Jan Berson
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
przemysłowiec |
Jan Bersohn (ur. 3 września 1829 w Warszawie, zm. 24 września 1913 tamże) – polski przemysłowiec, obywatel ziemski, działacz społeczny i filantrop żydowskiego pochodzenia.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Warszawie w rodzinie żydowskiej, jako syn Majera Bersohna (1787–1873) i Chai z domu Szyman (1796-1855). Brat m.in. Mathiasa (1823–1908) i Pauliny (żony Salomona Baumana, 1816–1912).
Ukończył Instytut Agronomiczny na Marymoncie. Brał czynny udział w życiu społecznym i politycznym pełniąc liczne funkcje. Cieszył się tak wielkim poważaniem w społeczeństwie polskim, że gdy w 1862 w Kongresówce za rządów margrabiego Aleksandra Wielopolskiego odrodziły się instytucje samorządowe i Żydzi uzyskali prawo udziału w wyborach, Bersohn został radcą jako jedyny Żyd w powiecie warszawskim[1]. Był prezesem Komitetu Budowy Wielkiej Synagogi w Warszawie, członkiem warszawskiego samorządu powiatowego, prezesem Zarządu Towarzystwa Akcyjnego Cukrowni Czersk i Michałów, członkiem Zarządu Warszawskiej Gminy Starozakonnych i kuratorem szkoły rolniczej dla młodzieży żydowskiej w Częstoniewie, otwartej w 1902. Z jego inicjatywy w majątku w Lesznie wybudowano pałac z zabudowaniami mieszkalno-gospodarczymi dla pracownikøw folwarku. W majątku fundowano kolonie do 1918 dla dzieci bez różnicy wyznania. Pałac obecny kształt uzyskał na początku XX w. Nieznany projektant nadał fasadzie formy XVIII-wiecznego baroku. Założył Fundację im. Jana i Cecylii Bersonów[1][2].
Jego żoną była Cecylia Levy (1840-1905)[3], z którą miał sześcioro dzieci: Halinę (ur. 1861), Julię (ur. 1863, żonę Maurycego Rosenstock-Rostockiego posła Sejmu Krajowego Galicji i Rady Państwa), Alfreda Zygmunta (1865-1875), Bronisława (1866-1867), Edwarda (obywatela ziemskiego, właściciela dóbr Boglewice), Michała (adwokata, obywatela ziemskiego, właściciela stajni wyścigowej - zginął w 1944 w Warszawie[1]).
Zmarł w Warszawie. Jest pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej, lecz jego nagrobek nie zachował się[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Bogacze pod samym lasem. Stuletnie pałace stoją do dziś [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2021-04-10].
- ↑ Druga kolonia Wawelberga [online], klimatwarszawy.pl [dostęp 2021-04-10].
- ↑ Grób Cecylii Bersohn w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- ↑ Nie odnotowuje go baza nagrobków osób pochowanych na tym cmentarzu
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kazimierz Reychman: Szkice genealogiczne, Serja I. Warszawa: Hoesick F., 1936, s. 21-24.
- Henryk Kroszczor: Cmentarz Żydowski w Warszawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 11. ISBN 83-01-04304-0.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dia–pozytyw: Jan Bersohn. [dostęp 2013-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-11)].
- Absolwenci i studenci Instytutu Agronomicznego
- Polscy działacze społeczni
- Polscy filantropi (Królestwo Kongresowe)
- Polscy przedsiębiorcy XIX wieku
- Obywatele ziemscy Królestwa Kongresowego
- Ludzie związani z Lesznem (powiat warszawski zachodni)
- Polscy Żydzi
- Ludzie urodzeni w Warszawie (Królestwo Kongresowe)
- Pochowani na cmentarzu żydowskim na Woli w Warszawie
- Urodzeni w 1829
- Zmarli w 1913