Brzanka sumatrzańska: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Ark (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
54 696 edycji
ostatnie zmiany wymagają weryfikacji
Ark (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
54 696 edycji
częściowa przebudowa
Linia 1: Linia 1:
{{Dopracować|Ostatnie zmiany wymagają weryfikacji. Zobacz: [[Dyskusja:Brzanka sumatrzańska]]}}
{{Zwierzę infobox
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Brzanka borneańska{{r|Killi_brzanki_2013}}
|nazwa zwyczajowa = Brzanka sumatrzańska
|nazwa łacińska = ''Puntigrus tetrazona{{r|Kottelat}}
|nazwa łacińska = ''Puntigrus tetrazona{{r|Kottelat}}
|TSN = 163712
|TSN = 163712
|zoolog = ([[Pieter Bleeker|Bleeker]], 1855)
|zoolog = ([[Pieter Bleeker|Bleeker]], 1855)
|okres istnienia =
|okres istnienia =
|grafika =
|grafika = Puntius tetrazona BLEEKER.jpg
|opis grafiki =
|opis grafiki = Rysunek z oryginalnego opisu Bleekera z 1855
|typ = [[strunowce]]
|typ = [[strunowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
Linia 14: Linia 13:
|rodzina = [[karpiowate]]
|rodzina = [[karpiowate]]
|rodzaj = ''[[Puntigrus]]''
|rodzaj = ''[[Puntigrus]]''
|gatunek = brzanka borneańska
|gatunek = brzanka sumatrzańska
|synonimy =
|synonimy =
* ''Systomus tetrazona'' <small>(Vaillant, 1902)</small>
* ''Capoeta tetrazona'' <small>Bleeker, 1855</small>
⚫
* ''Systomus tetrazona'' <small>(Bleeker, 1855)</small>
* ''Barbus tetrazona'' <small>(Bleeker, 1855)</small>
* ''Barbus tetrazona'' <small>(Bleeker, 1855)</small>
* ''Barbus tetrazona tetrazona'' <small>(Bleeker, 1855)</small>
* ''Barbus tetrazona tetrazona'' <small>(Bleeker, 1855)</small>
* ''Capoeta sumatranus'' <small>Bleeker, 1860</small>
* ''Capoeta sumatrensis'' <small>Bleeker, 1860</small>
⚫
* ''Capoeta tetrazona'' <small>Bleeker, 1855</small>
* ''Puntius tetrazona'' <small>(Bleeker, 1855)</small>
* ''Puntius tetrazona'' <small>(Bleeker, 1855)</small>
* ''Systomus sumatranus'' <small>Bleeker, 1860</small>
* ''Systomus (Capoeta) sumatranus'' <small>Bleeker, 1860</small>
* ''Systomus sumatrensis'' <small>Bleeker, 1860</small>
* ''Systomus (Capoeta) sumatrensis'' <small>Bleeker, 1860</small>
|wikispecies = Puntigrus tetrazona
|wikispecies = Puntigrus tetrazona
|commons = Category:Puntius tetrazona
|commons = Category:Puntius tetrazona
}}
}}


'''Brzanka borneańska''', "brzanka sumatrzańska"{{r|Killi_brzanki_2013}} (''Puntigrus tetrazona'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] słodkowodnej [[ryby]] z [[Rodzina (biologia)|rodziny]] [[karpiowate|karpiowatych]] (Cyprinidae). Powszechnie jest mylona z ''[[Puntigrus anchisporus]]'', popularnie hodowaną w [[Akwarium|akwariach]]{{r|Killi_pokrzywdzona_2013}}. Wśród pozostałych przedstawicieli rodzaju ''[[Puntigrus]]'' wyróżniają ją czarne [[płetwa|płetwy]] bez czerwonych znaczeń.
'''Brzanka sumatrzańska'''{{r|A9-10}} (''Puntigrus tetrazona'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] słodkowodnej ryby [[karpiokształtne]]j z [[Rodzina (biologia)|rodziny]] [[karpiowate|karpiowatych]] (Cyprinidae).

