Stowarzyszenie Demagog
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data założenia |
2014 |
| Zasięg | |
| Prezes |
Małgorzata Kilian-Grzegorczyk |
| Nr KRS | |
| Data rejestracji |
29 kwietnia 2016 |
| Strona internetowa | |
Stowarzyszenie Demagog – najstarsza w Polsce[1] organizacja non-profit zajmująca się fact-checkingiem[1], walką z fałszywymi informacjami i dezinformacją, kontrolowaniem prawdziwości wypowiedzi polityków[1][2], a także edukacją społeczeństwa w zakresie naukowej metody weryfikacji informacji[1], tak aby decyzje podejmowane przez obywateli były świadome i oparte na faktach[3].
Organizacja jest sygnatariuszem europejskiego kodeksu postępowania w zakresie dezinformacji z 2022 roku[4] oraz polskiego Kodeksu Dobrych Praktyk w walce z dezinformacją[5]. Od maja 2019 roku należy do Międzynarodowej Sieci Factcheckingowej (IFCN)[6] oraz do społeczności factcheckingowej Europejskiego Obserwatorium Mediów Cyfrowych (EDMO)[7]. We wrześniu 2019 roku Demagog dołączył do Programu Niezależnej Weryfikacji Informacji Facebooka[8], którego celem jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się oszustw i fake newsów na Facebooku.
Stowarzyszenie Demagog razem z czterema innymi organizacjami factcheckingowymi z Niemiec, Francji, Włoch i Hiszpanii jest częścią konsorcjum tworzącego Europejską Sieć Standardów Factcheckingowych (EFCSN)[9]
Historia[edytuj | edytuj kod]
Stowarzyszenie zostało zarejestrowane 29 kwietnia 2016 roku w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem 0000615583[10].
Organizacja od 2014 roku prowadzi portal demagog.pl[11], na którym publikuje zweryfikowane wypowiedzi polityków, sprawdza obietnice wyborcze, analizuje i dementuje fake newsy i dezinformację. W ramach walki z fake newsami prowadzi także warsztaty oraz realizuje projekty edukacyjne pn. Akademia Fact-Checkingu[12]. Od maja 2019 Demagog należy do International Fact-Checking Network (Międzynarodowej Sieci Fact-Checkingowej która powstała w 2015 roku przy Poynter Institute na Florydzie), która czuwa nad standardami pracy redakcji[1]. Aby stać się członkiem IFCN, stowarzyszenie musiało przejść procedurę weryfikacji pod kątem bezstronności, przejrzystości źródeł, finansowania, organizacji i metodologii. Każdy członek IFCN zobowiązał się do przestrzegania określonych zasad[13].
W ramach projektu EFCSN latem 2022 roku europejska społeczność factcheckingowa przyjęła Europejski Kodeks Standardów Factcheckingowych[14].
Od 2014 do 2020 zespół wolontariuszy zweryfikował ponad 4 tys. wypowiedzi osób publicznych i przygotował ponad 300 analiz i raportów, dementujących fake newsy[1].
Działalność i projekty[edytuj | edytuj kod]
Portal demagog.pl[edytuj | edytuj kod]
Demagog.org.pl — portal factcheckingowy na którym publikowane są rezultaty monitoringu sieci w poszukiwaniu nieprawdziwych informacji i dostarczane są fakty. W publikacjach portalu sprawdzane są wypowiedzi osób publicznych, dementowane fake newsy, dementowane nieprawdziwe informacje oraz teorie spiskowe, weryfikowane obietnice wyborcze. Zgodnie z określoną metodologią publikowane są raporty, dostarczane potwierdzone informacje w tematach ważnych społecznie a także wypowiedzi polityków[15]. Wypowiedziom polityków wystawiana jest jedna z 5 ocen: prawda, fałsz, częściowy fałsz, manipulacja bądź nieweryfikowalne. Sprawdzeniu podlegają wypowiedzi polskich polityków z różnego szczebla: centralnego, europejskiego. Weryfikowane są też wypowiedzi innych osób publicznych[16].
