Andon Zako Çajupi: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Gjakovarus (dyskusja | edycje) m →Życiorys: drobne merytoryczne |
Gjakovarus (dyskusja | edycje) m →Życiorys: drobne merytoryczne |
||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
Uczestniczył w debacie dotyczącej [[Alfabet albański|alfabetu albańskiego]]. W [[1919]] roku występując w imieniu albańskiego stowarzyszenia Vëllazëria, działającego w [[Kair]]ze wysłał memorandum na [[Konferencja pokojowa w Paryżu (1919)|Konferencję Pokojową w Paryżu]], domagając się w nim zachowania integralności ziem zamieszkanych przez [[Albańczycy|Albańczyków]]. W [[1920]] roku założył ''Shoqeria e Miqve'' (Towarzystwo Przyjaciół), które w [[1928]] roku sprzeciwiło się proklamowaniu monarchii w [[Albania|Albanii]]. |
Uczestniczył w debacie dotyczącej [[Alfabet albański|alfabetu albańskiego]]. W [[1919]] roku występując w imieniu albańskiego stowarzyszenia Vëllazëria, działającego w [[Kair]]ze wysłał memorandum na [[Konferencja pokojowa w Paryżu (1919)|Konferencję Pokojową w Paryżu]], domagając się w nim zachowania integralności ziem zamieszkanych przez [[Albańczycy|Albańczyków]]. W [[1920]] roku założył ''Shoqeria e Miqve'' (Towarzystwo Przyjaciół), które w [[1928]] roku sprzeciwiło się proklamowaniu monarchii w [[Albania|Albanii]]. |
||
Także w Genewie powstały jego pierwsze dramaty. W swoich utworach krytycznie oceniał zwyczaje i tradycje [[patriarchalizm|społeczeństwa patriarchalnego]]. Jest uznawany za jednego z najbardziej znanych pisarzy albańskiego Odrodzenia Narodowego (Rilindja Kombetare). Jeden z utworów – wydaną w [[1908]] roku [[Tragedia|tragedię]] ''Burri i dheut'' poświęcił postaci [[Skanderbeg]]a. W 1922 wydał antologię poezji włoskiej. |
Także w Genewie powstały jego pierwsze dramaty. W swoich utworach krytycznie oceniał zwyczaje i tradycje [[patriarchalizm|społeczeństwa patriarchalnego]]. Jest uznawany za jednego z najbardziej znanych pisarzy albańskiego Odrodzenia Narodowego (Rilindja Kombetare). Jeden z utworów – wydaną w [[1908]] roku [[Tragedia|tragedię]] ''Burri i dheut'' poświęcił postaci [[Skanderbeg]]a. W 1922 wydał antologię poezji włoskiej. Rita Petro w książce Vrima przedstawiła Çajupiego jako pioniera albańskiej poezji erotycznej<ref>[http://tr.ocnal.com/2015/12/penisi-i-andon-zako-cajupi-apo-vrima-e.html Penisi i Andon Zako Çajupi apo Vrima e Rita Petros?]</ref>. |
||
Zmarł w Egipcie, w [[1958]] jego szczątki przeniesiono do Albanii. Jego imieniem nazwano [[Teatr Andon Zako Çajupi w Korczy|teatr, działający w Korczy]] oraz szkołę w Tiranie. |
Zmarł w Egipcie, w [[1958]] jego szczątki przeniesiono do Albanii. Jego imieniem nazwano [[Teatr Andon Zako Çajupi w Korczy|teatr, działający w Korczy]] oraz szkołę w Tiranie. |
||
Wersja z 23:59, 30 lis 2016
Andon Zako Çajupi (ur. 27 marca 1866 w Sheper, w Górnej Zagorii, zm. 11 lipca 1930 roku w Heliopolis, w Egipcie) – albański pisarz i dramaturg, działacz narodowy, prawnik.
Życiorys
Był synem zamożnego kupca tytoniowego – Harito Çako. W wieku 15 lat przeniósł się wraz z rodziną do Egiptu, gdzie przez pięć lat uczył się w liceum św. Katarzyny, prowadzonym przez francuskich lazarystów w Aleksandrii. Po ukończeniu szkoły w 1887 powrócił na krótko do rodzinnej wsi Sheper, a następnie wyjechał do Genewy. Ukończył studia na miejscowym uniwersytecie i w 1892 uzyskał doktorat z prawa. W 1894 roku po śmierci żony powrócił do Egiptu, gdzie pracował jako adwokat.
Uczestniczył w debacie dotyczącej alfabetu albańskiego. W 1919 roku występując w imieniu albańskiego stowarzyszenia Vëllazëria, działającego w Kairze wysłał memorandum na Konferencję Pokojową w Paryżu, domagając się w nim zachowania integralności ziem zamieszkanych przez Albańczyków. W 1920 roku założył Shoqeria e Miqve (Towarzystwo Przyjaciół), które w 1928 roku sprzeciwiło się proklamowaniu monarchii w Albanii.
Także w Genewie powstały jego pierwsze dramaty. W swoich utworach krytycznie oceniał zwyczaje i tradycje społeczeństwa patriarchalnego. Jest uznawany za jednego z najbardziej znanych pisarzy albańskiego Odrodzenia Narodowego (Rilindja Kombetare). Jeden z utworów – wydaną w 1908 roku tragedię Burri i dheut poświęcił postaci Skanderbega. W 1922 wydał antologię poezji włoskiej. Rita Petro w książce Vrima przedstawiła Çajupiego jako pioniera albańskiej poezji erotycznej[1].
Zmarł w Egipcie, w 1958 jego szczątki przeniesiono do Albanii. Jego imieniem nazwano teatr, działający w Korczy oraz szkołę w Tiranie.
W życiu prywatnym był żonaty (żona Eugenia), miał syna (Stefan).
Dzieła
- Baba Tomorri (Ojciec Tomorr, Kair 1902)
- Dhjata e vjetër e shfaqur , znane też jako: Baba Musa lakuriqë (satyra)
- Burri i dheut (Boży mąż, tragedia, 1908)
- Pas vdekjes (Po śmierci, wydane pośmiertnie w 1937, komedia)
Bibliografia
- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History.. I.B. Tauris: 2013, s. 69. ISBN 978-1-78076-431-3.
- Gjergji Zheji: Andon Zako-Çajupi: Jeta dhe veprat. Tirana: 1969. (alb.).
- Profil Çajupiego na portalu poświęconym literaturze albańskiej