Zamek w Kluczkowicach
 nr rej. C/165 z dnia 30 XI 2015
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
zamek |
| Ukończenie budowy |
XVI w. |
| Zniszczono |
XVIII w. |
| Pierwszy właściciel |
Stanisław Słupecki |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 51°05′03,1″N 21°54′25,1″E/51,084194 21,906972
| |
Zamek w Kluczkowicach – niewielki prywatny zamek w Kluczkowicach koło Opola Lubelskiego. Zamek zbudowany został w XVI wieku, opuszczony w XVIII wieku i rozebrany w wieku XIX[1].
Przypuszczalnie zamek został wzniesiony przez Mikołaja Wrzelowskiego przed połową XVI w. lub jego zięcia kasztelana Stanisława Słupeckiego w latach 60-70. XVI w. lub Krzysztofa Słupeckiego w latach trzydziestych XVII w.[1]
Kluczkowice wzmiankowane są w znanych źródłach od 1416 r. Kluczkowice wraz z innymi dobrami rodziny Wrzelowskich znalazły się w posiadaniu Stanisława Słupeckiego jako posag jego żony, Zofii Wrzelowskiej. W skład dóbr w momencie pozyskania ich przez Stanisława Słupeckiego wchodziło miasto Wrzelowiec lokowane przez Mikołaja Wrzelowskiego w 1543 r., wieś Kluczkowice z folwarkiem i m.in. rodowa wieś Wrzelowskich – Wrzelów[1].
Zamek był otoczony murem obronnym z murowaną bramą „pobitą dranicami”, a jego zabudowania były skupione wokół dziedzińca. Na wprost bramy znajdował się główny element założenia – dom pański (pałac) mający parter i piętro. Parter był murowany (określany w opisach mianem „kamienica”), a piętro było drewniane. Komunikację zapewniał zewnętrzny ganek oraz wewnętrzne schody w sieni[1].
O lokalizacji zamku Ulryk Werdum pisał w 1672 r.: „Wypływa tu strumyk z jeziora, przy którym u stoku góry stoi bardzo piękny zamek pomiędzy drzewami. Z zamku tego piękny widok na długą krzaczastą dolinę i jezioro”[1].
Opisy z 1688 i 1690 r. informują o niewielkim założeniu zamkowym zlokalizowanym na południe od Wrzelowca i południowy zachód od wsi Kluczkowice. W opisie z 1688 roku wzmiankowana jest winnica oraz wzmiankowano, że mury obwodowe zamku są częściowo zrujnowane. Uzupełnieniem systemu obronnego była także fosa wymieniona w 1690 r. Gdy Kluczkowice były własnością Tarłów i Lubomirskich, na południowy zachód od wzgórza zamkowego znajdował się obiekt wykorzystywany jako dwór myśliwski[1].
Po opuszczeniu zamku nowa siedziba w Kluczkowicach została zlokalizowana w pobliżu wzniesionego w połowie XVIII w. browaru nad Wrzelowianką, 1 km na północ od starego zamku. Nowy dwór został wybudowany w latach dwudziestych lub siedemdziesiątych XIX w., a następnie, pod koniec tegoż stulecia i w początkach XX wieku był kilkukrotnie przekształcany i rozbudowywany dla Kleniewskich przez Konstantego Wojciechowskiego, Stanisława Witkiewicza i Kazimierza Skórewicza[2].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ulryk Werdum, Dziennik podróży 1670–1672. Dziennik wyprawy polowej 1671, wstęp, oprac. i indeksy D. Milewski, przeł. Dziennika wyprawy polowej 1671 z jęz. niem. D. Urbonaitès, Warszawa 2012, s. 84
- Irena Rolska-Boruch, Siedziby szlacheckie i magnackie na ziemiach zwanych Lubelszczyzną 1500–1700. Założenia przestrzenne, architektura, funkcje, Lublin 1999, s. 184
- Irena Rolska-Boruch, "Domy Pańskie” na Lubelszczyźnie od późnego gotyku do wczesnego baroku, Lublin 2003, s. 94
- Huber Mącik, Zamek w Kluczkowicach. Zarys historii i próba rekonstrukcji układu przestrzennego, [w:] Rocznik Lubelski, 2019, s.97-109
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Hubert Mącik, Zamek w Kluczkowicach. Zarys historii i próba rekonstrukcji układu przestrzennego, „Rocznik Lubelski”, 2019 [dostęp 2023-04-17].
- ↑ Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, t. 22: Województwo lubelskie, red. I. Kochanowska, War-szawa 1995, s. 328; [M. Soborska], op. cit., s. 159–160