Obszary tematyczne Portalu uznane przez Stowarzyszenia jako najbardziej szkodliwe:
- dezinformacja zdrowotna (fałszywe informacje na temat szczepień, pandemii COVID-19, alternatywnych metod leczenia chorób),
- fałszywe informacje na temat wojny w Ukrainie, rosyjska propaganda),
- dezinformacja klimatyczna (fałszywe informacje na temat przyczyn, przebiegu oraz skutków zmian klimatycznych),
- dezinformacja wymierzona w grupy mniejszościowe i chronione (uchodźcy, mniejszości narodowe i etniczne, religijne, seksualne),
- dezinformacja technologiczna (fałszywe informacje na temat technologii 5G),
- teorie spiskowe,
- oszustwa.
Fakty o klimacie[edytuj | edytuj kod]
Projekt, który powstał w ramach programu Climate Misinformation Grant Program realizowanego przez IFCN oraz Metę realizowany razem ze projektem Crazy Nauka oraz Grupą Defence24, którego celem jest przeciwdziałanie dezinformacji klimatycznej[17].
Akademia Fact-checkingu[edytuj | edytuj kod]
Akademia Fact-checkingu to projekt edukacyjny Stowarzyszenia Demagog[12] w ramach którego prowadzone są warsztaty i szkolenia (stacjonarne oraz online) z zakresu wyszukiwania i weryfikowania informacji, oceny wiarygodności źródeł, narzędzi online w walce z fake newsami. W warsztatach i prelekcjach do końca 2022 roku wzięło udział ok. 6,5 tys. uczniów i studentów, blisko 1 tys. nauczycieli i ok. 600 seniorów z Polski. W ramach akademii uruchomiona została e-learningowa platforma edukacyjna[18].
Podcast Demagoga[edytuj | edytuj kod]
To cykl podcastów wydawanych przez Stowarzyszenie Demagog[19]. Do rozmowy o fake newsach, teoriach spiskowych czy o rosyjskiej propagandzie zapraszani są eksperci, dziennikarze i naukowcy[20].
Współpraca z platformami technologicznymi[edytuj | edytuj kod]
Stowarzyszenie jest partnerem firmy Meta w Programie niezależnej weryfikacji informacji[21]. Od 2022 roku współpracuje również z firmą Kinzen, a także od tego samego roku kontynuuje wsparcie zespołu od czasu jego przejęcia przez Spotify[22]. Analizuje potencjalnie szkodliwe treści i mowę nienawiści w języku polskim.
Stowarzyszenie[edytuj | edytuj kod]
Cele statutowe Stowarzyszenia Demagog[edytuj | edytuj kod]
- szerzenie, rozwój i realizacja idei społeczeństwa obywatelskiego;
- sprawowanie kontroli obywatelskiej poprzez działalność strażniczą;
- kontrola przejrzystości debaty publicznej;
- rozpowszechnianie i ochrona swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji, ze szczególnym uwzględnieniem prawa do dostępu do informacji publicznej;
- wspieranie partycypacji obywateli w życiu publicznym oraz oddolnych ruchów lokalnych;
- rozwijanie i promowanie metody badawczej fact-check;
- zacieśnianie współpracy z innymi podmiotami (organizacje pozarządowe, uczelnie wyższe, instytucje kultury) na polu analiz oraz aktywizacji społeczeństwa;
- promowanie wiedzy dotyczącej Unii Europejskiej oraz innych organizacji międzynarodowych, promowanie otwartego społeczeństwa zaangażowanych obywateli Europy;
- walkę z działalnością dezinformacyjną i rozpowszechnianiem tzw. fake news;
- działalność na rzecz nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania[23].
Finansowanie[edytuj | edytuj kod]
Źródłami finansowania Stowarzyszenia Demagog są głównie składki członkowskie, darowizny, granty, współprace komercyjne oraz partnerstwa z dużymi platformami internetowymi. Szczegółowe dane finansowe publikowane są na stronie Stowarzyszenia[1][24].
