Ulica Żwirki i Wigury w Katowicach

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica Żwirki i Wigury
Śródmieście
Ilustracja
Fragment ulicy w kierunku południowo-wschodnim (2021)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

436 m

Przebieg
0 m ← ul. T. Kościuszki →
85 m ← ul. M. Drzymały →
180 m ← ul. M. Skłodowskiej-Curie →
275 m ← ul. J. Kilińskiego →
436 m ← ul. Mikołowska →
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Żwirki i Wigury”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Żwirki i Wigury”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Żwirki i Wigury”
Ziemia50°15′14,9″N 19°00′51,3″E/50,254139 19,014250
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Żwirki i Wigury w Katowicach – ulica w Katowicach, położona w centralnej części miasta, na terenie dzielnicy Śródmieście.

Jej długość wynosi 436 m i ma ona przebieg prostolinijny. Ulica charakteryzuje się zabudową pochodzącą głównie z początku XX wieku, a także funkcjonalistycznym gmachem Urzędu Skarbowego z lat 30. XX wieku, zwany także Drapaczem Chmur. Ulica nosi imię Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury.

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

Ulica Żwirki i Wigury przebiega przez teren katowickiej dzielnicy Śródmieście na całej swojej długości[1].

Numeracja budynków przy ulicy zaczyna się od strony południowo-wschodniej. Tam też droga krzyżuje się z ulicą T. Kościuszki. Ulica Żwirki i Wigury ma na całej swojej długości prostolinijny przebieg i biegnie w kierunku północno-zachodnim. Droga kończy swój bieg na skrzyżowaniu z ulicą Mikołowską, a na całej swojej trasie krzyżuje się obustronnie kolejno z ulicami: M. Drzymały, M. Skłodowskiej-Curie i J. Kilińskiego[2][1].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Ulica Żwirki i Wigury w kierunku północno-zachodnim (2021)
Ulica Żwirki i Wigury w kierunku południowo-wschodnim (2021)

Ulica Żwirki i Wigury to droga powiatowa nr 6562S o klasie drogi lokalnej (L)[3][4]. Jej długość wynosi 436 m[5]. Posiada ona nawierzchnię bitumiczną, a szerokość jezdni wynosi 8,5 m na odcinku pomiędzy ulicami T. Kościuszki a M. Skłodowskiej-Curie i 8,1 m pomiędzy ulicami M. Skłodowskiej-Curie a Mikołowską[4]. W systemie TERYT ulica widnieje pod numerem 26608[6], natomiast kod pocztowy dla adresów wzdłuż ulicy Żwirki i Wigury to 40-063[7]. Jest ona w administracji Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów w Katowicach[8].

Ulica Żwirki i Wigury na całej swojej długości jest drogą jednokierunkową z kontraruchem rowerowym[9]. Cały obszar ulicy Żwirki i Wigury znajduje się w Strefie B Obszaru Płatnego Parkowania[10].

Wzdłuż ulicy nie przebiega żadna linia transportu miejskiego Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM). Najbliższe przystanki znajdują się przy ulicach: Mikołowskiej (autobusowy; Katowice Mikołowska), M. Kopernika (autobusowy; Katowice Kopernika Dworzec) i T. Kościuszki (tramwajowy; Katowice Plac Miarki)[11][12].

Zabudowa ulicy Żwirki i Wigury wraz z rejonem ulic m.in. PCK, H. Jordana, J. Rymera, H. Dąbrowskiego czy M. Kopernika stanowi jedną z wizytówek miasta Katowice[13]. W głównej mierze jest ona częścią zespołu zabudowy z przewagą zabytkowych kamienic pochodzących z przełomu XIX i XX wieku oraz z I ćwierćwiecza XX wieku. Są to na ogół obiekty czteropiętrowe o cechach historyzujących, secesyjnych i modernistycznych w zwartych ciągach pierzei ulic w układzie szachownicowym[14]. Zabudowę uzupełniają obiekty z okresu międzywojennego[15]. Znajdujący się przy ulicy Żwirki i Wigury 15/17 gmach Urzędu Skarbowego stanowi jedną z dwóch lokalnych dominant architektonicznych[14]. Gmach ten jest dodatkowo częścią katowickiego Szlaku Moderny[16].

