Julia Zbijewska
| Data i miejsce urodzenia |
17 maja 1873 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 lutego 1941 |
| Zawód, zajęcie |
nauczycielka |
| Odznaczenia | |
| |
Julia Zbijewska (ur. 17 maja 1873 w Wójcinie, zm. 13 lutego 1941 w Łodzi) – nauczycielka, założycielka biblioteki[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Absolwentka gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim. Po maturze została w 1890 nauczycielką matematyki na pierwszej pensji w Łodzi, u pani Eugenii Szmidt. Po długich staraniach w roku 1901 otrzymała od władz zgodę na otwarcie prywatnej szkoły średniej z językiem polskim jako wykładowym. Placówka mieściła się w centrum robotniczej Łodzi (wśród domów familijnych Poznańskiego), przy ul. Długiej 10 (obecnie Gdańskiej)[1]. Z tym miejscem związane były siostry Wocalewskie, Maria i Zofia – pierwsza z nich jako nauczycielka[2], druga – jako uczennica[3]. Założona przez Zbijewską szkoła działała do 1920. W kolejnych latach Julia Zbijewska pracowała jako nauczycielka innych łódzkich szkół, m.in. w Seminarium Nauczycielskim przy ul. Roosevelta 15 i Państwowej Szkole Przemysłowej przy ul. Narutowicza 77[1].
W 1936 założyła bezpłatną bibliotekę i czytelnię w swym domu w Łodzi, przy ul. Słonecznej 10 (na Radogoszczu). Od 1965 do lat 90. XX w. w budynku tym (na mocy testamentu Zbijewskiej z 1940) funkcjonowała Rejonowa Biblioteka Publiczna imienia Julii Zbijewskiej. Na budynku odsłonięto we wrześniu 1966 tablicę pamiątkową[4], z napisem: W tym domu żyła i pracowała Julia Zbijewska zasłużony pedagog, założycielka w r. 1936 pierwszej biblioteki na Radogoszczu[5].
Pochowana została w Łodzi na cmentarzu na Radogoszczu[1].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1931)[6]
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Julia Zbijewska jest patronką Miejskiej Biblioteki Publicznej Łódź-Bałuty Filia nr 18 przy ul. Wodnika 7[7].
Jej imieniem nazwano w 1996 ulicę na Radogoszczu w Łodzi[8].
Jest bohaterką wydanej przez „Tygiel Kultury” powieści M. Magdaleny Starzyckiej Manufaktura czasu[9] (ISBN: 9788388552588, rok wydania: 2009)[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Biblioteka Miejska w Łodzi FILIA NR 18: Nasza patronka [online], Biblioteka Miejska w Łodzi FILIA NR 18 [dostęp 2023-09-30].
- ↑ http://archidiecezja.lodz.pl/lst/pdf/29(2020-1)-Piotr-Dziewulski-Harcerska-dzialalnosc-Marii-Wocalewskiej.pdf
- ↑ HSB2ok.p65 [online], pl/images/files/HSB/HSB2.pdf [dostęp 2024-04-23].
- ↑ 13 lutego 1946 roku do Łodzi włączono sąsiednie wsie i jedno miasto [online], Dziennik Łódzki [dostęp 2023-09-30] (pol.).
- ↑ http://pliki.sbp.pl/ac/2663_Por_Bibl_1986_10.pdf
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi na polu pracy oświatowej i wychowawczej”.
- ↑ Biblioteka Miejska w Łodzi FILIA NR 18: Kontakt [online], Biblioteka Miejska w Łodzi FILIA NR 18 [dostęp 2023-09-30].
- ↑ Z [online], log.lodz.pl [dostęp 2017-11-18] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], lodz.wyborcza.pl [dostęp 2023-09-30].
- ↑ M. Magdalena Starzycka, Manufaktura czasu, Tygiel Kultury, 2009, ISBN 978-83-88552-58-8 [dostęp 2023-09-30] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik pracowników książki polskiej; suplement. Warszawa - Łódź 1986, s. 242–243.
- Jerzy Urbankiewicz, Muzy przy krosnach. Łódź, 1970, s. 133–136.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- biogram z fotografią na stronie Miejskiej Biblioteki Publicznej Łódź-Bałuty Filia Nr 18 im. Julii Zbijewskiej
- fragment powieści M. Starzyckiej Manufaktura czasu. tygielkultury.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-25)].