Paciornica owocowa
.jpg) Owoc gruszy porażony przez Monilinia fructigena | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
paciornica owocowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Monilinia fructigena Honey Mycologia 37(6): 672 (1945 | |
Paciornica owocowa (Monilinia fructigena Honey) – gatunek grzybów z rodziny twardnicowatych (Sclerotiniaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Monilinia, Sclerotiniaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
- Acrosporium fructigenum (Pers.) Pers. 1822
- Monilia fructigena (Pers.) Pers. 1801
- Monilia fructigena (Pers.) Pers. 1801 var. fructigena
- Oidium fructigenum (Pers.) Fr. 1832
- Sclerotinia fructigena (Pers.) J. Schröt. 1893
- Stromatinia fructigena (Pers.) Boud. 1907
- Torula fructigena Pers. 1795
Nazwa polska według M.A. Chmiel[3].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Przezimowuje w pseudosklerocjach na porażonych pędach rośliny oraz w mumiach owoców. Wiosną tworzą się na nich sporodochia; na owocach częściej niż na pędach. W sporodochiach wytwarzane są bezpłciowo duże ilości zarodników konidialnych. Mają elipsoidalny kształt, są bezbarwne, jednokomórkowe, o rozmiarach 12–34 × 9–15 μm. W ciągu lata powstaje ich wiele generacji. Konidia te dokonują infekcji pierwotnej na owocach i pędach roślin. Do owoców wnikają przez uszkodzenia skórki oraz przez przetchlinki, do pędów przez uszkodzenia spowodowane np. przez owady. Na zaatakowanych pędach i owocach z konidiów rozwija się grzybnia. Ta na owocach znów wytwarza sporodochia, a w nich konidia, które dokonują infekcji wtórnej[4].
Rozmnażanie płciowe występuje rzadko i nie odgrywa większej roli w szerzeniu się choroby. Na mumiach, które przynajmniej dwukrotnie przetrwały zimę pojawiają się na krótkim trzonku owocniki typu apotecjum. Mają miseczkowaty kształt i średnicę 4–12 mm. Powstają w nich jednokomórkowe, jajowate askospory o rozmiarach 5–7 × 9–12 μm[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb pasożytniczy powodujący duże szkody w sadach. Atakuje głównie jabłonie i grusze, powodując chorobę zwaną brunatną zgnilizną drzew ziarnkowych. Objawy pojawiają się głównie na owocach, ale w czasie dużej wilgotności powietrza (długotrwałe deszcze) następuje porażenie także kwiatów, pędów i gałęzi. Porażone pędy i gałęzie zamierają[4]. M. fructigena atakuje także ponad 40 innych gatunków roślin. Ważniejsze z nich to: morela, czereśnia, wiśnia, śliwa, brzoskwinia[5]. Na roślinach tych wywołuje chorobę zwaną brunatną zgnilizną drzew pestkowych (chorobę tę wywołuje także inny gatunek – paciornica pestkowcowa Monilinia laxa)[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Trudna do odróżnienia jest paciornica pestkowcowa (Monilia laxa), która również wywołuje brunatną zgniliznę drzew owocowych. Choroba wywołana przez Monilina laxa najostrzejszy przebieg ma na wiśniach, ale grzyb ten atakuje także śliwy, czereśnie, morele i inne. Najłatwiej gatunki te odróżnić po roślinie żywicielskiej, objawach jakie wywołują i sposobie rozwoju choroby. W praktyce sadowniczej rozróżnienie tych gatunków nie jest jednak konieczne, gdyż metody ich zwalczania są identyczne[4]. Bardzo podobne morfologicznie są także Monilinia polystroma i Monilinia yunnanensis. Ich odróżnienie jest trudne i często daje niejednoznaczny wynik. Mikroskopowo gatunki te różnią się nieznacznie budową zarodników, średnicą i długością strzępek. Central Science Laboratories (CSL), York w Wielkiej Brytanii opracowało molekularne metody ich rozróżnienia[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2016-05-29] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ Maria Alicja Chmiel, Checklist of Polish Larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences Kraków, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4
- ↑ a b c d e Marek Grabowski, Choroby drzew owocowych, Kraków: Wyd. Plantpress, 1999, ISBN 83-85982-28-0
- ↑ a b The methods in this protocol are being updated to incorporate new tests developed to separate M. fructigena from recently described species. [online] [dostęp 2015-05-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15].