Część ulicy na wschód od skrzyżowania z ulicą J. Kilińskiego stanowi fragment układu urbanistycznego wpisanego do rejestru zabytków nieruchomych pod numerem A/370/12[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Przedwojenne napisy w narożniku kamienicy przy ulicy Żwirki i Wigury 21

Z chwilą uzyskania przez Katowice w 1865 roku praw miejskich w mieście rozpoczął się szybki ruch budowlany, a pod koniec XIX wieku zabudowa miasta przekroczyła tory kolejowe[17]. Urbanizację terenów po południowej stronie torów kolejowych składano już w najwcześniejszej fazie rozplanowywania miasta[18]. W przypadku zachodniej części południowego Śródmieścia dominujące, skośne kierunki rozplanowania ulic narzucały tutaj dwie ważne drogi – późniejsze ulice Mikołowska i T. Kościuszki[19]. Plan z 1875 roku przewidywał natomiast arbitralne nałożenie na obszar pomiędzy tymi ciągami dróg regularnej siatki ulicznej o przebiegu równoleżnikowo-południkowym[19].

Plany z lat 90. XIX wieku wytyczyły siatkę ulic dostosowaną do skośnych kierunków późniejszych ulic Mikołowskiej i T. Kościuszki. Z niej powstała m.in. ulica Żwirki i Wigury, lecz w dużej mierze siatka ulic tej części Śródmieścia dalej miała charakter arbitralny, tj. równoleżnikowo-południkowy[19]. Przebieg późniejszej ulicy Żwirki i Wigury został już zaznaczony na mapie z 1902 roku. Istniała już wówczas zabudowa przy późniejszej ulicy Żwirki i Wigury 1 i 3[4][20].

Gmach Urzędu Skarbowego na pocztówce z 1938 roku

Ulica w latach przedwojennych nosiła nazwę Grünstrasse[21], a w 1922 roku drogę przemianowano na ulicę Zieloną[21].

17 czerwca 1922 roku na mocy rozporządzenia wojewody powstała Policja Województwa Śląskiego, a dzień później francuski dowódca katowickiej grupy Policji Plebiscytowej przekazał polskim oficerom budynek przy ulicy Zielonej 28, który od 1932 roku stał się siedzibą Głównej Komendy Policji Województwa Śląskiego[22]. 11 września 1932 roku podczas przelotu z Warszawy do Pragi samolot z Franciszkiem Żwirko i Stanisławem Wigurą na pokładzie uległ katastrofie, w wyniku którego obaj zginęli[23]. W następnym roku ich imieniem przemianowano ulicę Zieloną[21].

Katowice w latach międzywojennych szczególnie intensywnie rozrastały w kierunku południowym, kiedy to m.in. w rejonie ulicy Żwirki i Wigury powstało szereg nowoczesnych obiektów urzędów i instytucji[24]. Pod nr. 15/17 został wzniesiony jeden z pierwszych katowickich wieżowców, a był nim ukończony w 1934 roku czternastopiętrowy gmach Urzędu Skarbowego zaprojektowany przez Tadeusza Kozłowskiego z konstrukcją stalową projektu Stefana Bryły[25]. Kompleks ten wraz z częścią biurową pomieścił liczne urzędy (w tym dwa Urzędy Skarbowe, Kasę Skarbową, Urząd Katastralny czy Urząd Akcyz i Monopoli) oraz mieszkania dla Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego[26]. W 1935 roku mieszkali tam wówczas m.in.: docent Uniwersytetu Jagiellońskiego Aniela Kozłowska, dyrektor Teatru Polskiego Marian Sobański i dyrektor Muzeum Śląskiego Tadeusz Dobrowolski[27].

