Kryterium narodzin
Kryterium narodzin – jedno z kryteriów człowieczeństwa.
Postać kryterium i argumenty za nim[edytuj | edytuj kod]
Kryterium to stanowi, że człowiekiem w sensie wartościującym jest człowiek w znaczeniu biologicznym od chwili narodzin[1].
Przyjęcie tego kryterium wspierają liczne argumenty[2].
Argumenty symboliczne określają noworodka jako istotę przejścia, mówią o łączeniu się w nim siły życia z niemocą niebycia, która ma dodatkowo nakładać na rodziców obowiązek opieki obejmującej wzmacnianie siły życia, utrzymywanie dziecka w niej i zapobiegania powrotowi do niebycia[2].
Inny rodzaj argumentacji wykorzystuje antropologię, twierdząc, że człowiekiem można stać się w procesie uspołecznienia, a dopiero narodziny dziecka są wydarzeniem społecznym i rozpoczynają jego socjalizację[2].
Argument psychologiczny podaje, że silna więź emocjonalna pomiędzy dziećmi a rodzicami tworzy się dopiero po porodzie[2]. Pierwsze kontakty zachodzą jednak wcześniej, choćby podczas USG obrazującego twarz płodu[3].
Argumentacja kulturowa zwraca z kolei uwagę, że w wielu kulturach za członków społeczności nie uważa się płodów, a dopiero noworodki[2].
Argumenty praktyczno-medyczne głoszą, że płód nie jest jeszcze pełnoprawnym i bezpośrednim podmiotem opieki medycznej, a jedynie pośrednim obiektem jej działań ze względu na bardzo silne związanie z organizmem matki, z pośrednictwem dobra matki i jej zgody[2].
Argumenty filozoficzne podają, że osoba moralna (a więc dysponent praw moralnych, jak prawo do życia) posiada świadomość siebie samej i swych pragnień. Powstaje ona już po narodzeniu się[2].
Argumentacja prawna mówi, że dopiero po porodzie przysługuje noworodkowi pełna ochrona prawna, jako że jest on od narodzenia się osobą konstytucyjną[2].
Krytyka[edytuj | edytuj kod]
Liczne argumenty prezentują też krytycy tego kryterium.
Uważają oni, że przyznawanie statusu moralnego w zależności od narodzin, posiadających definicję prawną, jest arbitralne[2].
Kryterium to sprzeciwia się bardzo wyraźnie argumentowi moralnej ostrożności[2], zgodnie z której jako że nie wiadomo, kiedy osoba biologiczna staje się moralną, należy ją tak traktować od poczęcia, aby uniknąć popełnienia zbrodni, gdyby jednak ten status przysługiwał wcześniej, niż się uważa[4].
Zwraca się też uwagę, że wszystkie argumenty za (oprócz tego o samoświadomości) dotyczą także płodu, który posiadł zdolność płodu do życia poza organizmem matki, jeśli się już narodzi. Ma to oznaczać pomieszanie z narodzinami kryterium viability[2].
Krytyka podaje także, że różnicowanie statusu moralnego organizmu w zależności od faktu przebycia przezeń porodu jest arbitralne i niezgodne z powszechnymi intuicjami moralnymi. Podaje się tu przykład bliźniąt podczas porodu, z których jedno wydostało się już na świat, a drugie przebywa jeszcze w macicy. Wedle kryterium narodzin w tej chwili status moralny tych bliźniąt byłby całkiem inny[2].
Stosuje się też argument równi pochyłej. W tym przypadku mówi on, że stosowanie takiego kryterium sprzyja późnym aborcjom, wzrostowi przyzwolenia społecznego na tego typu interwencje medyczne, co miałoby prowadzić do aborcji na żądanie[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Szewczyk 2009 ↓, s. 242–243.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Szewczyk 2009 ↓, s. 241–242.
- ↑ Respondek-Liberska 2010 ↓, s. 52.
- ↑ Szewczyk 2009 ↓, s. 239–241.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kazimierz Szewczyk: Bioetyka. T. 1: Medycyna na granicach życia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15797-5.
- Maria Respondek-Liberska: Diagnostyka prenatalna. W: Krystyna Kubicka, Wanda Kawalec: Pediatria. T. 1. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010. ISBN 978-83-20-4169-9.