⚫
<ref name=Killi_pokrzywdzona_2013>{{Cytuj pismo | nazwisko = Killi | imię = Jules "Killifish"| tytuł = „Brzanka sumatrzańska, Puntius tetrazona” – najbardziej pokrzywdzona ryba w historii akwarystyki, czyli ciąg dalszy „W krainie brzanek część 1” | czasopismo = Krytyka @kwarystyczna | język = pl | data = 2013}} [http://krytykaakwarystyczna.wordpress.com/recenzje/brzanka-sumatrzanska-puntius-tetrazona/] </ref>
=== Taksonomia i nazewnictwo polskie ===
<ref name=Killi_brzanki_2013>{{Cytuj pismo | nazwisko = Killi | imię = Jules "Killifish"| tytuł = Brzanki | czasopismo = Polskie Nazewnictwo Ryb Akwariowych | wolumin = Tom I/2013 | język = pl | data = 2013}} [https://docs.google.com/file/d/0B_tWsDIwYTvCRG4wbWRTNWNnNWM/preview?pli=1] </ref>
Gatunek opisany naukowo przez [[Pieter Bleeker|Pietera Bleekera]] w 1855 z [[Palembang]] ([[Sumatra Południowa]]), pod nazwą ''Capoeta tetrazona''{{r|Eschmeyer|Kottelat}}. W późniejszych pracach z 1860 roku Bleeker, z nieznanych powodów, użył dla tego gatunku nazw ''Systomus (Capoeta) sumatranus''{{r|Bleeker1860a}} i ''Systomus (Capoeta) sumatrensis''{{r|Bleeker1860b}} – obydwie zostały uznane przez późniejszych autorów za nazwy synonimiczne{{r|Eschmeyer|Kottelat|FB}}. W kolejnych latach gatunek był przenoszony do rodzajów: ''[[Puntius]]'', ''[[Systomus]]'' oraz ''[[Puntigrus]]''{{r|Kottelat}}. W polskiej literaturze, najpierw w czasopiśmie [[Akwarium (czasopismo)|Akwarium]], został opisany pod [[nazwa zwyczajowa|nazwą zwyczajową]] '''brzanka z Sumatry'''{{r|Akwarium1}}, a następnie '''brzanka sumatrzańska''' (jako ''Puntius tetrazona tetrazona''{{r|A9-10}} i ''Barbus tetrazona tetrazona''{{r|Grabda}}).


=== Opis ===
=== Opis ===
; '''Występowanie''': [[Borneo]], [[Sumatra]].
; '''Występowanie''': [[Borneo]] i [[Sumatra]]{{r|FB}}.


; '''Wielkość''': Do 6 [[Centymetr|cm]] długości.
; '''Wielkość''': Do 6 [[Centymetr|cm]] długości.


; '''Wygląd''': Boki ciała błyszczące, o żółtawozłocistym [[Barwa|kolorze]]. Znajdują się na nich 4 pionowe, czarne pasy. Kolor płetw czarny. W czasie odpoczynku pochylają ciało pyskiem do dołu.
; '''Wygląd''': Boki ciała błyszczące, o żółtawozłocistym [[Barwa|kolorze]]. Znajdują się na nich 4 pionowe, czarne pasy. W opisie gatunku Bleeker określił barwę płetw grzbietowej i brzusznych jako prawie całe czarne, z czerwoną podstawą i czerwono obrzeżone; pozostałe płetwy czerwone ([[łacina|łac.]]„''pinnis dorsali et ventrali totis fere nigris basi tanturu rubris et rubro marginatis; pinnis ceteris pulchre rubris''”){{r|Bleeker1855}}. W czasie odpoczynku ryby pochylają ciało pyskiem do dołu.


; '''Hodowla''': Brzanki nie są rybami trudnymi w hodowli, dlatego często polecane są początkującym akwarystom. Optimum [[Temperatura|termiczne]] to 20–26&nbsp;°C, [[twardość wody]] powinna wynosić 2–10°n, [[Skala pH|pH]] 6,0–7,0. [[Akwarium]] powinno być spore – ryby powinny mieć swobodną przestrzeń do pływania, co najmniej 80x30x30 cm toni wodnej. W pozostałej części może być zarośnięte [[rośliny|roślinami]] lub może być pozbawione roślin i przypominać biotop czarnych wód Sumatry. Brzanki są rybami stadnymi, towarzyskimi i ruchliwymi. Nie należy ich hodować wraz z rybami o długich i delikatnych płetwach.
; '''Hodowla''': Brzanki nie są rybami trudnymi w hodowli, dlatego często polecane są początkującym akwarystom. Optimum [[Temperatura|termiczne]] to 20–26&nbsp;°C, [[twardość wody]] powinna wynosić 2–10°n, [[Skala pH|pH]] 6,0–7,0. [[Akwarium]] powinno być spore – ryby powinny mieć swobodną przestrzeń do pływania, co najmniej 80x30x30 cm toni wodnej. W pozostałej części może być zarośnięte [[rośliny|roślinami]] lub może być pozbawione roślin i przypominać biotop czarnych wód Sumatry. Brzanki są rybami stadnymi, towarzyskimi i ruchliwymi. Nie należy ich hodować wraz z rybami o długich i delikatnych płetwach.
Linia 45: Linia 43:


