Łuskwiak topolowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
łuskwiak topolowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Pholiota populnea (Pers.) Kuyper & Tjall.-Beuk Persoonia 13(1): 81 (1986) | |
Łuskwiak topolowy (Pholiota populnea (Pers.) Kuyper & Tjall.-Beuk) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pholiota, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1828 roku Persoon, nadając mu nazwę Agaricus populneus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1986 r. Thomas Wilhelmus Kuyper i Tjall.-Beuk[1].
Ma 13 synonimów. Niektóre z nich:
- Hemipholiota comosa (Fr.) Bon 1994
- Hemipholiota destruens (Brond.) Romagn. 1980
- Hemipholiota populnea (Pers.) Bon 1986
- Myxocybe destruens (Brond.) R. Heim 1957
- Pholiota destruens var. edmundii A.H. Sm. & Hesler 1968[2].
W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był jako łuskwiak niszczący, w 2003 r. Władysław Wojewoda zaproponował nazwę łuskwiak topolowy[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 6–20 cm. U młodych osobników jest półkulisty, później długo pozostaje wypukły, i tylko niekiedy u starszych okazów staje się płaski. Ma kolor od kremowochrowego przez kremowobrązowy do czerwonawobrązowego. Powierzchnia gęsto pokryta wełnistą osłoną, która z czasem staje się łuskowata. U starszych okazów łuski pozostają tylko przy brzegu kapelusza[4].
W młodości szarobeżowe, potem ciemnoszarobrązowe[4]
Wysokość 3–8 cm, grubość 1–3 cm. Zazwyczaj kapelusz osadzony jest na nim centralnie, ale czasami bocznie. Posiada wełnisty pierścień, dołem zazwyczaj jest zgrubiały. Ma kolor nieco jaśniejszy od kapelusza, tylko u podstawy jest ochrowobrązowy. Powyżej pierścienia jest białawy i gładki, poniżej pokryty jest wełnistymi łuseczkami[4].
Bladoochrowobrązowy i gorzkawy[4].
Brudnobrązowy[5]. Zarodniki o rozmiarach 6–10 μm[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w zachodniej części USA oraz w Europie[7]. W Europie Środkowej jest dość rzadki[4], w Polsce również[8].
Rośnie na martwym drewnie topoli lub na żywych topolach, głównie w lasach łęgowych. Notowany był również na wierzbie białej i robinii. Owocniki wytwarza od sierpnia do października[3]. Są dość trwałe i mogą przetrwać czasami do wiosny następnego roku[8].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Saprotrof i groźny pasożyt topoli. Jego grzybnia rozrasta się w twardzieli drewna, wywołując zgniliznę drewna. Atakuje drzewo głównie w miejscu ran. Ze względu na gorzki smak jest niejadalny[6].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
- łuskwiak włóknistołuskowaty (Hemipholiota heteroclita (Fr.) Bon), ale ma chemiczny zapach gazu i rośnie głównie na żywych brzozach i olchach, na topoli rzadko[5].
- łuskwiak nastroszony (Pholiota squarosa), ale nie rośnie wysoko na pniach żywych drzew, lecz u podstawy pnia i jest mniejszy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-16] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-16] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ a b Hemipholiota populnea [online] [dostęp 2012-10-30].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-09-15].
- ↑ a b Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-776-4.