Późniejsza ulica Żwirki i Wigory w okresie okupacji niemieckiej

W 1935 roku ulicy Żwirki i Wigury znajdowała się w granicach Dzielnicy I (Centrum). Budynki przy ulicy miały różnych właścicieli i były one zamieszkanie przez rodziny osób różnej profesji, w dużej części przez urzędników[28]. Pod nr. 3 funkcjonowała wówczas pracownia sukien, pod nr. 7 skład papieru, pod nr. 9 skład spożywczy, pod nr. 11 piekarnia[28], pod nr. 15 skład nabiału, pod nr. 17 pracownia obuwia, a pod nr. 19 skład fryzjerski[27]. W latach międzywojennych przy ulicy Żwirki i Wigury 28 mieścił się Komisariat II Miejskiej i Powiatowej Komendy Policji[29].

W czasie niemieckiej okupacji w latach 1939–1945 droga nosiła nazwę Grünstrasse[21]. W tym czasie pod nr. 17 swoją placówkę miał niemiecki urząd skarbowy(inne języki) (niem. Reichsfinanzverwaltung)[30]. W 1945 roku przywrócono drodze poprzednią nazwę – ulica Żwirki i Wigury[21].

Kamienica na rogu ulic M. Curie-Skłodowskiej oraz Żwirki i Wigury – jedno z miejsc w serialu Święta wojna

Na rogu ulic Żwirki i Wigury oraz Mikołowskiej wzniesiono gmach, będący jednym z przykładów wpływu socrealizmu na architekturę Katowic. Był nim oddany do użytku w 1951 roku Pałac Młodzieży, wybudowany według projektu Zygmunta Majerskiego i Juliana Duchowicza[31].

Po II wojnie światowej w budynku mieszkalnym Urzędu Skarbowego mieszkali m.in. Kazimierz Kutz czy Gustaw Holoubek[32].

W kamienicy w południowo-zachodnim rogu ulic Żwirki i Wigury oraz M. Curie-Skłodowskiej kręcono emitowany do 2009 roku serial komediowy Święta wojna, gdzie pod fikcyjnym adresem ulica Korfantego 13/6 znajdowało mieszkanie Dwornioków[33].

Środkowa i wschodnia część ulicy Żwirki i Wigury 23 marca 2012 roku została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych jako część historycznego układu urbanistycznego tzw. południowej dzielnicy Śródmieścia Katowic[1]. W latach 2020–2021 roku wyremontowano narożną kamienicę przy ulicy Żwirki i Wigury 21[34], a w 2022 roku zakończono remont kamienicy narożnej przy ulicy Żwirki i Wigury 1 / T. Kościuszki 33[35].

Obiekty zabytkowe i miejsca pamięci[edytuj | edytuj kod]

Kamienice przy ulicy Żwirki i Wigury 4 (po lewej) i 6 (pośrodku)
Kamienica narożna przy ulicy Żwirki i Wigury 13 z charakterystyczną wieżyczką w narożniku
Mieszkalna część gmachu Urzędu Skarbowego (ul. Żwirki i Wigury 17)
Kamienice przy ulicy Żwirki i Wigury 21 (pośrodku) i 19 (na prawo); za nimi gmach Urzędu Skarbowego
Kamienica pod nr. 23
Od prawej strony kolejno kamienice przy ulicy Żwirki i Wigury 27, 29 i 31
Zabytkowy budynek Dyrekcji Policji przy ulicy Żwirki i Wigury 28

Obiekty zabytkowe i historyczne:

