Żałobnica białopasa
| Hemipenthes maurus | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 Imago | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
żałobnica białopasa | ||
| Synonimy | |||
| |||
Żałobnica białopasa[1][2] (Hemipenthes maurus) – gatunek muchówki z rodziny bujankowatych i podrodziny Exoprosopinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Chiny.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Musca maura. Jako miejsce typowe wskazano Europę[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Muchówka o ciele długości od 8 do 11 mm. Ubarwienie ma matowoczarne[4][2] z czarnym opyleniem. Kulista głowa cechuje się bardzo krótkim, niewiele dłuższym od otworu gębowego ryjkiem[4]. Oprócz łusek czarnych wzdłuż tylnej krawędzi oczu złożonych, na przedzie czoła i twarzy występują łuski złociście żółte. Czułki mają człon trzeci asymetrycznie cebulowaty, wyposażony w zwieńczoną włoskiem aristę. Za głową znajduje się kreza z włosów czarnych, w części górnej z domieszką złociście żółtych[4][2]. Po bokach wierzchu tułowia, poczynając od guzów barkowych i kończąc na guzach skrzydłowych biegnie para pasów białych lub żółtawych[4][2][1]. Śródplecze i tarczka mają długie szczecinki na brzegach[4][2]. Łuseczki skrzydłowe są brunatnobiałe z brunatnym owłosieniem na krawędziach[4]. Przezmianki mają brunatne trzonki i białe lub żółte główki. Przed nasadą przezmianki wyrasta pęczek żółtawych i czarnych włosków[4][2]. Barwa plumuli jest białożółta[4]. Skrzydło na większej powierzchni jest zaczernione, przy czym zaczernienie to obejmuje również wierzchołki komórek radialnej i dyskoidalnej, co odróżnia ten gatunek od drogosza żałobnego[4][2][1]. Odwłok ma tylne krawędzie tergitów z wąskimi przepaskami białymi, z wyjątkiem tergitu piątego, który ma na tylnym brzegu rozszerzającą się ku bokom przepaskę żółtawą[4][2].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owad ten zasiedla pobrzeża lasów, murawy kserotermiczne i murawy psammofilne. Osobniki dorosłe latają od czerwca do sierpnia. Odwiedzają kwiaty celem żerowania na nektarze i pyłku. Larwy wykazują nadpasożytnictwo. Są one parazytoidami błonkówek z rodziny gąsienicznikowatych oraz muchówek z rodziny rączycowatych, które same są parazytoidami gąsienic motyli[2][1].
Gatunek palearktyczny[5]. W Europie znany jest z Hiszpanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Danii, Norwegii, Finlandii, Estonii, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Ukrainy, Chorwacji oraz europejskiej części Rosji[6]. Dalej na wschód występuje od Azji Zachodniej po Chiny[6][2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Hemipenthes maurus – Żałobnica białopasa. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-09-25].
- ↑ a b c d e f g h i j Żałobnica białopasa. Hemipenthes maura (Linnaeus, 1758). [w:] Przyroda Świętokrzyska [on-line]. [dostęp 2021-09-25].
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 590. (łac.).
- ↑ a b c d e f g h i j Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 24 Bujanki – Bombyliidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
- ↑ Frank M. Hull, Bee flies of the world: the genera of the family Bombyliidae, Washington: Smithsonian Institution Press, 1973, DOI: 10.5962/bhl.title.48406, ISBN 0-87474-131-9.
- ↑ a b Hemipenthes maura (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-09-25].