Łowczyk niebiesko-czarny

Łowczyk niebiesko-czarny
	Todiramphus nigrocyaneus
	(Wallace, 1862)
	; Tablica barwna dołączona do pierwszego opisu gatunku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	ptaki neognatyczne
Rząd	kraskowe
Rodzina	zimorodkowate
Podrodzina	łowce
Rodzaj	Todiramphus
Gatunek	łowczyk niebiesko-czarny
Synonimy
	Halcyon nigrocyanea Wallace, 1862; Todirhamphus nigrocyaneus (Wallace, 1862); Cyanalcyon stictolaema Salvadori, 1876; Cyanalcyon quadricolor Oustalet, 1880;
	Halcyon nigrocyanea Wallace, 1862; Todirhamphus nigrocyaneus (Wallace, 1862); Cyanalcyon stictolaema Salvadori, 1876; Cyanalcyon quadricolor Oustalet, 1880;
Podgatunki
	T. n. nigrocyaneus (Wallace, 1862); T. n. quadricolor (Oustalet, 1880); T. n. stictolaemus (Salvadori, 1876);
	T. n. nigrocyaneus (Wallace, 1862); T. n. quadricolor (Oustalet, 1880); T. n. stictolaemus (Salvadori, 1876);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Łowczyk niebiesko-czarny^[4], łowiec niebiesko-czarny^[5] (Todiramphus nigrocyaneus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae). Występuje na Nowej Gwinei i pobliskich wyspach. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened)^[3].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał brytyjski przyrodnik Alfred Russel Wallace, nadając mu nazwę Halcyon nigrocyanea. Opis ukazał się w 1862 roku na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”. Jako miejsce typowe autor wskazał półwysep Ptasia Głowa w północno-zachodniej Nowej Gwinei^[2]^[6], co uściślono później do Manokwari^[2]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Todiramphus^[3]^[4]^[7].

Wyróżnia się trzy podgatunki T. nigrocyaneus^[7]^[8]^[9]^[10]:

T. n. nigrocyaneus (Wallace, 1862) – łowczyk niebiesko-czarny^[4]
T. n. quadricolor (Oustalet, 1880) – łowczyk kasztanowobrzuchy^[4]
T. n. stictolaemus (Salvadori, 1876) – łowczyk niebieskobrzuchy^[4].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Todiramphus: rodzaj Todus Brisson, 1760 (płaskodziobek); gr. ῥαμφος rhamphos „dziób”^[11].
nigrocyaneus: łac. niger – „czarny”, łac. cyaneus – „ciemnoniebieski”^[12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Średniej wielkości ptak o dużym, szerokim u nasady, czarnym dziobie, którego górna część jest nieco jaśniejsza. Nogi szaro-czarne. Tęczówki ciemnobrązowe. Występuje dymorfizm płciowy. Ptak o ubarwieniu ciemnoniebieskim, niebieskim, czarnym i białym. Głowa ciemnoniebieska, nieco jaśniejsza nad czarną maską obejmującą twarz, uszy, kark i tył szyi, która przechodzi w czarny grzbiet. Czarne są także części pokryw skrzydeł oraz boki tułowia pod skrzydłami. Gardło i podgardle białawe. Podgatunek nominatywny ma w górnej części piersi szeroki niebieski pas, u samic biały brzuch, podbrzusze i zad, a u samców biały tylko niewielki pas pod niebieskim pasem piersiowym, reszta brzucha i zad niebieskie. Podgatunek T. n. quadricolor jest nieco mniejszy od nominatywnego, ma ciemnopomarańczowy lub rdzawy brzuch, oddzielony od niebieskiego pasa piersiowego cieniutkim biały paskiem. Podgatunek T. n. stictolaemus ma czarne plamki na podgardlu, całkowicie niebieski brzuch z niewielkimi czarniawymi przebarwieniami^[9].

Długość ciała 23 cm, masa ciała: samce 51–54 g, samice 55–57 g^[9].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Poszczególne podgatunki łowczyka niebiesko-czarnego występują^[9]:

T. n. nigrocyaneus – od wysp Batanta i Salawati z archipelagu Wysp Raja Ampat (na północny zachód od Nowej Gwinei) na wschód przez Nową Gwineę do Zatoki Cenderawasih na północy i cieśniny Selat Muli (przy wyspie Komoran) na południu.
T. n. quadricolor – od wyspy Yapen na wschód do Madang i zatoki Astrolabe.
T. n. stictolaemus – w południowo-środkowej i południowo-wschodniej Nowej Gwinei od okolic rzeki Fly na wschód do zachodniej części Gór Owena Stanleya.

