Soba (państwo)
Soba, też Bet Rechob, asyryjskie Subutu – w 1 połowie I tys. p.n.e. aramejskie królestwo leżące w Syropalestynie pomiędzy królestwem Hamat a królestwem Damaszku; lokalizowane zazwyczaj w dolinie Bekaa, pomiędzy górami Liban i Antyliban[1].
Dzieje[edytuj | edytuj kod]
Zdaniem Edwarda Lipińskiego królestwo to powstało na początku X w. p.n.e., po osiedleniu się w dolinie Bekaa aramejskiego plemienia przybyłego tu pod wodzą Rechoba, założyciela dynastii rządzącej później tym królestwem[1]. To zdaniem Lipińskiego wyjaśniałoby, czemu w źródłach pisanych królestwo to występuje pod dwoma nazwami: Soba i Bet Rechob[1]. Nie jest jednak wykluczone, że pierwotnie obie te nazwy odnosić się mogły do dwóch odrębnych aramejskich państewek, które dopiero z czasem połączyły się w jedno[1]. w połowie IX w. p.n.e. Soba stała się najprawdopodobniej wasalem sąsiedniego królestwa Hamat, by później, w VIII w. p.n.e., stać się jego częścią[1].
Głównym miastem królestwa było eponimiczne miasto Soba o nieustalonym jak dotychczas położeniu[1]. Miasto to, zwane w źródłach asyryjskich Subutu (Ṣubutu), znalazło się pod kontrolą asyryjską najprawdopodobniej za rządów Tiglat-Pilesera III (744-727 p.n.e.), po podboju przez niego w 732 r. p.n.e. królestw Hamat i Damaszku[1][2]. Jeszcze przed końcem VIII w. p.n.e. Subutu włączone zostało do imperium asyryjskiego stając się stolicą asyryjskiej prowincji noszącej tę samą nazwę[1]. Miasto i prowincja wzmiankowane są już w listach i tekstach administracyjnych z czasów panowania Sargona II (722-705 p.n.e.)[2]. Dzięki nim znamy na przykład nazwy kilku miast znajdujących się w prowincji Subutu, takich jak Labau (Labwa), Sazana czy Huzaza[1]. Mannu-ki-Adad, gubernator Subutu, wzmiankowany jest w asyryjskiej kronice eponimów jako urzędnik limmu w 683 r. p.n.e.[2][3]
Biblia[edytuj | edytuj kod]
W starotestamentowej tradycji królestwo Soba było jednym z głównych wrogów wczesnego królestwa Izraela[1]. W czasach panowania izraelskiego króla Saula było ono jednym z wrogów Izraela z którymi Saul walczył i których zwyciężył (1 Sam 14,47)[1]. Z królestwem Soba walczył również Dawid, następca Saula[1]. Za jego rządów tron Soby zajmował Hadadezer, syn Rechoba, który uczynił ze swego królestwa potężne państwo anektując tereny we wschodniej Syrii[1]. W trakcie bitwy pomiędzy wojskami Dawida i Hadadezera stoczonej w pobliżu Eufratu zwycięstwo odnieść miał ten pierwszy, biorąc do niewoli 1700 jeźdźców i 20000 piechurów z armii Hadadezera[1]. Następnie armia Dawida splądrowała królestwa podległe i sprzymierzone z Hadadezerem, sprowadzając wiele z nich do roli trybutariuszy (2 Sam 8,3-12)[1]. Po tej klęsce Soba przestała być liczącą się siłą polityczną i wojskową w regionie[1]. O wszystkich tych wydarzeniach brak jest wzmianek w źródłach pozabiblijnych[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- hasło Soba, w: Bryce T., The Routledge Handbook of the Peoples and Places of Ancient Western Asia, Routledge 2013, s. 659-660.
- Radner K., Provinz. C, w: Reallexikon der Assyriologie, tom XI (Prinz, Prinzessin - Samug), Walter de Gruyter, Berlin - New York 2006-2008, s. 42-68.