; '''Pokarm''' : [[Rureczniki]], [[wazonkowce]], [[oczlik]]i, [[sałata]], pokarmy firmowe.
; '''Pokarm''' : [[Rureczniki]], [[wazonkowce]], [[oczlik]]i, [[sałata]], pokarmy firmowe.

=== Krytyka akwarystyczna ===
W źródłach internetowych sygnalizowane jest możliwe pomylenie w literaturze akwarystycznej gatunków ''P. tetrazona'' z ''[[Puntigrus anchisporus|P. anchisporus]]''{{r|Killi_pokrzywdzona_2013}}.


{{Przypisy|przypisy=
{{Przypisy|przypisy=
* <ref name="A9-10">{{Cytuj pismo | tytuł = Nazewnictwo ryb egzotycznych | czasopismo = [[Akwarium (czasopismo)|Akwarium]] | wolumin = 9–10 (1–2/70) | język = pl | data = 1970 | url = http://akwa-mania.mud.pl/archiwum/a9-10/a9-10.html}}</ref>
* <ref name=Akwarium1>{{Cytuj pismo | nazwisko = Trojanowski | imię = Zbigniew | tytuł = Brzanka z Sumatry - Barbus / Puntius / Tetrazona / Blesker / 1855 | czasopismo = Akwarium | wolumin = 1 | data = 1959 | url = http://www.akwa-mania.mud.pl/archiwum/a1/a1,5.html}}</ref>
* <ref name=Bleeker1855>{{Cytuj pismo | nazwisko = Bleeker | imię = Pieter | tytuł = Nalezingen op de vischfauna van Sumatra. Visschen van Lahat en Sibogha. Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch Indië | wolumin = 9 | strony = 257-280 | data = 1855}} ([http://core.kmi.open.ac.uk/download/pdf/6084545.pdf pdf])</ref>
* <ref name=Bleeker1860a>{{Cytuj pismo | nazwisko = Bleeker | imię = Pieter | tytuł = De visschen van den Indischen Archipel, Beschreven en Toegelicht. Deel II. [Also:Ichthyologiae Archipelagi Indici Prodromus | czasopismo = Acta Societatis Regiae Scientiarum Indo-Neêrlandicae | wolumin = 7 | data = 1960}}</ref>
* <ref name=Bleeker1860b>{{Cytuj pismo | nazwisko = Bleeker | imię = Pieter | tytuł = Achtste bijdrage tot de kennis der vischfauna van Sumatra (Visschen van Benkoelen, Priaman, Tandjong, Palembang en Djambi) | czasopismo = Acta Societatis Regiae Scientiarum Indo-Neêrlandicae | wolumin = 9 | data = 1860}}</ref>
* <ref name=Eschmeyer>{{Cytuj stronę|url=http://research.calacademy.org/ichthyology/catalog/fishcatmain.asp |tytuł=Catalog of Fishes electronic version (3 Jan 2014)|nazwisko= Eschmeyer| imię = W. N. |autor link = William Eschmeyer |opublikowany=California Academy of Sciences|język=en |data dostępu= 14 stycznia 2014}}</ref>
<ref name=FB>{{FishBase gatunek | id = 4766| nazwa = Systomus tetrazona| data = 14 stycznia 2014}}</ref>
* <ref name=Grabda>{{Cytuj książkę | tytuł= Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces |nazwisko=Grabda |imię=Eugeniusz|nazwisko2=Heese|imię2=Tomasz| rok=1991 | wydawca=Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie|miejsce=Koszalin}}</ref>
* <ref name=Kottelat>{{Cytuj pismo | nazwisko = Kottelat | imię = Maurice | tytuł = The Fishes of the Inland Waters of Southeast Asia: A Catalogue and Core Bibliography of the Fishes Known to Occur in Freshwaters, Mangroves and Estuaries | czasopismo = The Raffles Bulletin of Zoology | wolumin = Supplement 27 | język = en | data = 22 listopada 2013}} [http://rmbr.nus.edu.sg/rbz/biblio/s27/rbz_S27.pdf pdf]</ref>
* <ref name=Kottelat>{{Cytuj pismo | nazwisko = Kottelat | imię = Maurice | tytuł = The Fishes of the Inland Waters of Southeast Asia: A Catalogue and Core Bibliography of the Fishes Known to Occur in Freshwaters, Mangroves and Estuaries | czasopismo = The Raffles Bulletin of Zoology | wolumin = Supplement 27 | język = en | data = 22 listopada 2013}} [http://rmbr.nus.edu.sg/rbz/biblio/s27/rbz_S27.pdf pdf]</ref>
⚫
* <ref name=Killi_pokrzywdzona_2013>{{Cytuj pismo | nazwisko = Killi | imię = Jules "Killifish"| tytuł = „Brzanka sumatrzańska, Puntius tetrazona” – najbardziej pokrzywdzona ryba w historii akwarystyki, czyli ciąg dalszy „W krainie brzanek część 1” | czasopismo = Krytyka @kwarystyczna | język = pl | data = 2013}} [http://krytykaakwarystyczna.wordpress.com/recenzje/brzanka-sumatrzanska-puntius-tetrazona/] </ref>
|stopień = ===
|stopień = ===
}}
}}


