Dukszty (okręg uciański)

Dukszty

Kościół w Duksztach
Herb
Państwo	Litwa
Okręg	uciański
Populacja (2005) • liczba ludności	992
Nr kierunkowy	386
Kod pocztowy	LT-30042
Położenie na mapie Litwy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | współrzędne = Nieznane pola: "sekundN", "stopniN", "stopniE", "sekundE", "minutE" oraz "minutN".

Dukszty (lit. Dūkštas) – miasto na Litwie, położone w okręgu uciańskim, 27 km od Ignalina w rejonie ignalińskim.

Historia

W XV wieku własność książąt Giedroyciów, od 1573 w rękach Rudomin-Dusiackich do 1813. Drogą działów rodzinnych przeszły w ręce Biegańskich i Dowgiłłów. W majątku tym do 1835 mieszkał malarz Jan Rustem, pochowany na miejscowym cmentarzu na którym również pochowany jest wybitny pomolog prof. Adam Hrebnicki-Doktorowicz (1858-1941). W 1901 Dowgiłłówna wyszła za Tomasza Zana, wnuka przyjaciela Adama Mickiewicza. Rodzina Zanów miała tu majątek aż do II wojny światowej. W okresie międzywojennym bywali tu: Karol Szymanowski, Artur Rubinstein, Juliusz Osterwa. Tu urodził się Tomasz Zan i Helena Stankiewicz.

Za II RP siedziba wiejskiej gminy Dukszty.

Zabytki

• Pałac klasycystyczny z 1820 wybudowany przez Biegańskich oraz zespół zabudowań dworskich otoczony 29 ha parkiem, położonym nad brzegiem jeziora Pereświaty (Parsveto). Zespół tworzą dwór, dwa kamienne budynki gospodarcze oraz stajnie. Nieopodal dworu znajduje się grodzisko. Na północ od dworu rozmieszczone są budynki gospodarskie — obora, stajnia, spichlerz, z charakterystycznymi motywami ludowymi. Wzmianki o dworze pojawiają się już od XVI wieku — dwór wówczas należał do Giedrojciów, a później do Stabrowskich. W 1573 roku dwór kupili Rudominowie i posiadali go do roku 1813. Od 1813 w Duksztach gospodarzyli Biegańscy i Dowgiłłowie. W pierwszej połowie XIX wieku w dworze zamieszkiwał malarz, profesor Uniwersytetu w Wilnie, Jan Rustem. Został on pochowany na cmentarzu przy ówczesnym kościele. W 1901 roku Teresa Dowgiłłówna, córka ówczesnego gospodarza dworu, wyszła za Tomasza Zana. W latach II RP w dworze mieścił się pensjonat, w którym Zanowie gościli wielu ważnych twórców kultury polskiej (m.in. Karol Szymanowski, Artur Rubinstein, Juliusz Osterwa, Andrzej Łapicki), polityków Stanisław Wojciechowski). Dwór należał do Zanów do II wojny światowej. W latach 1939-1944 w dworze działała szkoła rolnicza. W latach 1966-1975 zabudowania dworskie wyremontowano. Obecnie w rękach prywatnych.

Pałac Biegańskich sfotografowany w 1935 roku

Linki zewnętrzne

• Dukszty (2), mko. pow. nowoaleksandrowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 213 .