Jaskinia w Rodakach
50°24′24″N 19°32′30″E/50,406667 19,541667| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel |
prywatny |
| Długość |
45,3 m |
| Głębokość |
10,3 m |
| Deniwelacja |
10,3 |
| Wysokość otworów |
468 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
60 m |
| Ekspozycja otworów |
ku północnemu wschodowi |
| Kod |
J.Cz.IV-02.05 |
Położenie na mapie gminy Klucze  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olkuskiego  | |
| 50°24′24″N 19°32′30″E/50,406667 19,541667
| |
| Strona internetowa | |
Jaskinia w Rodakach – jaskinia na wzniesieniu Świniuszka, we wsi Rodaki, w gminie Klucze, w powiecie olkuskim, w województwie małopolskim[1]. Wzniesienie to należy do mikroregionu Pasmo Niegowonicko-Smoleńskie na Wyżynie Częstochowskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2].
Opis obiektu[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia znajduje się w lesie, wysoko na południowym zboczu Świniuszki (60 m nad dnem doliny). Kilkadziesiąt metrów od niej na zachód i nieco niżej jest Jaskinia Niska w Świniuszce. Otwór Jaskini w Rodakach o północno-wschodniej ekspozycji znajduje się w sztucznym zagłębieniu pod korzeniami drzewa[3].
Jaskinia powstała na równoległych szczelinach w późnojurajskich wapieniach skalistych. Szczeliny te łączą się poprzecznymi korytarzami. Za niskim otworem wejściowym w dół do niewielkiej salki opada krótki korytarzyk, który został wytworzony przez przepływ wody. Podobnej genezy są pozostałe korytarzyki w górnej części jaskini. Od salki opada w dół masywu do niżej położonych szczelin stroma studnia. Niżej położone szczeliny są pochodzenia tektonicznego i brak w nich śladów przepływu wody. Łączą się sobą płytkimi studzienkami i ciasnym przełazem pod zaklinowanymi skałami[3].
W korytarzyku za otworem wejściowym duża ilość liści nawianych przez wiatr. Namulisko jaskiniowe jest kamieniste lub piaszczysto-kamieniste, w górnej części z domieszką próchnicy, w dolnej iłu. Zachowały się z niszczone polewy krystalicznego kalcytu o grubości kilkunastu centymetrów. W stropie jaskini wapienna brekcja sklejona osadami jaskiniowymi. W szczelinach występują ceglasto-czerwone osady[3].
Jaskinia jest całkowicie ciemna. Brak roślin, w niektórych miejscach jednak jej strop przebijają korzenie drzew. Dzięki dość dużej rozległości i niewielkiemu otworowi wejściowemu, jaskinia ma własny mikroklimat. Brak przewiewu, zimą jednak wypływa z niej cieplejsze powietrze wytapiające śnieg przy otworze. Obserwowano dużą ilość pająków sieciarzy jaskiniowych i motyli nocnych. Kazimierz Kowalski podawał, że była w niej kolonia nietoperzy, później jednak nie obserwowano ich[3].
Historia poznania i eksploatacji[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia znana była od dawna. Dawno temu poszukiwacze szpatu poszerzyli jej górną część. Ślady ich eksploracji opisał Kazimierz Kowalski[4]. Zachowane na ścianach ślady po otworach wiertniczych wskazują, że przy wydobyciu używano materiałów wybuchowych. Ślady rozkopywania znaleziono także w najniżej położonej części jaskini. Próbowano pogłębić wąską i wypełnioną skalnym rumoszem szczelinę i umocnić jej osypujące się ściany sklejając skalny rumosz poliuretanową pianką montażową[3].
Po raz pierwszy opisał jaskinię K. Kowalski w 1951 r. Sporządził też jej plan[4]. Grotołazi ponownie pomierzyli jaskinię w marcu 1981 r. W 2009 r. nowy plan opracował A. Polonius[3].
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Na Świniuszce znajduje się jeszcze kilka innych jaskiń: Jaskinia na Świniuszce, Jaskinia Niska w Świniuszce, Schronisko na Świniuszce, Schronisko w Ostańcu Pierwsze, Schronisko w Ostańcu Drugie[5]. Wchodzą w skład geostanowiska Skały na Górze Świniuszka[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2022-05-12].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ a b c d e f g Adam Polonius, Jaskinia w Rodakach, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2022-05-23].
- ↑ a b Kazimierz Kowalski, Jaskinie Polski, t. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951.
- ↑ Adam Polonius, Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny [dostęp 2022-05-23].