=== Linki zewnętrzne ===
=== Linki zewnętrzne ===
* [http://fishbase.org/Summary/speciesSummary.php?ID=4766&genusname=Puntius&speciesname=tetrazona Fishbase.org (j.angielski)]
* [http://wta.org.pl/pliki/artykuly/artykul_brzanki.html Brzanka sumatrzańska (''Capoeta tetrazona''), Wrocławskie Towarzystwo Akwarystyczne]
* [http://www.akwarium.net.pl/adv/barbus_tetrazona.htm Tomasz Rutecki, Brzanka sumatrzańska, "Akwarium" 2/90]
* [http://www.akwarium.net.pl/adv/barbus_tetrazona.htm Tomasz Rutecki, Brzanka sumatrzańska, "Akwarium" 2/90]


Wersja z 21:33, 15 sty 2014

Brzanka sumatrzańska
Puntigrus tetrazona[1][2]
(Bleeker, 1855)
Ilustracja
Rysunek z oryginalnego opisu Bleekera z 1855
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

karpiokształtne

Rodzina

karpiowate

Rodzaj

Puntigrus

Gatunek

brzanka sumatrzańska

Synonimy
  • Capoeta tetrazona Bleeker, 1855
  • Systomus tetrazona (Bleeker, 1855)
  • Barbus tetrazona (Bleeker, 1855)
  • Barbus tetrazona tetrazona (Bleeker, 1855)
  • Puntius tetrazona (Bleeker, 1855)
  • Systomus (Capoeta) sumatranus Bleeker, 1860
  • Systomus (Capoeta) sumatrensis Bleeker, 1860
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Brzanka sumatrzańska[3] (Puntigrus tetrazona) – gatunek słodkowodnej ryby karpiokształtnej z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Taksonomia i nazewnictwo polskie

Gatunek opisany naukowo przez Pietera Bleekera w 1855 z Palembang (Sumatra Południowa), pod nazwą Capoeta tetrazona[4][1]. W późniejszych pracach z 1860 roku Bleeker, z nieznanych powodów, użył dla tego gatunku nazw Systomus (Capoeta) sumatranus[5] i Systomus (Capoeta) sumatrensis[6] – obydwie zostały uznane przez późniejszych autorów za nazwy synonimiczne[4][1][7]. W kolejnych latach gatunek był przenoszony do rodzajów: Puntius, Systomus oraz Puntigrus[1]. W polskiej literaturze, najpierw w czasopiśmie Akwarium, został opisany pod nazwą zwyczajową brzanka z Sumatry[8], a następnie brzanka sumatrzańska (jako Puntius tetrazona tetrazona[3] i Barbus tetrazona tetrazona[9]).

