Čebrať

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Čebrať
Ilustracja
Čebrať górujący nad miastem Rużomberk
Państwo

 Słowacja

Położenie

Powiat Rużomberk

Pasmo

Wielka Fatra

Wysokość

1054 m n.p.m.

Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, blisko centrum u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Čebrať”
Ziemia49°06′07″N 19°16′44″E/49,101944 19,278889

Čebrať (czyt. Czebrat, 1054 m n.p.m.) – dwuwierzchołkowy masyw górski w północnej części Wielkiej Fatry w Karpatach Zachodnich na Słowacji. Do końca lat 70. XX w. był zaliczany do Gór Choczańskich[1].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Masyw Čebraťu wznosi się w tzw. Szypskiej Fatrze – tej części Wielkiej Fatry, która leży już po północnej stronie doliny Wagu. Wypełnia załom, jaki tworzą doliny wspomnianego Wagu (na południu) i jego prawobrzeżnego dopływu, potoku Likavka (na wschodzie). Od strony północno-zachodniej masyw Čebraťu przez szerokie siodło (ok. 770 m) pokryte łąkami (Dubovské lúky) łączy się z masywem kolejnego szczytu Szypskiej Fatry – Radičiná (1127 m)[2]. W masywie Čebraťu wyróżnia się 2 wierzchołki; północno-zachodni Čebrať (1054 m) i południowo-wschodni Predny Čebrať (945 m). Grzbietem prowadzi łącząca je leśna droga[3].

Bezpośrednio u południowych podnóży Czebratu rozciągają się zabudowania dawnej przemysłowej dzielnicy Rużomberku, zwanej Rybárpole, zaś dalej na wschód, już po południowej stronie koryta Wagu – kwartały centralnej części tego miasta. Pod północnymi stokami Čebraťu wybijany jest długi tunel, którym poprowadzona zostanie autostrada D1[3].

Opis szczytu[edytuj | edytuj kod]

Podstawę masywu Čebraťu budują stosunkowo mało odporne margle, margliste wapienie i margliste łupki pochodzące z dolnej i środkowej kredy, zaliczane do płaszczowiny kriżniańskiej. Górne partie masywu są natomiast wielkim ostańcem, zbudowanym z ciemnoszarych wapieni i dolomitów pochodzących ze środkowego triasu, a zaliczanych do płaszczowiny choczańskiej. Stoki masywu są strome (zwłaszcza wschodnie), miejscami mocno rozczłonkowane głębokimi dolinkami i żlebami. Wyższy wierzchołek leży w północno-zachodniej części masywu, niższy – w części południowo-wschodniej, bezpośrednio nad zabudowaniami Rużomberku. Masyw oglądany od strony centrum miasta przypomina kształtną piramidę (widoczny jest tylko bliższy, niższy szczyt), natomiast jego charakterystyczną dwuwierzchołkową sylwetę można oglądać od strony południowo-zachodniej (z dzielnicy miasta Černová) lub od północnego wschodu[1].

Ze stoków, szczególnie południowo-zachodnich, wystaje szereg wychodni skalnych w formie ambon i baszt[1]. W masywie Čebraťu znajduje się kilka jaskiń[3]. Jedna z nich, jaskinia typu szczelinowego, znajdująca się pod wyższym wierzchołkiem, ma korytarze o łącznej długości 120 m[1].

Praktycznie cały masyw jest gęsto porośnięty lasem, w znacznej części monogatunkowymi świerczynami. Na skalistych półkach i upłazkach występują natomiast interesujące zbiorowiska roślin wapienio- i ciepłolubnych, w których godnymi uwagi są takie rzadkie gatunki jak pajęcznica gałęzista, len złocisty, konikleca czubata, cieciorka pochewkowata, niewystępujący w Polsce kołotocznik wierzbolistny czy lokalny podgatunek astra gawędki[1].

Čebrať znajduje się poza granicami Parku Narodowego Wielka Fatra, nie znajduje się także w jego otulinie[3].

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Na niższy Predný Čebrať wiedzie czerwono znakowany szlak turystyczny z Rużomberku. Wierzchołek ten jest często odwiedzany z uwagi na rozległy widok, roztaczający się z wieńczącej go niewielkiej wychodni skalnej. Obejmuje on zachodnią część Kotliny Liptowskiej (tzw. Dolny Liptów), Wielką Fatrę, Małą Fatrę, Tatry Zachodnie i Niżne. Główny wierzchołek (Zadný Čebrať), całkowicie zarośnięty lasem, jest rzadko odwiedzany[1].

Szlak czerwony Rużomberk – Predný Čebrať. Odległość 3,6 km, suma podejść 470 m, czas przejścia 1;30 h (z powrotem 1 h)[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f Hochmuth Zdenko a kolektív, Chočské vrchy – Liptovská Mara. Turistický sprievodca ČSFR č. 42, Bratislava: wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, 1990
  2. Veľká Fatra. Turistická mapa 1:50 000. Edícia turistických máp č. 121, wyd. VKÚ Harmanec 1994, ISBN 80-85510-41-3
  3. a b c d e Turystyczna mapa Słowacji. [dostęp 2019-06-16].