Struktura agrarna województwa pomorskiego w okresie międzywojennym

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Struktura agrarna województwa pomorskiego w okresie międzywojennym była charakterystyczna na terenach II Rzeczypospolitej z powodu stosunków agrarnych panujących na obszarach byłego zaboru pruskiego. Na ziemiach tych proces uwłaszczenia chłopów miał miejsce najwcześniej (1808–1832), a ponadto duże zasoby ziemi pozostawały w rękach niemieckich[1].

Czynniki kształtujące strukturę agrarną Pomorza[edytuj | edytuj kod]

Wpływ na strukturę agrarną miały reformy rolne z 1919 r. i 1925 r., w wyniku których przeprowadzono częściową parcelacje majątków ziemskich oraz przyczyniły się do powstania nowego osadnictwa rolniczego. W ustawie z 1920 r. o wykonaniu reformy rolnej wskazano, które grunty przeznacza się do dyspozycji Głównego Urzędu Ziemskiego w celu dalszego zagospodarowania[2].

Wyniki parcelacji na Pomorzu w latach 1920–1927 przedstawiały się następująco (w ha)[3]:

Rok Parcelacja rządowa Parcelacja prywatna Razem
1920 1201 – 1201
1921 2822 – 2822
1922 3390 – 3390
1923 1878 – 1878
1924 6090 131 6221
1925 4732 744 5476
1926 7333 1784 9117
1927 14 145 2369 16 514
Ogółem 41 591 5028 46 619

W latach 1920–1937 na Pomorzu poddano parcelacji 129,7 tys. ha, z których powstało 15,6 tys. nowych gospodarstw samodzielnych oraz poszerzono obszar gospodarstwa karłowatych i małorolnych o obszar średnio 8 ha[4]:

Wielka własność rolna[edytuj | edytuj kod]

W ujęciu statystycznym za wielką własność rolną uważano gospodarstwa liczące ponad 50 ha. W 1921 r. liczba majątków prywatnych oraz powierzchnia użytkowanych gruntów przedstawiała się następująco[5]:

Obszar majątku w ha Liczba majątków Powierzchnia w ha Średni obszar majątku w ha
50–100 1449 100 981 69
100–200 422 55 158 131
200–300 134 33 122 247
300–400 87 30 632 352
400–500 52 23 427 450
500–1000 145 100 507 693
>1000 63 128 667 2042
Ogółem 2352 472 494 201

Obok majątków prywatnych wielka własność rolna obejmowała własność państwową, która użytkowała 375,1 tys. ha, wielką własność kościelna – 15,2 tys. ha, oraz pozostała własność (komunalna) – 6,7 tys. ha

Struktura gospodarstw rolnych w latach 1921–1938[edytuj | edytuj kod]

W świetle spisów powszechnych z 1921 r. i z 1931 r. oraz spisów rolnych zmiany liczby gospodarstwa rolnych przedstawiały się następująco[6]:

Wyszczególnienie 1921 1927 1931 1938
Liczba Procent Liczba Procent Liczba Procent Liczba Procent
Do 2 ha 34 460 38,4 37 235 37,4 37 912 36,7 42 557 38,9
2–5 ha 13 732 15,2 15 557 15,6 16 042 15,5 17 525 16,0
5–10 ha 13 688 15,3 17 154 17,2 18 991 18,4 19 013 17,4
10–50 ha 24 537 27,3 26 296 26,4 27 100 26,3 27 277 24,9
50–100 ha 1988 2,2 1906 1,9 1888 1,8 1801 1,5
>100 ha 1401 1,6 1346 1,5 1298 1,3 1251 1,3
Razem 89 806 100,0 99 494 100,0 103 231 100,0 109 424 100,0

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zdzisław Ludkiewicz, Struktura agrarna Pomorza, Toruń: Pomorska Izba Rolnicza, 1934.
  2. ↑ Dz.U. z 1920 r. nr 70, poz. 462: Ustawa z dnia 15 lipca 1920 r. o wykonaniu reformy rolnej.
  3. ↑ Kazimierz Kasiński, Działalność Ministerstwa Reform Rolnych i Urzędów Ziemskich, Warszawa: PINGW, 1928.
  4. ↑ Mały Rocznik Statystyczny za 1938, Warszawa: GUS, 1938.
  5. ↑ Wielka własność rolna, „Statystyki Polski”, V, Warszawa: GUS, 1925.
  6. ↑ Bogdan Wawrzyniak, Monografia rolnictwa województwa kujawsko-pomorskiego, Włocławek: WTN, 2002, ISBN 83-88115-55-3.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Struktura_agrarna_województwa_pomorskiego_w_okresie_międzywojennym&oldid=68515197”