Opis

Występowanie
Borneo i Sumatra[7].
Wielkość
Do 6 cm długości.
Wygląd
Boki ciała błyszczące, o żółtawozłocistym kolorze. Znajdują się na nich 4 pionowe, czarne pasy. W opisie gatunku Bleeker określił barwę płetw grzbietowej i brzusznych jako prawie całe czarne, z czerwoną podstawą i czerwono obrzeżone; pozostałe płetwy czerwone (łac.„pinnis dorsali et ventrali totis fere nigris basi tanturu rubris et rubro marginatis; pinnis ceteris pulchre rubris”)[10]. W czasie odpoczynku ryby pochylają ciało pyskiem do dołu.
Hodowla
Brzanki nie są rybami trudnymi w hodowli, dlatego często polecane są początkującym akwarystom. Optimum termiczne to 20–26 °C, twardość wody powinna wynosić 2–10°n, pH 6,0–7,0. Akwarium powinno być spore – ryby powinny mieć swobodną przestrzeń do pływania, co najmniej 80x30x30 cm toni wodnej. W pozostałej części może być zarośnięte roślinami lub może być pozbawione roślin i przypominać biotop czarnych wód Sumatry. Brzanki są rybami stadnymi, towarzyskimi i ruchliwymi. Nie należy ich hodować wraz z rybami o długich i delikatnych płetwach.
Rozmnażanie
Ryba jajorodna. Samce są smuklejsze od samic, a czubek pyska i płetwy bardziej zaczerwienione. Brzanki należą do ryb rozrzucających ikrę. Rozmnażanie przeprowadza się w akwarium tarliskowym z dużą ilością roślin i miękką wodą, w temperaturze ok. 26 °C. Po tarle rodziców należy odłowić, ponieważ mogą zjadać ikrę (można zastosować siatkę osłaniającą dno zbiornika). Młode wykluwają się po 2–3 dniach. Należy je karmić pierwotniakami i drobnym planktonem.
Pokarm
Rureczniki, wazonkowce, oczliki, sałata, pokarmy firmowe.

Krytyka akwarystyczna

W źródłach internetowych sygnalizowane jest możliwe pomylenie w literaturze akwarystycznej gatunków P. tetrazona z P. anchisporus[11].

  1. ↑ a b c d Maurice Kottelat. The Fishes of the Inland Waters of Southeast Asia: A Catalogue and Core Bibliography of the Fishes Known to Occur in Freshwaters, Mangroves and Estuaries. „The Raffles Bulletin of Zoology”. Supplement 27, 22 listopada 2013. (ang.).  pdf
  2. ↑ Puntigrus tetrazona, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  3. ↑ a b Nazewnictwo ryb egzotycznych. „Akwarium”. 9–10 (1–2/70), 1970. (pol.). 
  4. ↑ a b W. N. Eschmeyer: Catalog of Fishes electronic version (3 Jan 2014). California Academy of Sciences. [dostęp 14 stycznia 2014]. (ang.).
  5. ↑ Pieter Bleeker. De visschen van den Indischen Archipel, Beschreven en Toegelicht. Deel II. [Also:Ichthyologiae Archipelagi Indici Prodromus. „Acta Societatis Regiae Scientiarum Indo-Neêrlandicae”. 7, 1960. 
  6. ↑ Pieter Bleeker. Achtste bijdrage tot de kennis der vischfauna van Sumatra (Visschen van Benkoelen, Priaman, Tandjong, Palembang en Djambi). „Acta Societatis Regiae Scientiarum Indo-Neêrlandicae”. 9, 1860. 
  7. ↑ a b Systomus tetrazona. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 14 stycznia 2014]
  8. ↑ Zbigniew Trojanowski. Brzanka z Sumatry - Barbus / Puntius / Tetrazona / Blesker / 1855. „Akwarium”. 1, 1959. 
  9. ↑ Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
  10. ↑ Pieter Bleeker. Nalezingen op de vischfauna van Sumatra. Visschen van Lahat en Sibogha. Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch Indië. . 9, s. 257-280, 1855.  (pdf)
  11. ↑ Jules "Killifish" Killi. „Brzanka sumatrzańska, Puntius tetrazona” – najbardziej pokrzywdzona ryba w historii akwarystyki, czyli ciąg dalszy „W krainie brzanek część 1”. „Krytyka @kwarystyczna”, 2013. (pol.).  [1]
Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Brzanka_sumatrzańska&oldid=38409255”