Platydesmida
| Platydesmida | |
| Cook, 1895 | |
_feeding_on_some_mold_(15490455676).jpg) Agregacja przedstawicieli rodzaju Pseudodesmus | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| (bez rangi) | Colobognatha |
| Rząd |
Platydesmida |
_millipede_(3680001399).jpg)
Platydesmida – rząd wijów z gromady dwuparców i podgromady Chilognatha. Obejmuje ponad 60 opisanych gatunków.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Krocionogi grzbietobrzusznie spłaszczone, osiągające do 60 mm długości ciała[1][2]. Dorosłe formy tych dwuparców mają do 110 pierścieni zagłowowych. Ich tergity są zlane z pleurytami i wyposażone po bokach w długie paranota. Przez środek tergitów biegnie podłużna bruzda grzbietowa. Głowa jest stożkowata[2], w obrysie prawie trójkątna[3], pozbawiona oczu[1][2], o prymitywnie zbudowanym gnatochilarium, często ma dwa płaty o słabszej pigmentacji[2]. Samce mają tylne odnóża siódmego i przednie odnóża ósmego pierścienia tułowia przekształcone w gonopody, które jednak zbliżone są budową do odnóży krocznych[1][3].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Dwuparce o pochodzeniu laurazjatyckim. Przedstawiciele rzędu występują w Portugalii, niektórych krajach śródziemnomorskich, na Zakaukaziu, w nadkaspijskiej części Iranu, Nepalu, wschodnich Chinach, na Półwyspie Koreańskim, Tajwanie, w południowej Japonii, Azji Południowo-Wschodniej, Stanach Zjednoczonych, południowym Meksyku i Ameryce Centralnej[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten wprowadzony został w 1895 przez Oratora Fullera Cooka. Należy do niego ponad 60 opisanych gatunków, zgrupowanych w dwóch rodzinach[5]:
- Andrognathidae Cope, 1869
- Platydesmidae De Saussure, 1860
Według analiz filogenetycznych Enghoffa z 1984 oraz analizy morfologicznej Regiera i innych z 2005 Platydesmida zajmują pozycję siostrzaną względem Siphonophorida lub Polyzoniida[6][7]. Według analizy molekularnej Regiera i Shultza z 2001 są siostrzane względem Polyzoniida, jednak w analizie nie uwzględniono Siphonophorida[8]. Analiza molekularna Regiera i innych z 2005 metodą największej parsymonii umieszcza je jako siostrzane dla Polyzoniida, a analiza metodami bayesowskimi jako siostrzane dla Siphonophorida[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Jolanta Wytwer: gromada: dwuparce – Diplopoda. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 29–52.
- ↑ a b c d Descriptions and putative apomorphies of millipede clades. [w:] Milli-PEET: Millipede Systematics [on-line]. Field Museum of Natural History, 26 września 2006. [dostęp 2017-10-10].
- ↑ a b Rowland M. Shelley. Centipedes and Millipedes with Emphasis on North American Fauna. „The Kansas School Naturalist”. 45 (3), s. 1–16, 1999.
- ↑ Rowland M. Shelley, Sergei I. Golovatch. Atlas of myriapod biogeography. I. Indigenous ordinal and supra-ordinal distributions in the Diplopoda: Perspectives on taxon origins and ages, and a hypothesis on the origin and early evolution of the class. „Insecta Mundi”. 158, s. 1–134, 2011.
- ↑ William Shear, Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 159–164 [dostęp 2017-10-08].
- ↑ H. Enghoff. Phylogeny of millipedes-a cladistic analysis. „Zeitschrift für Zoologische Systematik und Evolutionsforschung”. 22 (1), s. 8-26, 1984.
- ↑ a b J.C. Regier, H.M. Wilson, J.W. Shultz. Phylogenetic analysis of Myriapoda using three nuclear protein-coding genes. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 34, s. 147-158, 2005.
- ↑ J.C. Regier, J.W. Shultz. A phylogenetic analysis of the Myriapoda (Arthropoda) using two nuclear protein-encoding genes. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 132 (4), s. 469-486, 2001.