Karol Łukaszewicz
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
polski teatrolog, reżyser, przyrodnik |
Karol Łukaszewicz (ur. 2 lipca 1901 w Krakowie, zm. 1 lipca 1973 we Wrocławiu[1]) – polski teatrolog, reżyser, przyrodnik, organizator i pierwszy polski dyrektor wrocławskiego zoo.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Karola, lekarza dentysty, i Teresy z Jabłońskich; przyrodnikiem, autorem prac botanicznych był też jego starszy brat Józef Karol[1]. Karol Łukaszewicz był absolwentem szkoły teatralnej (1921–1924[2]) i konserwatorium muzycznego (1925-1928[3]) w Krakowie[4]. Przyrodą, a zwłaszcza problemami hodowli dzikich zwierząt, interesował się już w latach 20. XX w., odbywając wiele podróży szkoleniowych do zagranicznych zoo oraz studiując we własnym zakresie literaturę przedmiotu[4].
Był organizatorem krakowskiego zoo, gdzie też pracował do 1939, a także współorganizatorem i współpracownikiem katowickiego Muzeum Przyrodniczego (od 1925) i współpracownikiem Muzeum Przyrodniczego PAN w Krakowie (w 1946)[4]. Jednocześnie, w latach 20. i 30. XX w. oraz w 1945–1947, pracował jako przewodnik turystyczny w Krakowie i Wieliczce, w 1929-1939 r. wykładał historię teatru, tańca i sztuki w krakowskiej Szkole Dramatycznej, a także uczył tam języków obcych oraz był reżyserem szeregu baletów[3][4].
1 czerwca 1947 objął posadę dyrektora wrocławskiego zoo, które uległo prawie całkowitemu zniszczeniu w czasie wojny[4]. Od podstaw odtworzył kolekcję zwierząt, przeprowadził remont zniszczonych budynków i doprowadził do otwarcia ogrodu 18 lipca 1948[4]. W 1957 dzięki jego staraniom zoo otrzymało wielki obszar przylegający od wschodu do dotychczasowego terenu ogrodu, podwajając powierzchnię[5]. Z inicjatywy Łukaszewicza powstał około 1955 r. budynek akwarium (wykorzystano na to przebudowane poniemieckie obiekty gospodarcze). W 1966 r. utracił stanowisko dyrektora, lecz pracował jeszcze w Zoo wrocławskim do emerytury w 1969[6].
W 1968 doktoryzował się na Uniwersytecie Wrocławskim pracą poświęconą turowi[4]. Był autorem około 100 prac naukowych i popularnonaukowych[4], wykonywał też ilustracje zwierząt do wydawnictw i na wystawy[3][7].
Pochowany na krakowskim cmentarzu Rakowickim[4].
Książki autorstwa Karola Łukaszewicza[8]:
- Kikuś i Czykita, czyli - co rzadko bywa - dwu małpek brazylijskich historia szczęśliwa. Wydawca: L.J. Jaroszewski. Księgarnia Wydawnicza, Kraków, 1946
- Król oceanu. Wydawca: L.J. Jaroszewski. Księgarnia Wydawnicza, Kraków, 1948.
- Ogrody zoologiczne. Wczoraj, dziś, jutro. Wiedza Powszechna, 1975 (wyd. pośmiertne)
- Zwierzęta wytępione. Nasza Księgarnia, 1958
- Przewodniki po Zoo w Krakowie (1939) i Wrocławiu (1957 i 1965)
Wybrane artykuły Karola Łukaszewicza:
- Łukaszewicz K. i Sembrat K., 1952: Z badań nad mieszańcami świni i dzika. Wszechświat, zeszyt 3/6 107–110.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Sembrat, 1987
- ↑ Solski L., Strehlow H., 2015: 150 lat ZOO Wrocław. Wyd. ZOO Wrocław sp. z o.o., Wrocław, strona 137. ISBN 978-83-936847-2-4
- ↑ a b c Solski, Strehlow 2015, s. 137
- ↑ a b c d e f g h i Taborski 2003
- ↑ Solski, 2008
- ↑ Solski, Strehlow 2015, s. 138
- ↑ np. w książkach: Marchlewskiego "Album krajowych zwierząt chronionych" i "Powstanie odmian ludzkich" Stęślickiej-Młynarskiej (wg Katalog Bibl. Narodowej)
- ↑ Katalog Bibl. Narodowej
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- L. Solski, 2008: Przewodnik Zoo Wrocław.
- A. Taborski: Łukaszewicz Karol. Gazeta Wyborcza, Wrocławska, 12 V 2003.
- Kazimierz Sembrat, Karol Łukaszewicz, w: Słownik biologów polskich (pod redakcją Stanisława Feliksiaka), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987, s. 342–343