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Finalista konkursu Popularyzator Nauki 2020 w kategorii Instytucja[25];
- Wyróżnienie Patronite.pl w ramach Podcastu Roku – Konkursu imienia redaktora Janusza Majki dla Podcastu Demagoga za sprawne budowanie społeczność wokół ważnego tematu i duży potencjał dobrego rozwoju podcastu, za podjęcie potrzebnego, ważnego tematu, budując kompetencje krytycznego myślenia i oferując analityczną perspektywę w przystępny sposób dla stabilnie rosnącej społeczności[26];
- Nagroda Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności Sektor 3.0. za praktyczne wykorzystanie ICT w działalności fact-checkingowej oraz za szeroką działalność edukacyjną i dzielenie się know-how z różnymi grupami odbiorców (2021)[27];
- Nagroda Specjalna Press Club Polska dla profesjonalnych weryfikatorów informacji za wspieranie dziennikarzy oraz ich odbiorców w obronie przed dezinformacją (2023)[28].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Stowarzyszenie Demagog – pierwsza polska organizacja fact-checkingowa [online], Nauka w Polsce [dostęp 2023-08-03] (pol.).
- ↑ „Krytyczny umysł” – raport Stowarzyszenia Demagog – Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji – Portal Gov.pl [online], Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji [dostęp 2023-08-03] (pol.).
- ↑ Stowarzyszenie Demagog. Organizacja factcheckingowa. [online], Demagog.org.pl [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ Kodeks postępowania w zakresie dezinformacji z 2022 r. | Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy [online], digital-strategy.ec.europa.eu, 24 marca 2023 [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ NASK, Kodeks Dobrych Praktyk [online], NASK [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ IFCN Code of Principles [online], ifcncodeofprinciples.poynter.org [dostęp 2023-05-19].
- ↑ Fact-checking community – EDMO [online] [dostęp 2023-05-19] (ang.).
- ↑ Fact-checking on Facebook. [dostęp 2019-11-29].
- ↑ EFCSN [online], efcsn.com [dostęp 2023-05-19] (ang.).
- ↑ System EKRS [online], ekrs.ms.gov.pl [dostęp 2023-05-19].
- ↑ Demagog. [dostęp 2019-11-29].
- ↑ a b Akademia Fact-Checkingu – Strona główna [online], 4 września 2020 [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ IFCN Code of Principles [online], ifcncodeofprinciples.poynter.org [dostęp 2019-11-29].
- ↑ The European Code of Standards for Independent Fact-Checking Organisations [online], EFCSN [dostęp 2023-05-19] (ang.).
- ↑ Demagog – metodologia weryfikacji wypowiedzi polityków [online], Demagog [dostęp 2019-11-29] (pol.).
- ↑ Jak sprawdzamy fake newsy? [online], Demagog [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ Fakty o klimacie [online], Demagog [dostęp 2024-02-20] (pol.).
- ↑ Platforma Demagog, Czy potrafisz odróżnić prawdę od fałszu? Przekonaj się! [online], Platforma Demagog [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ Podcast Demagoga. Fake news pod kontrolą! [online], Demagog [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ Podcast Demagoga [online], Spotify [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ Program niezależnej weryfikacji informacji firmy Meta | Meta Journalism Project [online], Program niezależnej weryfikacji informacji firmy Meta | Meta Journalism Project [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ Naomi, Spotify Continues to Ramp Up Platform Safety Efforts with Acquisition of Kinzen [online], Spotify, 5 października 2022 [dostęp 2023-05-19] (ang.).
- ↑ Statut Stowarzyszenia Demagog, [w:] Stowarzyszenie Demagog [online], 21 października 2022 [dostęp 2023-05-19].
- ↑ Finansowanie i majątek Stowarzyszenia Demagog [online], Demagog [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ Znamy finalistów konkursu Popularyzator Nauki 2020 [online], Nauka w Polsce [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ Podcast Roku – Konkurs imienia redaktora Janusza Majki rozstrzygnięty! – Podcast Roku Janusz Majka – Konkurs im. redaktora Janusza Majki [online] [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ Znamy Laureata Nagrody Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności Sektor 3.0! [online], sektor3-0.prowly.com [dostęp 2023-05-19] (pol.).
- ↑ Press Club Polska, Profesjonalni weryfikatorzy informacji laureatami Nagrody Specjalnej Press Club Polska 2023 [online], Press Club Polska [dostęp 2023-05-19] (pol.).