  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 1)[36] – z 1894 roku w stylu historyzmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny, zwieńczony dachem mansardowym z lukarnami; narożnik kamienicy ujęty jest w pseudoryzalit, nad częścią okien znajdują się naczółki, a w podokiennikach okien pierwszego piętra dekoracje złożone z kartuszy i motywów roślinnych[37],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 2)[36] – z początku XX wieku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły i tynkowany, czterokondygnacyjny z poddaszem, zwieńczony dachem dwuspadowym; fasada zdobiona jest wykuszami i balkonami-loggiami[38],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 3, 3a)[36] – z 1898 roku w stylu historyzmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny z poddaszem, zwieńczony dachem pulpitowym z mansardową połacią z lukarnami od strony ulicy; fasada na parterze jest boniowana, w osi środkowej znajduje się zdobiony portal z panoplią, na wyższych piętrach fasada obłożona jest ceglaną okładziną, oś środkowa podkreślona jest pseudoryzalitem, a dwie skrajne osie ujęte są balkonami[39],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 4)[36] – z początku XX wieku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły i tynkowany, czterokondygnacyjny, zwieńczony dachem dwuspadowym; kamienica posiada wykusz oraz szczyt[40],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 5 / M. Drzymały 14)[36] – z 1903 roku w stylu historyzmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny z poddaszem, zwieńczony dachem dwuspadowym kalenicowym z lukarnami; posiada boniowany parter, na piętrach znajduje się okładzina ceglana z poziomymi pasami tynku, narożnik wraz z sąsiednimi osiami jest tynkowany i zwieńczony krenelażowym szczytem, a poza tym na elewacjach budynku znajdują się takie detale, jak tynkowane obramienia czy balkony[41],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 6 / M. Drzymały 16)[36] – z 1914 roku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły i tynkowany, czterokondygnacyjny z poddaszem i strychem, zwieńczony dachem dwuspadowym kalenicowym; budynek posiada m.in. wykusz, facjatki i loggia[42],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 7)[36] – z 1904 roku w stylu modernizmu z elementami historyzmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny ze strychem i facjatkami, zwieńczony dachem dwuspadowym kalenicowym; elewacje budynku na parterze są boniowane, a na piętrach mają ceglaną okładzinę i tynkowany detal w formie opasek okiennych, naczółek czy dekoracji podokienników; ścięty narożnik wraz z przyległymi osiami ujęty jest w pseudoryzalit zwieńczony facjatkami; ponadto na elewacjach występują balkony[43],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 9)[36] – z 1904 roku w stylu modernizmu i secesji z elementami historyzmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny, zwieńczony jednospadowym dachem z połacią mansardową os strony ulicy i lukarnami; elewacja na parterze jest tynkowana, a wyżej ceglana z tynkowanymi opaskami okien; dwie osie środkowe ujęte zostały w pseudoryzalit zwieńczony facjatką z charakterystycznym szczytem, a ponadto na fasadzie znajdują się balkony[44],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 10)[36] – z 1910 roku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny z poddaszem i strychem, zwieńczony dachem dwuspadowym kalenicowym z lukarnami; elewacje budynku są tynkowane, z ceglanym cokołem i balkonami[45],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 11)[36] – z I ćwierćwiecza XX wieku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły i tynkowany, czterokondygnacyjny, zwieńczony dachem dwuspadowym; posiada takie detale, jak ornamenty i płyciny tynkowe oraz balkony[46],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 12)[36] – z lat 20. XX wieku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły i tynkowany, czterokondygnacyjny z poddaszem, zwieńczony dachem dwuspadowym, budynek ozdobiony jest szczytem i płycinami z ornamentami[46],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 13)[36] – z 1906 roku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny ze strychem, kryty dachem dwuspadowym kalenicowym z lukarnami; elewacje na parterze są ceglane a powyżej otynkowane; dwie środkowe osie elewacji od strony ulicy Żwirki i Wigury posiadają balkony i są zwieńczone falistym szczytem; charakterystycznym elementem budynku jest ponadto znajdująca się w narożu wieżyczka[47],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 14)[36] – z 1906 roku w stylu modernizmu i secesji z elementami historyzmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny z poddaszem, zwieńczony dachem dwuspadowym z mansardową połacią i lukarnami; fasada kamienicy jest symetryczna, z osią środkową podkreśloną bramą na parterze i falistą facjatą; parter jest tynkowany, a powyżej elewacja ma okładziny ceglane z detalami tynkowymi, a poza tym na niej znajdują się balkony[48],
