System oświaty w Niemczech

System oświaty w Niemczech – ze względu na charakter ustrojowy państwa niemieckiego system szkolnictwa (Schulsystem) jest niejednorodny. Każdy land posiada autonomię w kształtowaniu własnej kultury i edukacji, a nadzór nad jego funkcjonowaniem sprawuje odpowiednie ministerstwo oświaty. Na terenie państwa niemieckiego obowiązek szkolny dotyczy uczniów w wieku od 6–18 lat.

Etapy kształcenia w Niemczech

Etapy kształcenia

• Przedszkole (Kindergarten) – etap kształcenia nieobowiązkowego, rodzice mogą posłać dziecko do przedszkola dobrowolnie, uiszczając czesne. Przedszkola funkcjonują od poniedziałku do piątku przez kilka godzin dziennie, a niektóre również w sobotę i niedzielę, aby umożliwić opiekę dzieciom, których rodzice pracują w weekend.

• Szkoła podstawowa (Grundschule) – ten etap edukacji rozpoczyna się w wieku około 6 lat, trwa przez 4 lata (wyjątkiem jest Berlin, gdzie uczniowie uczęszczają do szkoły podstawowej przez 6 lat) i jest etapem kształcenia obowiązkowego. Uczniowie niemieckich szkół podstawowych nie są oceniani za pomocą skali ocen. Nauczyciele dokonują pisemnej oceny opisowej określającej zdolności, predyspozycje i postępy w nauczaniu dokonane przez ucznia. Na zakończenie szkoły podstawowej rodzicom wręczana jest rekomendacja ucznia, sporządzona przez wychowawcę, która pomaga w podjęciu decyzji o dalszym kształceniu dziecka w szkole średniej: gimnazjum, szkole głównej albo szkole realnej.

• Gimnazjum (Gymnasium) – trwa 9 lat i jest placówką przeznaczoną dla uczniów, którzy odznaczali się dużymi osiągnięciami w szkole podstawowej i nie mają problemów w nauce. Gimnazjum kończy się egzaminem maturalnym (Abitur), którego pozytywny wynik umożliwia edukację na studiach wyższych.

• Szkoła główna (Hauptschule) – jednostka nauczania przeznaczona dla uczniów, którzy osiągnęli słabsze wyniki podczas edukacji w szkole podstawowej. Trwa od 5–6 lat (w zależności od landu), obejmuje naukę w klasach 5-9/10. Uczniowie zdobywają tutaj ogólne wiadomości i umiejętności. Po ukończeniu szkoły głównej absolwent otrzymuje tzw. Hauptschulabschluss, który stanowi podstawę przyjęcia do szkoły zawodowej (Berufschule – trwa 3 lata i jej ukończenie umożliwia zdobycie zawodu). Ukończenie Hauptschule, a następnie Berufschule pozwala na dalszą naukę w wyższej szkole zawodowej, a następnie na podjęcie wybranego kierunku studiów.

• Szkoła realna (Realschule) – nauka trwa 5–6 lat. Szkoła ta jest przeznaczona dla uczniów, którzy chcą udać się na praktykę, naukę lub chcą podjąć pracę w różnych dziedzinach gospodarki, np. handlu, przemyśle, rzemiośle lub służbach publicznych. Kończy się egzaminem tzw. Realschulabschluss. Ukończenie szkoły realnej umożliwia podjęcie nauki w szkole zawodowej (Fachschule) lub Fachoberschule, po której można pójść na studia.

• Studia wyższe (Studium) – celem studiów wyższych jest przygotowanie do samodzielnego, odpowiedzialnego wykonywania zawodu oraz wychowywanie przyszłych pokoleń naukowców. Ramowy, regularny czas studiów licencjackich wynosi w wyższych szkołach zawodowych 4 lata, a na uczelniach uniwersyteckich 4,5 roku. Studia magisterskie trwają 2 lata. Ten etap kształcenia jest całkowicie dobrowolny.

Bibliografia

• Ustawa o szkolnictwie wyższym w Niemczech – das Hochschulrahmengesetz.
• Ustawa o systemie oświaty w Niemczech – das Bildunggesetz.