Stokrotka pospolita
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klasa | |
| Klad | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
stokrotka pospolita |
| Nazwa systematyczna | |
| {{{nazwa łacińska}}} L. Sp. pl. 2:886. 1753 | |
.jpg)
Stokrotka pospolita, s. łąkowa, s. trwała (Bellis perennis) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje na większości obszaru Europy, w Azji Zachodniej i Azerbejdżanie, oraz Libii[2]. Rozprzestrzenia się też gdzieniegdzie poza tym obszarem rodzimego występowania[2]. Jest pospolita na terenie całej Polski.
Morfologia
- Łodyga
- Głąbik o wysokości 4-20 cm, prosto wzniesiony, delikatnie owłosiony. Roślina wytwarza podziemne rozłogi. Kłącze walcowate i rozgałęzione.
- Liście
- Zebrane w różyczkę, łopatkowe lub odwrotnie jajowate, jednonerwowe, nieco karbowane lub ząbkowane. Zwężają się w ogonek liściowy.
- Kwiaty
- Zebrane w pojedynczy koszyczek na szczycie głąbika. Okrywa koszyczka składa się z tępo zakończonych listków ułożonych w dwu szeregach, krótko owłosionych. Dno koszyczka jest wypukłe, puste i ma powierzchnię pokrytą brodawkami. Na zewnątrz koszyczka jeden szereg białych lub różowych kwiatów języczkowych żeńskich. Wewnątrz koszyczka żółte, rurkowe kwiaty obupłciowe, długości ok. 2 mm. Korona kwiatów rurkowych dzwonkowata, 4–5 ząbkowa. Pylniki całkowicie zrośnięte w rurkę wokół słupka, nitki pręcików wolne. Kwiaty przedprątne, zapylane przez motyle, błonkówki lub muchówki. Kwitnie przeważnie od marca do listopada, czasem również w zimie, jeśli jest bezśnieżna i nie ma mrozów[3].
- Owoc
- Odwrotnie jajowata, gładka i żółtobrunatna niełupka długości ok. 1 mm.[4]
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Rośnie na łąkach, pastwiskach, przydrożach. W górach występuje po piętro kosówki. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Cynosurion, Ass. Lolio-Cynosuretum[5]. Preferuje gleby zasobne w składniki mineralne i średnio próchniczne. Liczba chromosomów 2n = 18[6].
Zastosowanie
- Jest uprawiana jako roślina ozdobna, głównie ze względu na efektowne kwiatostany. Odmiany uprawne mają barwę białą lub całą gamę odcieni czerwonego koloru, często też mają większe kwiatostany z liczniejszymi kwiatami języczkowatymi od dziko rosnącej formy typowej.
- Jadalna w całości, ma miętowy smak[7].
- Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski: surowcem zielarskim jest kwiat – Flos Bellidis. Kwiat zawiera substancje gorzkie, garbniki, kwasy organiczne, śluz, saponiny, olejki eteryczne oraz znaczne ilości soli mineralnych.
- Działanie: w medycynie ludowej kwiat stokrotki stosuje się przy krwawieniach z płuc i pęcherza moczowego, także jako środek przeciwgorączkowy i ogólnie wzmacniający. Napar poleca się przy złej przemianie materii i nieregularności menstruacji oraz jako środek moczopędny (przy kamicy nerkowej i pęcherzowej) i przeczyszczający. Napar ziela stokrotki obniża ciśnienie krwi oraz przeciwdziała miażdżycy, toteż polecany jest dla osób starszych. Obecnie w lecznictwie rzadko jest stosowany wewnętrznie jako środek wykrztuśny w chorobach dróg oddechowych i łagodny środek ściągający w nieżytach przewodu pokarmowego. Zewnętrznie stosowany jest w postaci kąpieli i okładów jako środek przeciwzapalny, przy źle gojących się ranach, krwawych wybroczynach, owrzodzeniu i wykwitach skórnych.
Uprawa
Można wysiewać z nasion, lub rozmnażać przez podział starszych, rozrośniętych kęp. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby, rośnie dobrze zarówno na stanowiskach słonecznych, jak i półcienistych.
Przypisy
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2010-04-15]. (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
- ↑ Józef Rostafiński, Olga Seidl: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Bellis perennis na Flora of North America [dostęp 2014-01-27].
- ↑ 13 kwiatów, które można zjeść (i dobrze na tym wyjść) [online], www.polityka.pl [dostęp 2016-05-13].
Bibliografia
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński, Bogumił Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.