Planothidium lanceolatum
| |
| Systematyka[1] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Podklasa |
Fragilariophycidae |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Planothidium lanceolatum |
| Nazwa systematyczna | |
| Planothidium lanceolatum (Brébisson ex Kützing) Lange-Bertalot 1999 Lange-Bertalot, H. (1999). Neue Kombinationen von Taxa aus Achnanthes Bory (sensu lato). Iconographia Diatomologica 6: 270-283. | |
Planothidium lanceolatum (syn. Achnanthes lanceolata) – jeden z najbardziej rozprzestrzenionych gatunków okrzemek. Gatunek typowy rodzaju Planothidium[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Okrywy o kształtach zmiennych w niewielkim zakresie – od eliptycznego po eliptyczno-lancetowaty z szeroko zaokrąglonymi, rzadko szeroko główkowato wyciągniętymi końcami. Długość 6 do ok. 40 μm, szerokość 4,5–10 μm. Tylko jedna z okryw ma rafę, a obie okrywy różnią się ornamentacją. Ramiona rafy są nitkowate, o prostym przebiegu aż po bieguny, a następnie zakrzywione w tę samą stronę. Pole środkowe na okrywie rafowej szeroko poprzecznie-prostokątnie rozszerzone, a pole osiowe wąskie i linearne. Prążki 10–15 w 10 μm, umiarkowanie promieniste, wyglądają na pozbawione punktowania. Na okrywie bezrafowej pole środkowe zwykle jest rozszerzone tylko po jednej stronie. Występuje na niej jednostronnie podkówkowaty znaczek, niewyraźnie okonturowany bez podwójnej łukowatej linii. Pole osiowe linearne lub lancetowate[2].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek kosmopolityczny powszechnie spotykany na całym świecie od strefy równikowej po strefy podbiegunowe[1]. W Polsce ze stałością występowania ponad 40%, obecny we wszystkich typach wód płynących[2]. Występuje w strumieniach i małych rzekach w górach oraz na nizinach dominuje miejscami[3]. Amplituda ekologiczna bardzo szeroka. Spotykana w wodach o mniej więcej obojętnym odczynie po alkaliczne, ale nie kwaśnych, nisko- i wysokozmineralizowane, oligotroficzne po politroficzne wody, aż po strefę β-mezosaprobową. Gatunek w wodach stojących również szeroko rozprzestrzeniony, ale ogólnie z mniejszą stałością niż w wodach płynących, z optimum w ubogich w elektrolity, górskich wodach stojących. W stratyfikowanych jeziorach w wysokich górach i na nizinach raczej rzadki[2].
W polskim wskaźniku okrzemkowym do oceny rzek (IO) przypisano mu wartość wskaźnika trofii równą 3,3, co oznacza, że preferuje w wodach średnio zanieczyszczone. Ze względu na szeroką amplitudę tolerancji warunków zanieczyszczenia materią organiczną, nie ma przypisanej wartości wskaźnika saprobii. Jest też gatunkiem referencyjnym dla większości typów rzek[4]. W analogicznym wskaźniku dla jezior (IOJ), ma wartość wskaźnika trofii 1,2, a więc bliższą oligotrofii, a wartość referencyjną ma dla jezior twardowodnych[5].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Podobne taksony: Planothidium frequentissimum odróżnia się dzięki podwójnej łukowatej linii, która ogranicza podkówkowaty znaczek na okrywie bezrafowej. Planothidium dubium ma mniej lub bardziej dzióbkowato wyciągnięte końce[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c M.D. Guiry 2002 algaebase.org", National University of Ireland, Galway
- ↑ a b c d Małgorzata Bąk i inni, Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce, wyd. I, Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2012, s. 284, ISBN 978-83-61227-96-0.
- ↑ Analysis of the type material of Achnanthidium lanceolatum Brébisson ex Kützing (Bacillariophyta) with the description of two new Planothidium species from the Antarctic Region, Fottea, 2013 (vol. 13), issue 2, DOI: 10.5507/fot.2013.010, [dostęp 01-09-2013] (ang.).
- ↑ Aleksandra Zgrundo, Łukasz Peszek, Anita Poradowska, Podręcznik do monitoringu i oceny rzecznych jednolitych części wód powierzchniowych na podstawie fitobentosu, Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2018, s. 61.
- ↑ Aleksandra Zgrundo, Łukasz Peszek, Anita Poradowska, Podręcznik do monitoringu i oceny jeziornych jednolitych części wód powierzchniowych na podstawie fitobentosu [pdf], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2018, s. 54 (pol.).