Minuskuł 52
_Mathew_1.jpg) Początek Ew. Mateusza | |
| Data powstania |
1286 |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Numer |
52 |
| Zawartość |
Ewangelie |
| Język |
grecki |
| Rozmiary |
16,5 × 12,5 cm |
| Typ tekstu |
bizantyjski |
| Kategoria |
V |
| Miejsce przechowywania | |
Minuskuł 52 (wedle numeracji Gregory–Aland) ε 345 (Soden)[1] – rękopis Nowego Testamentu, z XIII wieku pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim. Przechowywany jest w Bibliotece Bodlejańskiej w Oksfordzie. Był wykorzystywany w dawnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Rękopis został przystosowany do czytań liturgicznych.
Opis rękopisu[edytuj | edytuj kod]
Kodeks zawiera pełny tekst czterech Ewangelii, na 158 pergaminowych kartach (16,5 na 12,5 cm)[2][3]. Karty zostały ułożone w octavo[4].
Tekst rękopisu pisany jest jedną kolumną na stronę, w 27–30 linijek na stronę[2], elegancką minuskułą. Inicjały pisane są czerwonym kolorem[5][6].
Tekst jest dzielony według rozdziałów (κεφαλαια), których numery podane zostały w bocznym marginesie, a tytuły (τιτλοι) podane zostały na górze strony. Ponadto Ewangelie dzielone są również według podziału na krótkie Sekcje Ammoniusza, z odniesieniami do Kanonów Euzebiusza[7][6].
Zawiera noty liturgiczne na marginesie, dzięki czemu rękopis został przystosowany do czytań liturgicznych. Zawiera Prolegomenę, listę rozdziałów i ilustracje[6]. Przed Ewangelią Marka, Łukasza i Jana znajdują się portrety Ewangelistów[8].
Tekst[edytuj | edytuj kod]
Grecki tekst Nowego Testamentu reprezentuje bizantyjską tradycję tekstualną. Aland umieścił go w kategorii V[9][10]. Rękopis został zbadany metodą wielokrotnych wariantów Claremont Profile Method w Łk 1 i Łk 20, w których reprezentuje standardowy tekst bizantyjski (Kx). W Łk 10 nie zbadano tekstu tą metodą[11].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Skryba podał w kolofonie swoje imię (Νικήτας Μαυρώνης), a także datę sporządzenia rękopisu i miał to być 6794 rok od stworzenia świata (σψϟδ)[12]. Z tego względu rękopis datowany jest na rok 1286[2]. Od tego samego skryby pochodzi też minuskuł 341[6]. Miejsce powstania rękopisu jest nieznane, sugeruje się, że mógł powstać w Trapezuncie[12].
Rękopis wielokrotnie zmieniał właścicieli. W XIV wieku należał do Kommenów w Trapezuncie. W roku 1636 znalazł się w Skutari. William Laud wszedł w posiadanie rękopisu w roku 1640. Przekazał go później Bibiotece Bodlejańskiej[12]. John Mill wykorzystał go w swym wydaniu (jako Laudianus 5)[6].
Johann Jakob Wettstein wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu, nadał mu numer 52 i sporządził jego opis[4]. Griesbach sprawdził niektóre jego warianty[13][6]. Nie jest wykorzystywany we współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu[14][15].
Rękopis przechowywany jest w Bibliotece Bodlejańskiej (MS. Laud. Gr. 3) w Oksfordzie[2][3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gregory 1908 ↓, s. 50.
- ↑ a b c d Aland 1963 ↓, s. 63.
- ↑ a b Cod. 52 INTF ↓.
- ↑ a b Wettstein 1751 ↓, s. 51.
- ↑ Scrivener 1894 ↓, s. 198.
- ↑ a b c d e f Gregory 1900 ↓, s. 140.
- ↑ Scrivener 1894 ↓, s. 197-198.
- ↑ Catalogi bibliothecae Bodleianae 1853 ↓, s. 493-494.
- ↑ Aland i Aland 1989 ↓, s. 324.
- ↑ Aland i Aland 1995 ↓, s. 138.
- ↑ Wisse 1982 ↓, s. 54.
- ↑ a b c Hutter 1977 ↓, s. 92.
- ↑ Griesbach 1809 ↓, s. CIV.
- ↑ NA26 1991 ↓, s. 49*-50*.
- ↑ NA27 2006 ↓, s. 58*-59*.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Listy rękopisów
- INTF: Kodeks 52 (GA). [w:] Liste Handschriften [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2023-01-21]. (niem.).
- Kurt Aland: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neuen Testaments. Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1963, s. 63. (niem.).
- Caspar René Gregory: Die griechischen Handschriften des Neuen Testament. Leipzig: J.C. Hinrichs’sche Buchhandlung, 1908, s. 50. (niem.).
- Wydania krytyczne NT
- E. Nestle, E. Nastle, K. Aland: Novum Testamentum Graece. Wyd. 26. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1991. ISBN 3-438-05100-1. [w skrócie NA26]
- Eberhard Nestle, Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2006. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
- J.J. Wettstein: Novum Testamentum Graecum. T. 1. Amstelodami: Ex Officina Dommeriana, 1751. (łac.).
- Introdukcje do krytyki tekstu NT
- Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neues Testaments: Einführung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
- K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 138. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).
- C.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1900, s. 139-140. (niem.).
- J.J. Griesbach: Novum Testamentum Graece. T. 1. Londini: 1809, s. 104. (łac.).
- F.H.A. Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: 1894, s. 198. (ang.).
- Inne
- Irmgard Hutter: Corpus der byzantinischen Miniaturenhandschriften. T. Band 1. Oxford: Bodleian Library, 1977.
- Frederik Wisse: The Profile Method for the Classification and Evaluation of Manuscript Evidence, as Applied to the Continuous Greek Text of the Gospel of Luke. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1982. ISBN 0-8028-1918-4. (ang.).
- Catalogi codicum manuscriptorum bibliothecae Bodleianae. Pars Prima. concepit Henricus O. Coxe. Oxonii: 1853, s. col. 493-494. (łac.).