Jean Pucelle
 Godzinki Joanny z Évreux największe dzieło Jeana Pucelle’a z 1325 roku | |
| Data i miejsce śmierci |
1334 |
|---|---|
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka |
gotyk międzynarodowy |
Jean Pucelle (ur. ?, zm. 1334 w Paryżu lub ur. 1300?, zm. 1355?[1]) – francuski malarz iluminator. Jego uczniem był Jean Le Noir.
Jean Pucelle w źródłach[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki na temat Pucelle’a pojawiają się w rachunkach z lat 1319-1324, pochodzących z bractwa Saint Jacques-aux-Pèlerins, dla którego artysta zaprojektował pieczęcie instytucji. Jego imię wymienione jest w notach końcowych i na marginesie Brewiarza z Belleville, wykonanego w latach 1323-1326; pierwszy napis wymienia go obok trzech innych malarzy o nazwiskach: Mahiet, Ancelet i J. Chevrier, drugi znajduje się w pierwszym tomie na karcie 33: „MAHIET J. Pucelle a Baillie i XX IIIS Vid”. Notatka informuje o zapłacie 23 sousów i 6 denierów, co świadczy o obecności artysty przy pracach nad brewiarzem, ale nie potwierdza wykonania którejkolwiek z siedemdziesięciu dziewięciu zachowanych miniatur. Mimo to uznaje się, iż brewiarz jest wykonany w stylu Pucelle’a[2].
W 1327 roku Pucelle został ponownie wymieniony – w Biblii Roberta de Billynga, obok dwóch innych artystów: Anciau de Censa i Jacqueta Maci[3]. Autorstwo iluminacji ostrożnie przypisywane jest Pucelle’owi, który miał wykonać siedemdziesiąt cztery inicjały. Obie prace w dwóch wymienionych rękopisach (Brewiarzu Belleville i Biblii Billynga) mają odmienny charakter, mimo iż powstały w tym samym czasie[4].
W latach 1325-1328 powstało największe dzieło Pucelle’a: Godzinki Joanny z Évreux. Styl wykonania miniatur w godzinkach odbiega od stylu znanego z dwóch poprzednich manuskryptów. Został on wykonany dla Joanny z Évreux, trzeciej żony króla francuskiego Karola IV Pięknego[5].
Określenie pucelle oznaczało w języku starofrancuskim pannę, dziewicę (damsel, demoiselle). W Brewiarzu Belleville artysta umieścił swoją prawdopodobną sygnaturę, zakodowaną w formie rebusu. Znakiem Pucelle’a była łątka (ważka), nazywana wówczas owadem dziewicy[6].
Charakterystyka stylu[edytuj | edytuj kod]
Styl Pucelle’a można zaobserwować w kilku znanych dziełach XIV wiecznych, m.in. wymienia się: Godzinki Joanny z Nawarry (po 1336), Psałterz Bonny Luksemburskiej (1348/1349), Godzinki Jolanty Flandryjskiej (1353), Brewiarz Karola V (1358-1380), Petites Heures du Duc de Berry. Charakteryzował się on delikatnymi postaciami wykonanymi metodą grisaille, akcentowanymi delikatnymi kolorami. Jako pierwszy w malarstwie francuskim wprowadził światłocieniowy modelunek postaci i trójwymiarową konstrukcję przestrzenną wnętrza. Jego styl nawiązywał do mistrzów toskańskiego Trecenta, głównie Duccia, od którego przejął sposób kompozycji obrazu transponując je na język drobnych delikatnych form i giętkich przerafinowanych linii[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jean Pucelle, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-04-20] (ang.).
- ↑ Florens Deuchler. Jean Pucelle – Facts and Fiction. „The Metropolitan Museum of Art Bulletin”. 29 (6), s. 253, 1971. Dostępne także na: metmuseum.org.
- ↑ Pełny tekst: Jehan Pucelle, Anciau de Cens, Jaquet Maci, il hont enluminé ce liure ci, ceste lingue de vermellon que vous vees fu escrite en lan de grace mil ccc et ccvii en un jueudi, darrenier jour davril, veille de mai vº die.
- ↑ Kathleen Morand. Jean Pucelle: A Re-Examination of the Evidence. „The Burlington Magazine”. 103 (699), s. 206, 1961. Dostępne także na: JSTOR.
- ↑ The Metropolitan Museum of Art Guide. New York: The Metropolitan Museum of Art, 2000, s. 402. ISBN 0-87099-710-6.
- ↑ Geoffrey Fryer. Zodiacal and other crabs. Medieval conceptions in taxonomy. „Bulletin of the Yorkshire Naturalists’ Union”. 17, s. 17, 1992.
- ↑ Secomska 1989 ↓, s. 17.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antoni Ziemba: Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500. Sztuka dworu burgundzkiego oraz miast niderlandzkich. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2008. ISBN 978-83-235-0443-6.
- Krystyna Secomska: Mistrzowie i książęta. Malarstwo francuskie XV i XVI wieku. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1989. ISBN 83-221-0435-9.