Żurawie (obraz Józefa Chełmońskiego)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania | |
| Medium | |
| Wymiary |
44,2 × 57,8 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
.jpg)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania | |
| Medium | |
| Wymiary |
41,5 × 57,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja |
kolekcja prywatna |
Żurawie, znany także jako Odlot żurawi – to seria dwóch obrazów olejnych Józefa Chełmońskiego powstałych po jego podróży na Kresy.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
Artysta podczas nauki w warszawskiej Szkole Rysunkowej oraz prywatnie u Wojciecha Gersona podróżował na Ukrainę. Malarz był pełen zachwytu nad pięknem i odczuwalnym poczuciem przestrzeni tamtejszej przyrody. Te doświadczania spowodowały zmiany w stylu wyrażania artystycznego. Chełmoński odszedł od sposobu malowania Gersona na rzecz realistycznej interpretacji natury[1].
Chełmoński namalował Odlot żurawi w 1870 roku, po trzech latach nauki w Warszawskiej Klasie Rysunkowej i w prywatnej pracowni Wojciecha Gersona. Widoczna w Żurawiach symbolika dzikiej natury powróciła w obrazach powstałych po powrocie Chełmońskiego z Paryża. Motyw stada tych ptaków pojawił się także, jako rodzaj klamry, w ostatnim, niedokończonym, płótnie z 1913 roku, zatytułowanym Żurawie o poranku[2].
Opis obrazów[edytuj | edytuj kod]
Na tle zamglonego poranka Chełmoński namalował żurawie podrywające się do lotu. Na pierwszym planie w centralnej części kompozycji widać żurawia ze złamanym skrzydłem, który obserwuje inne ptaki, odlatujące do ciepłych krajów z powodu nadchodzącej zimy. Kameralny charakter dzieł został dodatkowo zaznaczony poprzez wprowadzenie zawężonej gamy barwnej w obrazie. Składającej się z odcieni brązów, czerni oraz szarości[3][2].
Reakcje[edytuj | edytuj kod]
Podczas prezentacji w Zachęcie razem z dwoma innymi obrazami, wywołał oburzenie krytyki. Anonimowy recenzent z „Przeglądu Tygodniowego” (1871, nr 22) tak pisał o dziełach artysty[2]:
P. Chełmoński wystawił trzy swoje prace: pierwsza przedstawia Odlot żurawi, druga W południe, trzecia Rankiem w puszczy. Wszystkie trzy są marzeniem we śnie, ale nie obrazami mającymi zajmować wzrok choćby nawet profanów. Tak się nie godzi żartować ze sztuki i z ludzi![2]
Udział w wystawach[edytuj | edytuj kod]
- Młoda Polska and Polish Art around the turn of the Century 1900, 2018-10-27–2019-03-17; Göteborgs konstmuseum
- Symbolizm Polski, 08.10.2003–08.01.2005; Musee des Beaux-Arts w Rennes, Muzeum Narodowe w Poznaniu
- L’Avant printemps [Przedwiośnie], 02.10.2001–28.02.2002; Zamek Królewski w Warszawie Pomnik Historii i Kultury Narodowej
- Malarstwo polskie z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie w Pałacu Prezydenckim, 02.01.2015–31.07.2016; Skarb Państwa -Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej[4][5]
- Skarby z kraju Chopina, 06.02.2015–10.05.2015; Muzeum Narodowe w Warszawie
- Skarby z kraju Chopina / edycja w Muzeum Narodowym w Seulu, 04.06.2015–30.08.2015; Muzeum Narodowe w Warszawie
- Tygodnie z Chełmońskim – 160. Rocznica urodzin Józefa Chełmońskiego, 15.04.2009–15.05.2009; Muzeum w Łowiczu
- Dzieje Pracowni. Józef Chełmoński, Adam Chmielowski, Stanisław Witkiewicz, Antoni Piotrowski w pracowni w Hotelu Europejskim w Warszawie, 21.03.2010–06.06.2010; Muzeum Narodowe w Poznaniu
- Krajobraz i życie wsi polskiej, 01.12.1953–18.01.1954; Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie
Obraz jest na ekspozycji w Sukiennicach, w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku, w Sali Chełmońskiego[2].
Źródło: Muzeum Narodowe w Krakowie[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska: 1000 arcydzieł polskiego malarstwa. Kraków: Wydawnictwo Kliszczyński, s. 268. ISBN 978-83-7447-079-7.
- ↑ a b c d e f Żurawie [online], Muzeum Narodowe w Krakowie [dostęp 2022-09-04].
- ↑ Józef Chełmoński. Poznań: Oxford Educational sp. z o.o., 2008, seria: Wielka Kolekcja Sławnych Malarzy. ISBN 978-83-252-0130-2.
- ↑ Powstaje nowa aranżacja Sali Józefa Chełmońskiego w Sukiennicach [online], krakow.tvp.pl [dostęp 2022-09-04] (pol.).
- ↑ Wystawa malarstwa w Pałacu Prezydenckim [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-09-04] (pol.).