Order Zasługi Adolfa Nassauskiego

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Wargo (dyskusja | edycje) o 22:51, 31 maj 2016. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Order Zasługi Cywilnej i Wojskowej Adolfa Nassauskiego
Ordre de Mérite civil et militaire d’Adolphe de Nassau
Militär- und Zivildienst-Orden
Adolphs von Nassau
Awers
Awers gwiazdy II klasy
Awers
Awers insygniów komandorskich orderu
Baretka
Baretka ogólna
Ustanowiono

8 maja 1858

Multimedia w Wikimedia Commons

Order Zasługi Cywilnej i Wojskowej Adolfa Nassauskiego (fr. Ordre de Mérite civil et militaire d’Adolphe de Nassau, początkowo niem. Herzoglich Nassauischer Militär- und Civil-Verdienst-Orden Adolphs von Nassau) – pierwotnie niemieckie, obecnie luksemburskie odznaczenie za zasługi cywilne i wojskowe, ustanowione w 1858 roku i pozostające do wyłącznej dyspozycji monarchy jako order domowy.

Historia

Adolf Luksemburski, książę Nassau, ok. 1840

Pozbawiony w 1866 swego tronu przez Prusy panujący książę Nassau i następca tronu w Luksemburgu Adolf ustanowił swój Order Zasługi 8 maja 1858 roku i nadawał go do chwili aneksji swego państewka przez Prusy, po czym order został zawieszony aż do chwili objęcia przez Adolfa von Nassau tronu luksemburskiego (1890). Odnowiony w tym roku order otrzymał dwie kategorie, cywilną i wojskową, oraz pięć klas według znanego schematu Orderu Legii Honorowej.

Od 1927 do dzisiaj dzieli się na pięć klas:

  • Krzyż Wielki (Grand’Croix),
  • Wielki Oficer (Grand-Officier),
  • Komandor z koroną lub bez (Commandeur avec ou sans couronne),
  • Oficer z koroną lub bez (Officier avec ou sans couronne),
  • Kawaler z koroną lub bez (Chevalier avec ou sans couronne),

i kilka powiązanych z orderem odznaczeń:

  • Krzyż Honorowy dla Kobiet (croix d’honneur pour dames),
  • Medal za Sztukę i Naukę (médailles pour arts et sciences):
    • złoty (or),
    • srebrny (argent),
  • Krzyż Zasługi (croix de mérite):
    • złoty (or),
    • srebrny (argent),
  • Medal Zasługi za 25-letnią Wybitną Służbę (médailles de mérite pour 25 ans de bons services):
    • złoty (or),
    • srebrny (argent),
    • brązowy (bronze).

Nadawany jest (obecnie bardzo rzadko, zastąpił go najwyraźniej Order Zasługi Wielkiego Księstwa Luksemburga z 1961) za zasłużoną działalność dla Luksemburga lub domu panującego, także w dziedzinach nauki i sztuki. Otrzymać go mogą zarówno Luksemburczycy jak cudzoziemcy.

Po śmierci oznaczonego insygnia orderowe należy zwrócić nadającemu (podobnie jak wszystkie inne luksemburskie ordery).

Insygnia

Insygnia orderu to oznaka, występująca w dwóch odmianach, cywilnej i wojskowej, gwiazdy I i II klasy oraz krzyże zasługi, medale i tzw. "Palma 1940-1945". Oznaką orderu jest krzyż maltański z kulkami na zakończeniach ramion, emaliowany obustronnie na biało, ze złotym obramowaniem. Biały medalion środkowy awersu ukazuje ukoronowany monogram założyciela "A", obramowany na niebiesko z ornamentem z liści dębowych i napisem: "Virtute" (Cnocie, Zasłudze) – dewizą orderu. Medalion rewersu ukazuje dwie daty: "1292" – roku wyboru Adolfa z Nassau na króla niemieckiego oraz "1858" – roku ustanowienia orderu.

Gwiazda I klasy jest srebrna, ośmiopromienna i nosi na sobie medalion awersu orderowego. Gwiazda II klasy to duży, cyzelowany na podobieństwo brylantów krzyż maltański ze srebrnymi promieniami między ramionami i z medalionem awersu oznaki w środku.

Przy kategorii wojskowej między ramionami krzyża oznaki oraz na gwiazdach występują skrzyżowane srebrne miecze ze złotymi rękojeściami.

Zawieszką oznaki jest korona królewska, która w klasach III-V (komandorskiej, oficerskiej i kawalerskiej) jest szczególnym wyróżnieniem, gdyż nadaje się także krzyże tych klas bez korony.

Krzyże Zasługi orderu, złoty i srebrny, mają ogólną formę oznaki, ale nie są emaliowane. I tu występują odmiany z mieczami lub bez, z koronami lub bez.

Medale orderu to:

  • dwustopniowy (złoty i srebrny) Medal Zasług dla Nauki i Sztuki, z oznaką orderu na awersie i na rewersie z napisem "Artibus et Scientis" (Sztuce i Naukom) otoczonym wieńcem z liści dębowych;
  • trójstopniowy Medal Zasługi (złoty, srebrny i brązowy), nadawany za ogólne zasługi, z portretem założyciela orderu na awersie, z dewizą orderową "Virtute" na rewersie.

Złota gałązka palmy za zasługi w czasie II wojny światowej przypinana jest do wstążki orderu, który jest noszony na ciemnoniebieskiej wstędze z dwiema obustronnymi pomarańczowymi bordiurami, przy I klasie z prawego ramienia na lewy bok.

Baretki Orderu Zasługi Cywilnej i Wojskowej Adolfa Nassauskiego

Krzyż Wielki
Wielki Oficer
Komandor Korony
Komandor

Oficer Korony
Oficer
Kawaler Korony
Kawaler

Odznaczeni

Bibliografia

Luksemburskie odznaczenia (według daty ustanowienia)

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Order_Zasługi_Adolfa_Nassauskiego&oldid=45935044”