Beach, „Bulletin of the Atomic Scientists”, 58 (4), 2002, s. 55–60, DOI: 10.1080/00963402.2002.11460589 (ang.).
  5. ↑ Leszek Konopski, Historia broni chemicznej, Warszawa: Bellona, 2009, s. 227, ISBN 978-83-11-11643-6.
  6. ↑ News Chronology. May through August 1998, „The CBW Conventions Bulletin”, 41, Harvard Sussex Program, wrzesień 1998, s. 39 [dostęp 2015-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-12-08] (ang.).
  7. ↑ Test Tube Republic: Chemical Weapons Tests in Panama and U.S. Responsibility [online], United States Fellowship of Reconciliation, 1998 [dostęp 2015-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-21] (ang.).
  8. ↑ News Chronology. May through July 1999, „The CBW Conventions Bulletin”, 45, Harvard Sussex Program, wrzesień 1999, s. 35 [dostęp 2015-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-12-08] (ang.).
  9. ↑ News Chronology. February through April 2002, „The CBW Conventions Bulletin”, 56, Harvard Sussex Program, czerwiec 2002, s. 25 [dostęp 2015-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2023-02-07] (ang.).
  10. ↑ a b Panama: Concept Plan for the Destruction of Eight Old Chemical Weapons, [w:] Documents from the Eighty-Fifth Session of the Executive Council of the Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons [online], 16 lipca 2017 [dostęp 2017-12-07] (ang.).
  11. ↑ News Chronology. August through October 2003, „The CBW Conventions Bulletin”, 60, Harvard Sussex Program, czerwiec 2003, s. 39 [dostęp 2015-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-12-08] (ang.).
  12. ↑ News Chronology. August through October 2004, „The CBW Conventions Bulletin”, 66, Harvard Sussex Program, grudzień 2004, s. 36 [dostęp 2015-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-12-08] (ang.).
  13. ↑ David Pugliese, Chemical weapons from secret Canadian-U.S. mustard gas program in Panama to be destroyed, [w:] National Post [online], 17 lipca 2017 [dostęp 2017-12-07] (ang.).
  14. ↑ OPCW Endorses Plan for the Destruction of Chemical Weapons on San José Island, Panama [online], Ministerio de Relaciones Exteriores, 14 lipca 2017 [dostęp 2017-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-08] (ang.).
  15. ↑ Chi K. Nguyen, Destruction of Chemical Munitions on San Jose Island, Panama, „Army Chemical Review”, 2018, s. 9–13 (ang.).
  16. ↑ US destroys old chemical weapons left in Panama, [w:] France24 [online], 29 września 2017 [dostęp 2023-05-21] (ang.).
  17. ↑ Suzan Holl, 2nd Chemical Battalion team destroys WWII munitions [online], United States Army, 2 lutego 2018 (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Isla_San_José&oldid=70441811”