Śląskie Warsztaty Szybowcowe
Śląskie Warsztaty Szybowcowe – polska wytwórnia zajmująca budową i naprawą sprzętu szybowcowego istniejąca w okresie międzywojennym w Bielsku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
15 lipca 1934 r., dzięki wysiłkom Okręgowego Komitetu Szybowcowego w Katowicach, na górze Chełm w Goleszowie została otwarta pierwsza na Śląsku szkoła szybowcowa[1]. Aby mogła sprawnie funkcjonować, konieczne było działanie w najbliższej okolicy warsztatów zajmujących się konserwacją i naprawą sprzętu szybowcowego. Warunek ten został spełniony dzięki pobliskiemu Bielsku, gdzie istniało Koło Szybowcowe przy tamtejszej Szkole Przemysłowej i w której warsztatach mechanicznych w 1933 roku pod kierunkiem inż. Tadeusza Chlipalskiego rozpoczęto budowę szybowca CWJ bis Skaut[2].
Po oblataniu w 1934 roku szybowca CWJ-bis Skaut Tadeusz Chlipalski, dzięki pomocy grupy mieszkańców Bielska, zarejestrował spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą Śląskie Warsztaty Szybowcowe. Ich uroczyste otwarcie nastąpiło 15 kwietnia 1934 roku, pierwszym kierownikiem został inż. Tadeusz Chlipalski[2].
Warsztaty miały siedzibę w budynku przy ulicy Górskiej 12 w Bielsku, gdzie miały do dyspozycji dwa pomieszczenia przeznaczone na stolarnię, tapicernię i lakiernię. W sąsiednim budynku wynajmowano pomieszczenie od firmy farmaceutycznej Promonta z przeznaczeniem na magazyn. ŚWS produkowały szybowce konstrukcji inżyniera Wacława Czerwińskiego – CW-8 (tu powstał w 1935 roku prototyp wersji rozwojowej CW-8 ter), WWS-1 Salamandra, WWS-2 Żaba, Komar[2], Wrona-bis, Sroka oraz Czajka[3].
W 1938 roku Tadeusz Chlipalski odszedł z pracy w ŚWS, na jego miejsce został zatrudniony jako kierownik Adam Ścibor-Rylski[2].
W 1939 roku w warsztatach zakończono budowę samolotu RS-III konstrukcji Adama Ścibora-Rylskiego, lecz z powodu wybuchu II wojny światowej nie doszło do jego oblotu[3].
Śląskie Warsztaty Szybowcowe zajmował się produkcją części zamiennych do szybowców, tj. skrzynek kadłubowych, zastrzałów skrzydłowych i in. Ponadto wykonywano remonty szybowców ze szkół szybowcowych w Goleszowie i Żarze. Zbudowano tu również dwa wozy do przewozu zdemontowanych szybowców przystosowane do holowania za samochodem[2].
W czasie funkcjonowania Śląskich Warsztatów Szybowcowych wyprodukowano w nich ok. 150 szybowców, wybuch II wojny światowej przerwał prace nad ok. dalszymi 30 egzemplarzami[2].
W czasie okupacji warsztaty zostały przejęte przez Nationalsozialistisches Fliegerkorps, w 1944 roku zostały zniszczone w wyniku pożaru[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rocznica utworzenia szkoły szybowcowej. wiadomosci.ox.pl. [dostęp 2019-05-15]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g Śląskie Warsztaty Szybowcowe SWS. samolotypolskie.pl. [dostęp 2019-05-15]. (pol.).
- ↑ a b Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976, s. 40. OCLC 830596725.