  • Zabytkowy gmach Urzędu Skarbowego – część mieszkalna (ul. Żwirki i Wigury 15) – ukończony w 1934 roku w stylu funkcjonalizmu; jest to obiekt murowany z żelbetu i cegły[49]; główna część liczy 14 kondygnacji nadziemnie i 3 podziemne[26], a ryzality 10 kondygnacji; gmach zwieńczono stropodachem krytym papą[49]; w całości kompozycja budynku składa się ze zgeometryzowanych i wzajemnie przenikających się brył[50]; obie elewacje budynku są tynkowane, zasadniczo równorzędne, do których od strony wschodniej przylegają balkony; narożnik jest natomiast cofnięty uskokowo[49]; nr rej. A/1559/94 z 30 grudnia 1994 roku[51],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 16)[36] – z około 1910 roku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły i tynkowany, czterokondygnacyjny, zwieńczony dachem dwuspadowym kalenicowym z lukarnami; kamienica posiada trójosiowy narożnik w formie wykusza, wzniesiony na rzucie półkolistym; dekoracja elewacji ograniczona jest do płaskich tynkowanych tarcz w polach pod oknami oraz fryzu z czworokątnych pól w górnej partii okien[52],
  • Zabytkowy gmach Urzędu Skarbowego – część biurowa (ul. Żwirki i Wigury 17) – ukończony w 1934 roku w stylu funkcjonalizmu[53]; jest to obiekt z 6 kondygnacjami nadziemnymi i 2 podziemnymi[26]; nr rej. A/1559/94 z 30 grudnia 1994 roku[51],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 19)[36] – z 1905 roku w stylu modernizmu i historyzmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny z poddaszem, zwieńczony dachem dwuspadowym z lukarnami; symetryczna fasada kamienicy w środkowej części posiada wejście w zamkniętym półkoliście portalu; elewacja na parterze jest boniowana, wyżej jest natomiast pokryta okładzinami ceglanymi z tynkowanymi detalami; osie skrajne z trójdzielnymi oknami są ujęte balkonami[54],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 21 / J. Kilińskiego 18)[36] – z 1905 roku w stylu modernizmu i historyzmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny z poddaszem, zwieńczony dachem dwuspadowym z lukarnami; elewacja od strony ulicy Żwirki i Wigury jest symetryczna, z zaakcentowaną osią środkową z wejściem na parterze, trójdzielnymi oknami powyżej i facjatką; w narożniku znajduje się wykurz i prostokątna facjata; elewacje na parterze są tynkowane i boniowane, a na piętach obłożone okładziną ceglaną z pionowymi pasami tynku[55],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 22)[36] – z 1911 roku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny z sutereną, zwieńczony dachem trójspadowym; częściowo tynkowana fasada kamienicy jest sześcioosiowa, z bramą wejściową w skrajnej lewej osi i balkonami na I i II piętrze; otwory okienne ujęte są w skromnych opaskach[56],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 23)[36] – z początku XX wieku i przebudowana w latach 30. XX wieku, posiadająca cechy stylu historyzmu z elementami modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły i tynkowany, pięciokondygnacyjny, zwieńczony dachem płaskim; posiada takie detale, jak tynkowe ornamenty roślinne, festony i balkony[57],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 24)[36] – z początku XX wieku w stylu skromnego modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły i tynkowany, czterokondygnacyjny, zwieńczony dachem dwuspadowym; znaczące detale budynku to m.in. szczyt i poziome żłobkowanie[58],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 25)[36] – z 1906 roku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny z poddaszem, zwieńczony dachem dwuspadowym kalenicowym; fasada kamienicy jest niesymetryczna i charakteryzuje się zróżnicowaną ilością osi na każdej z kondygnacji, na których znajdują się balkony z murowanymi balustradami, wykusz nakryty jednospadowym daszkiem i drewniane balkony z daszkami na słupkach; fasada do wysokości ślemion okiennych pierwszego pięta jest w okładzinie ceglanej, wyżej tynkowana[59],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 26)[36] – z początku XX wieku w stylu skromnego modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły i tynkowany, czterokondygnacyjny, zwieńczony dachem mansardowym; kamienica posiada ornamenty tynkowe i ryzalit[58],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 27)[36] – z 1905 roku w stylu historyzmu; jest to obiekt murowany z cegły, czterokondygnacyjny z poddaszem, zwieńczony dachem dwuspadowym z lukarnami; elewacja budynku jest niesymetryczna, ze zryzalitowanymi skrajnymi osiami, które dodatkowo są flankowane pionowymi boniowanymi pasami; elewacja na parterze jest tynkowana i boniowana, a powyżej obłożona okładziną ceglaną z tynkowanymi detalami w postaci obramień okiennych, płycin z ornamentami roślinnymi czy kroksztynami gzymsu koronującego[60],
  • Zabytkowy budynek Dyrekcji Policji (ul. Żwirki i Wigury 28 / ul. J. Kilińskiego 6) – z 1916 roku[51] w stylu neoklasycyzmu[61], nr rej. A/420/14 z 14 lipca 2014 roku[51],
  • Kamienica (ul. Żwirki i Wigury 29)[36] – z końca XIX wieku w stylu historyzmu; jest to obiekt murowany z cegły i nietynkowany, czterokondygnacyjny, zwieńczony dachem dwuspadowym; budynek posiada fryz arkadowy, łuki odcinkowe i lukarny[62],
  • Familok kopalni „Wujek” (ul. Żwirki i Wigury 31) – z początku XX wieku w stylu modernizmu; jest to obiekt murowany z cegły i częściowo tynkowany, trójkondygnacyjny zwieńczony dachem dwuspadowym; posiada opaski tynkowe i poziome listwowania[36][62],
  • Zabytkowy dom w zespole zabudowy Pałacu Młodzieży (ul. Żwirki i Wigury 32) – z lat 1949–1951 w stylu socrealizmu; nr rej. A/301/10 z 13 kwietnia 2010 roku[51].

