Uniwersytet Polski za Granicą

{{{nazwa}}}
{{{nazwa oryginalna}}}
	{{{jednostka macierzysta}}}
Data założenia	1 grudnia 1939
Data likwidacji	maj 1940
Typ	{{{typ}}}
Patron	{{{patron}}}
Państwo	Francja
Adres	Paryż
{{{stanowisko zarządzającego}}}	{{{zarządzający}}}
	Położenie na mapie Francji Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|}

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 22 sty 2018, była oparta na tej wersji.

Uniwersytet Polski Zagranicą – polski uniwersytet w Paryżu działający w latach 1939-1940.

Historia i działalność

Uniwersytet został powołany z inicjatywy Oskara Haleckiego^[1] w celu zapewnienia ciągłości polskiego szkolnictwa wyższego, ponieważ w okupowanej Polsce Niemcy zakazali funkcjonowania instytucji naukowych i kulturalnych. Pierwsze rozmowy na temat powołania UPZ odbyły się już pod koniec września w Szwajcarii. Siedzibą uczelni miał był Paryż, a jego centrum organizacyjnym – gmach Biblioteki Polskiej. 29 listopada 1939 w Bibliotece Polskiej odbyło się zebranie organizacyjne nowej uczelni. Uroczysta inauguracja działalności odbyła się 1 grudnia 1939 w obecności przedstawicieli Polskiego Rządu na Uchodźstwie i rządu francuskiego. Udało się zorganizować dwa trymestry zajęć. Pierwszy trwał od 22 stycznia do 16 marca, drugi od 8 kwietnia do ewakuacji z końcem maja 1940 roku. Po zajęciu Francji przez Niemców uniwersytet zaprzestał działalności. Część profesorów z rektorem Oskarem Haleckim znalazła się w USA, większość została ewakuowana do Wielkiej Brytanii, nieliczna grupa pozostała we Francji. Do tradycji Uniwersytetu Polskiego Zagranicą odwołuje się utworzony w 1949 (faktycznie w 1952) Polski Uniwersytet Na Obczyźnie^[2].

Wykładowcy Polskiego Uniwersytetu Zagranicą

Na Wydziale Prawno-Ekonomicznego wykładali: Stefan Glaser (prawo i proces karny), Bronisław Hełczyński (zarys prawa handlowego i wekslowego), Eugeniusz Jarra (zagadnienia z teorii prawa), Marian Jedlicki (ustrój dawnych i dzisiejszych Niemiec), Władysław Kulski (prawo międzynarodowe), Jerzy Stefan Langrod (zagadnienia z prawa administracyjnego i problemy organizacyjne w administracji), Zygmunt Nagórski (polski kodeks zobowiązań), Roman Piotrowski (prawo gospodarcze), Michał Potulicki (prawo konstytucyjne, ustrój Polski współczesnej), Adam Pragier (zarys skarbowości ogólnej), Adam Rose (zagadnienia gospodarcze Polski współczesnej), Paweł Skwarczyński (zagadnienia charakterystyczne w ustroju dawnej Rzeczypospolitej), Józef Sułkowski (ogólne zasady prywatnego prawa międzydzielnicowego i międzynarodowego), Bohdan Winiarski. Na Wydziale Humanistycznym zajęcia prowadzili: Władysław Folkierski (symbolizm Alfreda de Vigny), Olgierd Górka (konieczności i nakazy polityki dawnej Rzeczypospolitej aż do Odrodzenia), Oskar Halecki (rola Polski w dziejach powszechnych, geografia historyczna Europy Środkowo-Wschodniej), Marian Heitzman (zagadnienia racjonalizmu i irracjonalizmu a światopogląd), Augustyn Jakubisiak (znaczenie i pochodzenie pewników myśli, czas i przestrzeń), Bogumił Jasinowski, (zarys filozofii starożytnej), Jan Lechoń (tradycja i nowość w polskiej literaturze współczesnej), Zofia Korwin-Piotrowska (Balzac a świat słowiański), Stanisław Seliga (z dziejów kultury starożytnej) i Zygmunt Lubicz-Zaleski (Stanisław Wyspiański)^[3].

Bibliografia

Tadeusz Sulimirski, Uniwersytet Polski za Granicą w Paryżu [w:] Nauka Polska na Obczyźnie, Londyn: Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie 1955, z. 1, s. 14–18.
Jan Draus, Ryszard Terlecki, Polskie szkoły wyższe i instytucje naukowe na emigracji 1939–1945, Wrocław: Ossolineum 1984, s. 8–11.
Joanna Pyłat, PUNO. Polski Uniwersytet na Obczyźnie, Pułtusk–Londyn: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora 2010, s. 12–14, 19–21.
Rafał Stobiecki, Klio na wygnaniu. Z dziejów polskiej historiografii na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii po 1945 r., Poznań: wydawnictwo Poznańskie 2005, s. 47–49.
Rafał Stobiecki, Oskar Halecki jako organizator Uniwersytetu Polskiego Zagranicą 1939/1940 [w:] Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. Małgorzata Dąbrowska, t. 3, Warszawa–Łódź: IPN 2014, s. 172-186.
Tadeusz Wyrwa, Założenie Uniwersytetu Polskiego Zagranicą w Paryżu w 1939 r. [w:] Tadeusz Wyrwa, Pokoleniowe rozstaje dróg, Lublin: Norbertinum 2007, s. 149–154.

Przypisy

↑ Rafał Stobiecki, Oskar Halecki jako organizator Uniwersytetu Polskiego Zagranicą 1939/1940 [w:] Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. Małgorzata Dąbrowska, t. 3, Warszawa–Łódź: IPN 2014, s. 172-186.
↑ Część publikacji wskazuje Polski Uniwersytet na Obczyźnie jako kontynuację Uniwersytetu Polskiego Zagranicą i swojego bezpośredniego poprzednika zob. Polski Uniwersytet na Obczyźnie 1.12.1939–1.12.1989, Londyn 1989, s. 10; 70 lat Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie: Londyn 11 Grudnia 2009 = Sigillum Universitatis Polonorum in Exteris, Londyn 2009.
↑ Tadeusz Wyrwa, Założenie Uniwersytetu Polskiego Zagranicą w Paryżu w 1939 r. [w:] Tadeusz Wyrwa, Pokoleniowe rozstaje dróg, Lublin: Norbertinum 2007, s. 152.

[1] Rafał Stobiecki, Oskar Halecki jako organizator Uniwersytetu Polskiego Zagranicą 1939/1940 [w:] Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. Małgorzata Dąbrowska, t. 3, Warszawa–Łódź: IPN 2014, s. 172-186.

[2] Część publikacji wskazuje Polski Uniwersytet na Obczyźnie jako kontynuację Uniwersytetu Polskiego Zagranicą i swojego bezpośredniego poprzednika zob. Polski Uniwersytet na Obczyźnie 1.12.1939–1.12.1989, Londyn 1989, s. 10; 70 lat Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie: Londyn 11 Grudnia 2009 = Sigillum Universitatis Polonorum in Exteris, Londyn 2009.

[3] Tadeusz Wyrwa, Założenie Uniwersytetu Polskiego Zagranicą w Paryżu w 1939 r. [w:] Tadeusz Wyrwa, Pokoleniowe rozstaje dróg, Lublin: Norbertinum 2007, s. 152.

[1]

[2]

[3]