Jego zasięg występowania, według szacunków organizacji BirdLife International, obejmuje około 1,08 mln km²^[13].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Jego głównym habitatem są wilgotne nizinne lasy tropikalne. Gatunek ten zasiedla okolice strumieni, bagien, stawów, rzek od nizin do wzgórz do wysokości 600 m n.p.m. Występuje także w zalewowych lasach z drzewami z rodzaju Melaleuca, sporadycznie w lasach eukaliptusowych, gęstych zaroślach nad strumieniami oraz w przybrzeżnych ogrodach na wsiach. Jest gatunkiem osiadłym^[9]. Długość pokolenia jest określana na 4,8 roku^[13]. Niewiele wiadomo o diecie tego gatunku, zaobserwowano spożywanie krabów, ryb i jaszczurek. Przesiaduje na gałęziach zarówno wysoko w koronach drzew, jak i nisko nad wodą^[9].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Brak informacji na ten temat^[9].

Status[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN łowczyk niebiesko-czarny jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Liczebność populacji jest szacowana na powyżej 2500, ale poniżej 10 000 dorosłych osobników; ptak ten opisywany jest jako rzadki i niepospolity. Trend populacji uznawany jest za powolnie spadkowy z powodu zagrożeń związanych ze zmniejszaniem się habitatu; szacuje się, że w ciągu trzech pokoleń liczebność populacji może spaść o 1–9%^[3]^[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Todiramphus nigrocyaneus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e DenisD. Lepage DenisD., Blue-black Kingfisher Todiramphus nigrocyaneus (Wallace, AR 1862) [online], Avibase [dostęp 2023-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Todiramphus nigrocyaneus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ALCEDINIDAE Rafinesque, 1815 - ZIMORODKOWATE - KINGFISHERS (wersja: 2023-04-08). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-29].
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 162, 1999.
↑ Alfred Russel Wallace. On some New and Rare Birds from New Guinea. „Proceedings of the Zoological Society of London”. cz. 2, s. 165, 1862. Londyn. (ang.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Rollers, ground rollers, kingfishers. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-04-29]. (ang.).
↑ Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., CORACIIFORMES, Wersja 4.013 (2021-11-24) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g P.F.P.F. Woodall P.F.P.F., Christopher J.Ch.J. Sharpe Christopher J.Ch.J., Blue-black Kingfisher (Todiramphus nigrocyaneus), version 1.0, [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [online], Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020 [dostęp 2023-04-29] (ang.).
↑ Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 215. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ Todiramphus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-04-29] (ang.).
↑ nigrocyaneus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-04-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Blue-black Kingfisher Todiramphus nigrocyaneus [online], BirdLife International, 2023 [dostęp 2023-04-29] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Todiramphus nigrocyaneus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[AviBase-2] DenisD. Lepage DenisD., Blue-black Kingfisher Todiramphus nigrocyaneus (Wallace, AR 1862) [online], Avibase [dostęp 2023-04-29] (ang.).

[iucn-3] Todiramphus nigrocyaneus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ALCEDINIDAE Rafinesque, 1815 - ZIMORODKOWATE - KINGFISHERS (wersja: 2023-04-08). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-29].

[mc-5] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 162, 1999.

[Pierwszy-6] Alfred Russel Wallace. On some New and Rare Birds from New Guinea. „Proceedings of the Zoological Society of London”. cz. 2, s. 165, 1862. Londyn. (ang.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Rollers, ground rollers, kingfishers. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-04-29]. (ang.).

[Zoon-8] Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., CORACIIFORMES, Wersja 4.013 (2021-11-24) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-04-29] (ang.).

[botw-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g P.F.P.F. Woodall P.F.P.F., Christopher J.Ch.J. Sharpe Christopher J.Ch.J., Blue-black Kingfisher (Todiramphus nigrocyaneus), version 1.0, [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [online], Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020 [dostęp 2023-04-29] (ang.).

[HBW_06-10] Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 215. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[11] Todiramphus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-04-29] (ang.).

[12] nigrocyaneus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-04-02] (ang.).

[birdlife-13] Blue-black Kingfisher Todiramphus nigrocyaneus [online], BirdLife International, 2023 [dostęp 2023-04-29] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]