Miejsca pamięci:

  • Tablica (ul. Żwirki i Wigury 17) – upamiętniająca walkę harcerzy we wrześniu 1939 roku z wkraczającymi wojskami niemieckimi[1].

Gospodarka i instytucje[edytuj | edytuj kod]

Na początku grudnia 2023 roku w systemie REGON zarejestrowanych było około 160 przedsiębiorstw z siedzibą przy ulicy Żwirki i Wigury. Działały wówczas m.in. następujące podmioty: firmy handlowo-usługowe, kancelarie adwokackie i radców prawnych, wspólnoty mieszkaniowe, gabinety lekarskie, przedsiębiorstwa budowlane, biura turystyczne, związki zawodowe i inne[63]. Siedzibę mają tutaj Komisariat I Komendy Miejskiej Policji w Katowicach (ul. Żwirki Wigury 28)[64] oraz Pierwszy Urząd Skarbowy w Katowicach (ul. Żwirki i Wigury 17)[65].

Wierni rzymskokatoliccy mieszkający przy ulicy Żwirki i Wigury przynależą do parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła[66].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-12-07]. (pol.).
  2. ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2023-12-09]. (pol.).
  3. ↑ Rada Miasta Katowice, UCHWAŁA NR XL/925/13 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 11 września 2013 r. w sprawie zaliczenia dróg na terenie miasta Katowice do kategorii dróg powiatowych oraz gminnych [online] [dostęp 2023-12-06] (pol.).
  4. ↑ a b c Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach. [dostęp 2023-12-09]. (pol.).
  5. ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2023-12-06]. (pol.).
  6. ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. Wyszukiwanie. eteryt.stat.gov.pl. [dostęp 2023-12-06]. (pol.).
  7. ↑ Poczta Polska: Wyszukiwarka kodów pocztowych (Pocztowych Numerów Adresowych). kody.poczta-polska.pl. [dostęp 2023-12-06]. (pol.).
  8. ↑ Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Katowicach: MZUiM w liczbach. www.mzum.katowice.pl. [dostęp 2023-12-06]. (pol.).
  9. ↑ Velomapa: Mapa infrastruktury rowerowej (Ścieżki Rowerowe). velomapa.pl. [dostęp 2023-12-08]. (pol.).
  10. ↑ Urząd Miasta Katowice: Mapa stref. parkowanie.katowice.eu. [dostęp 2023-12-09]. (pol.).
  11. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2023-12-06]. (pol.).
  12. ↑ Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 2023-06-09. [dostęp 2023-12-06]. (pol.).
  13. ↑ Studium… 2012 ↓, s. 20.
  14. ↑ a b Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, s. 292.
  15. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, s. 297.
  16. ↑ Śląska Organizacja Turystyczna: Szlak Moderny w Katowicach. slaskie.travel. [dostęp 2023-12-07]. (pol.).
  17. ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 18.
  18. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994a ↓, s. 132.
  19. ↑ a b c Danilczyk i Kasprzyk 1994a ↓, s. 133.
  20. ↑ Flötzkarte des Oberschlesischen Steinkohlenbeckens 1:10 000. Sect. Bahnhof Kattowitz, Königlisches Oberbergamt zu Breslau, 1902 [dostęp 2023-12-08] (pol.).
  21. ↑ a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012 ↓, s. 732.
  22. ↑ Janota 2010 ↓, s. 67.
  23. ↑ Rzewiczok 2013 ↓, s. 401.
  24. ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 30.
  25. ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012 ↓, s. 50.
  26. ↑ a b c Odorowski 2013 ↓, s. 183.
  27. ↑ a b Księga… 1935 ↓, s. 166.
  28. ↑ a b Księga… 1935 ↓, s. 165.
  29. ↑ Janota 2010 ↓, s. 28.
  30. ↑ Kałuska i Węcki 2013 ↓, s. 34.
