Łowczyk ciemny

Łowczyk ciemny
	Todiramphus enigma
	(E. Hartert, 1904)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	ptaki neognatyczne
Rząd	kraskowe
Rodzina	zimorodkowate
Podrodzina	łowce
Rodzaj	Todiramphus
Gatunek	łowczyk ciemny
Synonimy
	Halcyon enigma E. Hartert, 1904; Halcyon chloris enigma E. Hartert, 1904; Todirhamphus enigma (E. Hartert, 1904);
	Halcyon enigma E. Hartert, 1904; Halcyon chloris enigma E. Hartert, 1904; Todirhamphus enigma (E. Hartert, 1904);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Łowczyk ciemny^[4], łowiec ciemny^[5] (Todiramphus enigma) – gatunek małego ptaka z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae). Jest endemitem archipelagu Wysp Talaud, administracyjnie należącego do Indonezji. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT, ang. Near Threatened)^[3].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał niemiecki ornitolog Ernst Hartert, nadając mu nazwę Halcyon enigma. Opis ukazał się w 1904 roku w „Novitates Zoologicae”. Autor jako miejsce typowe wskazał Lirung na wyspie Salibabu^[2]^[6]^[7]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Todiramphus^[3]^[4]^[8]. Nie wyróżnia się podgatunków^[7]^[8]^[9]^[10]. Łowczyk ciemny jest blisko spokrewniony z łowczykiem cynamonowym (T. cinnamominus) i łowczykiem obrożnym (T. chloris), za podgatunki którego dawniej je uznawano^[11].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Todiramphus: rodzaj Todus Brisson, 1760 (płaskodziobek); gr. ῥαμφος rhamphos „dziób”^[12].
enigma: łac. aenigma, aenigmatis – „zagadka, tajemnica”^[13].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Mały ptak o dużym, szerokim u nasady, czarnym dziobie, którego górna część jest nieco jaśniejsza, na dolnej szczęce, u nasady dzioba płowe przebarwienie. Nogi i stopy czarne. Tęczówki ciemnobrązowe. Nie występuje dymorfizm płciowy. Góra głowy zielona, poniżej czarna, dosyć wąska maska obejmująca nasadę dzioba, okolice oczu, uszy, rozciąga się wokół głowy, zwężając się z jej tyłu. Na czarnych piórach maski widoczne niewielkie ciemnozielone przebarwienia. Podgardle, gardło, szyja, kark, pierś, brzuch i boki białe podobnie jak pokrywy podogonowe. Skrzydła zielononiebieskie, ogon dosyć krótki, także zielononiebieski. Górne części ciała zielone. Osobniki młodociane nie zostały opisane^[7].

Długość ciała 21 cm^[7].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Łowczyk ciemny jest endemitem Wysp Talaud. Jego obecność stwierdzono na następujących wyspach tego archipelagu: Karakelong, Kaburuang i Salibabu. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 2,1 tys. km²^[14].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Głównym habitatem łowczyka ciemnego są nizinne lasy tropikalne, głównie pierwotne, i ich obrzeża. Obserwowany był także w lasach wtórnego wzrostu. Jest gatunkiem osiadłym^[7]. Długość pokolenia jest określana na 4,8 roku^[14]. Dieta tego gatunku nie jest dobrze określona, stwierdzono tylko spożywanie owadów prostoskrzydłych i ślimaków rzecznych. Żeruje zarówno w lesie, jak i wzdłuż rzek i potoków. Zdobyczy wypatruje najczęściej siedząc na gałęziach w koronach drzew na wysokości 6–15 m nad ziemią; atakuje głównie przy gruncie, pikując w dół^[7].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Nie ma wielu informacji na temat rozmnażania i gniazdowania. Obserwowano pary broniące terytoriów we wrześniu i październiku^[7].

Status[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN łowczyk ciemny jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, ang. Near Threatened). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten jest opisywany jako dosyć pospolity w swym bardzo ograniczonym zasięgu występowania. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako prawdopodobnie stabilny^[3]^[14].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Todiramphus enigma, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Denis Lepage: Talaud Kingfisher Todiramphus enigma (Hartert, EJO 1904). Avibase. [dostęp 2023-05-14]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Todiramphus enigma, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ALCEDINIDAE Rafinesque, 1815 - ZIMORODKOWATE - KINGFISHERS (wersja: 2023-04-08). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-14].
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 163, 1999.
↑ Ernst Hartert. The Birds of the South-West Islands Wetter, Roma, Kisser, Letti and Moa. „Novitates Zoologicae”. 11, s. 199, 1904. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g P.F. Woodall: Talaud Kingfisher Todiramphus enigma, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-05-15]. (ang.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Rollers, ground rollers, kingfishers. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-07]. (ang.).
↑ Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., CORACIIFORMES, Wersja 4.013 (2021-11-24) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-05-15] (ang.).
↑ Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 220. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ P.F. Woodall: Collared Kingfisher Todiramphus chloris, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-05-15]. (ang.).
↑ Todiramphus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-04-29] (ang.).
↑ enigma, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-05-17] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Talaud Kingfisher Todiramphus enigma. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-05-14]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Todiramphus enigma, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[AviBase-2] Denis Lepage: Talaud Kingfisher Todiramphus enigma (Hartert, EJO 1904). Avibase. [dostęp 2023-05-14]. (ang.).

[iucn-3] Todiramphus enigma, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ALCEDINIDAE Rafinesque, 1815 - ZIMORODKOWATE - KINGFISHERS (wersja: 2023-04-08). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-14].

[mc-5] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 163, 1999.

[Pierwszy-6] Ernst Hartert. The Birds of the South-West Islands Wetter, Roma, Kisser, Letti and Moa. „Novitates Zoologicae”. 11, s. 199, 1904. (ang.).

[botw-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g P.F. Woodall: Talaud Kingfisher Todiramphus enigma, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-05-15]. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Rollers, ground rollers, kingfishers. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-07]. (ang.).

[Zoon-9] Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., CORACIIFORMES, Wersja 4.013 (2021-11-24) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-05-15] (ang.).

[HBW_06-10] Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 220. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[botw2-11] P.F. Woodall: Collared Kingfisher Todiramphus chloris, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-05-15]. (ang.).

[12] Todiramphus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-04-29] (ang.).

[13] enigma, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-05-17] (ang.).

[birdlife-14] Talaud Kingfisher Todiramphus enigma. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-05-14]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]