Tazumal
Tazumal – prekolumbijskie stanowisko archeologiczne położone w departamencie Santa Ana w zachodniej części Salwadoru. Jeden z ośrodków kultury majańskiej.
Niewiele wiadomo na temat historii miasta, jednak badania archeologiczne wykazały, że obszar ten był zamieszkiwany już od wczesnego okresu preklasycznego (ok. 1200 r. p.n.e.) do okresu postklasycznego[1]. Między 408 a 536 rokiem doszło do erupcji wulkanu Ilopango, który na kilka pokoleń zatrzymał rozwój miasta. Z powodu grubych pokładów tefry ludność porzuciła uprawę kukurydzy, a część przypuszczalnie przeniosła się do Copán[2].
Na podstawie badań i znalezisk archeologicznych przyjmuje się, że okres rozkwitu miasta przypadł na lata ok. 600–900 n.e. Ośrodek utrzymywał wówczas relacje handlowe i kulturowe z Copánem i środkowym Meksykiem. W tym samym czasie istniały też ważne powiązania z jednym z głównych ośrodków cywilizacji Majów, Kaminaljuyú[3].
We wczesnym okresie postklasycznym do Tazumal zaczęli napływać Indianie Pipil, co najprawdopodobniej wynikało z chęci wymiany handlowej z okolicznymi populacjami tej grupy[4].
Prawdopodobnie około 1200 roku Tazumal zostało opuszczone, jednak niektóre znaleziska z późniejszego okresu sugerują, że życie kulturowo-religijne przetrwało do XV wieku[5].
Na początku XX wieku Jorge Lardé przeprowadził pierwsze badania i opisał największą piramidę w Tazumal. W latach 40. XX wieku amerykański archeolog John M. Longyear zapoczątkował prace archeologiczne, które kontynuowali Stanley H. Boggs, Alfred V. Kidder, William R. Coe i Robert J. Sharer. W 1987 roku Paul Amaroli natrafił na budowle z wczesnego okresu klasycznego, kiedy to po opuszczeniu ośrodków w El Trapiche i Casa Blanca, Tazumal zaczęło się rozwijać, stając się religijnym centrum rejonu Chalchuapa[1].
Z okresu klasycznego pochodzą też najważniejsze budowle, w tym główny kompleks architektoniczny, tzw. Struktura B1-1, który na przestrzeni wieków był wielokrotnie przebudowywany. W jego wnętrzu natrafiono na ceramiczne naczynie zawierające fragmenty jadeitu, muszli, zwierzęce kości i ślady czerwonego pigmentu[1]. Natomiast w samym w mieście odkryto trzy złote ozdoby pochodzące z VIII wieku n.e., które uznawane są za najwcześniejsze metalowe przedmioty pochodzących z obszaru Mezoameryki[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Miasta Majów: Tazumal (Salwador). przedkolumbem.blogspot.com. [dostęp 2021-10-31]. (pol.).
- ↑ Clive Oppenheimer: Eruptions that Shook the World. Cambridge University Press, 2011, s. 249-250. ISBN 978-1-139-49639-1.
- ↑ Richard E.W. Adams: Prehistoric Mesoamerica. University of Oklahoma Press, 1996, s. 226. ISBN 0-8061-2834-8.
- ↑ El Tazumal El Salvador. An Iconic Mayan Archaeological Site. elsalvadorinfo.net. [dostęp 2021-10-31]. (ang.).
- ↑ Tazumal. memim.com. [dostęp 2021-10-31]. (ang.).
- ↑ El Salvador: Pre-Columbian Maya Ruins and Archaeological Sites. lacgeo.com. [dostęp 2021-10-31]. (ang.).