  31. ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012 ↓, s. 64.
  32. ↑ Śląska Organizacja Turystyczna: Drapacz chmur przy ul. Żwirki i Wigury w Katowicach. slaskie.travel. [dostęp 2023-12-07]. (pol.).
  33. ↑ Danuta Pałęga: KULTOWY ŚLASKI SERIAL „Święta wojna” bez tajemnic. dziennikzachodni.pl, 2023-03-20. [dostęp 2023-12-07]. (pol.).
  34. ↑ W Katowicach pięknieją kolejne kamienice. Efekty remontów zachwycają. Spod warstw brudu i smogu wyłaniają się prawdziwe perełki. katowice.naszemiasto.pl, 2020-12-30. [dostęp 2023-12-07]. (pol.).
  35. ↑ Kamil Białas: ZABYTKOWA KAMIENICA W KATOWICACH PO REMONCIE WYGLĄDA JAK NOWA!. www.whitemad.pl, 2022-06-11. [dostęp 2023-12-07]. (pol.).
  36. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Studium… 2012 ↓, Załącznik I.9 18/36.
  37. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. T. Kościuszki 33/Żwirki i Wigury 1.
  38. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, s. 264.
  39. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 3.
  40. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, s. 265.
  41. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 5/M. Drzymały 14.
  42. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 6/M. Drzymały 16.
  43. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 7/M. Drzymały.
  44. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 9.
  45. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 10/M. Drzymały.
  46. ↑ a b Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, s. 267.
  47. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 13/M. Skłodowskiej-Curie.
  48. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 14.
  49. ↑ a b c Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 15/M. Skłodowskiej-Curie.
  50. ↑ Odorowski 2013 ↓, s. 185.
  51. ↑ a b c d e Narodowy Instytut Dziedzictwa: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) - stan na 30 września 2023 roku. Woj. śląskie. nid.pl. [dostęp 2023-12-09]. (pol.).
  52. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 16/M. Skłodowskiej-Curie 24.
  53. ↑ Odorowski 2013 ↓, s. 184.
  54. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 19.
  55. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 21 / Kilińskiego.
  56. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 22.
  57. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, s. 270.
  58. ↑ a b Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, s. 271.
  59. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 25.
  60. ↑ Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, Katalog zabytków. Katowice, ul. Żwirki i Wigury 27.
  61. ↑ Studium… 2012 ↓, Załącznik I.9 11/36.
  62. ↑ a b Danilczyk i Kasprzyk 1994b ↓, s. 272.
  63. ↑ Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 2023-12-09]. (pol.).
  64. ↑ Komenda Miejska Policji w Katowicach: Komisariat I Policji w Katowicach. katowice.policja.gov.pl. [dostęp 2023-12-07]. (pol.).
  65. ↑ Pierwszy Urząd Skarbowy w Katowicach: Dane teleadresowe. www.slaskie.kas.gov.pl. [dostęp 2023-12-07]. (pol.).
  66. ↑ Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 79.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wybrane ulice i place Śródmieścia w Katowicach
Ulice
Place i skwery
Nieistniejące

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Żwirki_i_Wigury_w_Katowicach&oldid=72310606”