Manuel Rosenthal

Manuel Rosenthal
	; Manuel Rosenthal, 1920
Data i miejsce urodzenia	18 czerwca 1904 ; Paryż
Pochodzenie	francuskie
Data i miejsce śmierci	5 czerwca 2003 ; Paryż
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, dyrygent
	Odznaczenia

Manuel Rosenthal (ur. 18 czerwca 1904 w Paryżu^[1]^[2], zm. 5 czerwca 2003 tamże^[1]) – francuski kompozytor i dyrygent.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował w Konserwatorium Paryskim u Jules’a Boucherita (skrzypce) i Jeana Hurégo (kontrapunkt i fuga)^[1]^[2], uczył się też kompozycji u Maurice’a Ravela^[1]^[2]. Początkowo dyrygował orkiestrami kinowymi^[1], profesjonalną karierę rozpoczął w 1928 roku z Concerts Pasdeloup w Paryżu^[1]^[2]. Występował z Orchestre Symphonique de Paris, w latach 1933–1939 i ponownie 1944–1946 był szefem orkiestry Office de radiodiffusion-télévision française^[1]. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku został zmobilizowany i służył w piechocie, w latach 1940–1941 przebywał w niewoli niemieckiej^[2]. Po zwolnieniu działał we francuskim ruchu oporu^[2].

W latach 1948–1951 przebywał w Stanach Zjednoczonych, gdzie wykładał w College of Puget Sound w Tacoma, a także dyrygował Seattle Symphony Orchestra^[1]^[2]. W kolejnych latach przebywał w Argentynie i na Kubie, w 1960 roku wrócił do Paryża^[1]. W 1962 roku objął katedrę instrumentacji w Konserwatorium Paryskim^[1]^[2]. Od 1964 do 1967 roku dyrygował orkiestrą w Liège^[1]^[2]. W 1986 roku w Seattle Opera poprowadził kompletny cykl Pierścień Nibelunga Richarda Wagnera^[2].

Opublikował prace Satie, Ravel, Poulenc: An Intimate Memoir (Madras-Nowy Jork 1987), Musique dorable (Paryż 1994) oraz Ravel: Souvenirs de Manuel Rosenthal (Paryż 1995)^[2]. Odznaczony został komandorią Legii Honorowej^[2].

Wybrane kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory orkiestrowe

Sérénade (1927)
Les Petits Métiers (1933)
Jeanne d’Arc (1934–1936)
Saint François d’Assise (1936–1939)
Musique de Table (1941)
Noce Villageoise (1941)
Symphonie de Noël (1947)
Aesopi Convivium na skrzypce, fortepian i orkiestrę (1947–1948)
Magic Manhattan (1948)
Symfonia in C (1949)
Offenbachiana (1953)
Rondes Françaises (1955)
Aeolus na kwintet dęty i smyczki (1968)
Deux Etudes en Camaïeu na smyczki i kotły (1969)
Le Temple de Mémoire (1975)

Utwory kameralne

Sonatina na 2 skrzypiec i fortepian (1923)
Saxophone-Marmelade na saksofon altowy i fortepian (1929)
Trois pièces d’après Nadermann na harfę i 6 instrumentów (1937)
Les Soirées du Petit Juas na kwartet smyczkowy (1942)
Juventas na klarnet, 2 skrzypiec, altówkę i wiolonczelę (1988)

Utwory fortepianowe

Valse des Pêcheurs à la Ligne (1927)
Huit Bagatelles (1924)
6 caprices (1926)
La Belle Zélie na 2 fortepiany (1928)

Utwory wokalno-instrumentalne

Cinq Chansons Juives na sopran lub tenora i orkiestrę (1925)
Chansons d’Monsieur Bleu na mezzosopran i orkiestrę (1932–1934)
Trois Mêlodies na mezzosopran lub tenora i orkiestrę (1933)
oratorium Saint François d’Assise na recytatora, chór i orkiestrę (1936–1939)
Trois Burlesques na chór i orkiestrę (1941)
Trois Chansons d’Amour na sopran i orkiestrę (1941)
Trois Précieuses na sopran i orkiestrę (1941)
Deux Prières pour les Temps Malheureux na baryton i orkiestrę (1942)
Six Chansons d’Outre-Mer na mezzosopran i orkiestrę (1942)
Trois Chants de Femmes Berbères na sopran, kontralt i orkiestrę (1943–1944)
Le Pietà d’Avignon na 4 solistów, kwartet smyczkowy i trąbkę (1943)
Cantata pour le Temps de la Nativité na sopran, chór i orkiestrę (1944)
Trois Pièces Lithurgiques na głos lub chór i orkiestrę (1944)
A Choeur Vaillant na chór (1952–1953)
Missa Deo Gratias na sopran, mezzosopran, tenora, bas, chór i orkiestrę (1953)

Utwory sceniczne

opera komiczna Rayon des soieries (1926–1928, wyst. Paryż 1930)
balet Un baiser rien ou La Folle du Logis (1928–1929, wyst. Paryż 1936)
komedia muzyczna Les Bootleggers (1932, wyst. Paryż 1933)
komedia muzyczna La Poule Noire (1934–1937, wyst. Paryż 1937)
balet Gaieté Parisienne (wyst. Monte Carlo 1938)
balet Que le diable l’emporte (1948)
tragedia liryczna Les Femmes au Tombeau (1956, wyst. Paryż 1957)
tragedia liryczna Hop, Signor! (1957–1961, wyst. Tuluza 1962)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 460. ISBN 978-83-224-0837-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3054. ISBN 0-02-865530-3.

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 460. ISBN 978-83-224-0837-7.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3054. ISBN 0-02-865530-3.

[1]

[2]