W cieniu Katynia
W cieniu Katynia – wspomnienia Stanisława Swianiewicza, które ukazały się w 1976 nakładem Instytutu Literackiego
Stanisław Swianiewicz pracował nad swoimi wspomnieniami od opuszczenia łagru w 1942. Po przejściu na emeryturę w 1973 zebrał w całość pisane przez lata szkice[1]. Książka stała się bestsellerem[1], była kilkakrotnie wznawiana, także w wersji miniaturowej, ułatwiającej przerzut do Polski[2]. W 1981 ukazała się w Polsce w II obiegu w dwóch niezależnych edycjach: nakładem Spółdzielni Wydawniczej TON w Toruniu oraz Officyny Liberałów, w 1983 wydało ją wydawnictwo Krąg[1]. Pierwsze wydanie oficjalne w Polsce ukazało się w 1990 nakładem Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”[3].
Autor, więzień Kozielska i naoczny świadek wywożenia polskich oficerów ze stacji Gniezdowo na miejsce kaźni (sam ocalał wyłączony w ostatniej chwili od egzekucji)[4] poruszał w swojej książce kwestię zbrodni katyńskiej i sowieckiej odpowiedzialności za nią[5], także z perspektywy trzydziestu lat od jej popełnienia, przedstawiał swoje wspomnienia z okresu poprzedzającego wybuch II wojny światowej, a następnie mobilizacji, kampanii wrześniowej, niewoli sowieckiej, łagru, pobytu w Ambasadzie Polskiej w Kujbyszewie i opuszczenia ZSRR[6].
Książka została nagrodzona Nagrodą Wiadomości dla najlepszej książki roku 1976[7] (jurorzy podkreślali znaczenie wspomnień jako dokumentów, podkreślali także talent literacki autora. jego oszczędny, a przy tym precyzyjny styl[8]), została wybrana Najlepszą Książką Roku przez "The Polish Literary Review"[9]. Autor otrzymał także za nią Nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (1976)[10]. Pozytywnie ocenił ją Czesław Miłosz[11]. Była też wymieniona wśród najważniejszych polskich książek wydanych za granicą w ankiecie kwartalnika Res Publica w 1981[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Łysek 2023 ↓, s. 159.
- ↑ Łysek 2023 ↓, s. 160.
- ↑ Łysek 2023 ↓, s. 185.
- ↑ Łysek 2023 ↓, s. 109.
- ↑ Łysek 2023 ↓, s. 160-161.
- ↑ Stanisław Swianiewicz W cieniu Katynia, wyd. Paryż 1976, s. 359-360
- ↑ Łysek 2023 ↓, s. 161.
- ↑ Od Herberta do Herberta. Nagroda Wiadomości 1958-1990, wyd. Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1993, s. 246-251
- ↑ Łysek 2023 ↓, s. 172.
- ↑ Lista laureatów – 1951-2011
- ↑ Łysek 2023 ↓, s. 169.
- ↑ Marta Fik Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944-1981, wyd. Polonia Book Fund, Londyn 1989, s. 697
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Łysek: Intelektualny włóczęga. Biografia Stanisława Swianiewicza. Warszawa: Instytut Pileckiego, 2023. ISBN 978-83-67326-28-5.