50 halerzy czechosłowackich (1921)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
50 halerzy
Ilustracja
Dane podstawowe
Emitent

 Czechosłowacja

Nominał

50 h (50/100 Kč)

Rocznik

 • 1921, 1922, 1924, 1925, 1926, 1927, 1931[a]
 • 1947, 1948, 1949, 1950[b]
 • 1951, 1952, 1953[c]

Emisja
Mennica

Mennica Kremnica[1][2][3]

Nakład

317 050 000 szt.

Data emisji

18 lutego 1922

Data wycofania

 • 31 maja 1941 S
 • 30 września 1941 CM
 • 31 maja 1953 CS

Projektant

Otakar Španiel

Opis fizyczny
Masa

 • 5 g[a]
 • 3 g[b]
 • 0,67 g[c]

Średnica

 • 22 mm[a]
 • 20 mm[b]
 • 18 mm[c]

Grubość

 • 1,8 mm[a][1]
 • 1,4 mm[b][2]
 • 1,2 mm[c][3]

Materiał

 • miedzionikiel (CuNi20)[a]
 • mosiądz (CuZn8)[b]
 • aluminium[c]

Rant

 • ząbkowany[a][1][4][5]
 • gładki[b][c][2][6][3][7][5]

Stempel

zwykły[1][4][2][6][3][7][5]

Uwagi

moneta obiegowa

1947-1950
1951-1953
Porównanie wielkości monet z kolejnych serii

50 halerzy (cz. 50 haléřů, słow. 50 halierov) – czechosłowacka moneta obiegowa o nominale 50 halerzy wyemitowana w 1922 roku a wycofana ostatecznie w roku 1953. W tym czasie bita była w trzech różnych stopach metalu i trzech rozmiarach. Obie strony monety zostały zaprojektowane przez Otakara Španiela[1][4][2][6][3][7].

Wzór[edytuj | edytuj kod]

W centralnej części awersu umieszczono pochodzące z małego herbu Czechosłowacji godło państwowe – heraldycznego wspiętego lwa w koronie o podwójnym ogonie. Na jego piersi znajdował się herb Słowacji – podwójny krzyż na trójwzgórzu. Wokół, w dwóch rzędach zapisano legendę. W wewnętrznym pierścieniu znalazła się inskrypcja „REPUBLIKA” (zapisana wewnętrznie) a poniżej rok bicia (zapisany zewnętrznie). Wzdłuż otoku zapisano natomiast wewnętrznie człon „ČESKOSLOVENSKÁ” rozdzielony u dołu ozdobnym symbolem kwiatowym[1][2][3][8][9][10].

Rewers monety przedstawiał symetrycznie ułożone i związane razem wstążką dwa pęki kłosów (po trzy sztuki każdy) oraz dwie lipowe gałązki. W górnej części monety znalazł się zapisany arabskimi cyframi nominał. W prawej dolnej części wzdłuż otoku umieszczono oznaczenie projektanta, napis „O • ŠPANIEL”[1][2][3][8][9][10].

Nakład[edytuj | edytuj kod]

Monety pięćdziesięciohalerzowe bito na mocy ustawy z dnia 1 marca 1921 r. o emisji drobnych monet[11]. Początkowo wytwarzano je z miedzioniklu (MN20, 80% miedzi, 20% niklu), z krążków o masie 5 g[1] (zgodnie z ustawą z kilograma surowca miało powstać 200 sztuk monet)[11]. Rozporządzeniem rządu z 16 lutego 1922 r. przewidziano, że do obiegu w formie monet o nominałach 20 i 50 h zostanie łącznie wprowadzonych maksymalnie 31 mln koron[12]. Wzór monet oraz ich średnicę (22 mm) ustalono wydanym tego samego dnia zarządzeniem Urzędu Bankowego przy Ministerstwie Finansów[8]. Monety te pozostawały w obiegu także po likwidacji państwa czechosłowackiego w 1939 roku. W Protektoracie Czech i Moraw uległy demonetyzacji z dniem 30 września 1941 r., choć dopuszczono możliwość ich wymiany w placówkach pocztowych i bankowych przez kolejne dwa miesiące[13]. W Republice Słowackiej wycofano je z obiegu 31 maja 1941 r.[14][15]

Miedzioniklowe monety o nominale 20 h bito w latach 1921–1927 (z wyjątkiem roku 1923) oraz w roku 1931, kiedy to wybito ich łącznie 61 mln sztuk[1][4][5]. Ponadto już po upadku Czechosłowacji, w 1939 i 1940 roku kremnicka mennica korzystając ze starych stempli wyemitowała dalszy milion monet na potrzeby Protektoratu Czech i Moraw[15][16].

Po zakończeniu II wojny światowej monety te ponownie dopuszczono do obrotu na mocy zarządzenia Ministra Finansów z 4 lipca 1945 r.[17] Począwszy od 1947 roku monety o takim samym wzorze bito w Kremnicy w mosiądzu (92% miedzi i 8% cynku). Krążek miał 18 mm średnicy i ważył 3 g. Wzór i rozpoczęcie emisji usankcjonowano zarządzeniem Ministra Finansów z 12 marca 1947 r.[9] Mosiężne monety bito przez cztery lata, do roku 1950[2][6][5]. Przez kolejne trzy lata pięćdziesięciohalerzówki nadal bito według trzydziestoletniego wzoru Španiela, jednak tym razem z aluminiowych krążków o średnicy 18 mm i masie 0,67 g[10]. Wszystkie trzy typy monet z naręczem kłosów na rewersie zostały oficjalnie wycofane z obrotu wraz z wejściem w życie ustawy o reformie walutowej z 30 maja 1953 r.[18]

Łącznie wyemitowano nieco ponad 317 mln tych monet, w tym 62 mln miedzioniklowych[5][15][16], ok. 100 mln mosiężnych[5] i ok. 155 mln aluminiowych[5].

rok nakład stop
1921 3 000 000 miedzionikiel [1][4][5]
1922 37 000 000
1924 10 000 000
1925 1 415 000
1926 1 585 000
1927 2 000 000
1931 6 000 000
1939 500 000 [15][16]
1940 500 000
1947 50 000 000 mosiądz [2][5][6]
1948 20 000 000
1949 12 715 000
1950 17 415 000
1951 60 000 000 aluminium [3][5][7]
1952 60 000 000
1953 34 920 000

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Miedzioniklowa moneta bita w latach 1921–1931
  2. ↑ a b c d e f Mosiężna moneta bita w latach 1947–1950
  3. ↑ a b c d e f Aluminiowa moneta bita w latach 1951–1953

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j Ľudovít Malinovský sr., ČSR 50 h 1921 Zväzky klasov [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-13] (słow.).
  2. ↑ a b c d e f g h i Ľudovít Malinovský sr., ČSR 50 h 1947 Zväzky klasov [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-03] (słow.).
  3. ↑ a b c d e f g h Ľudovít Malinovský sr., ČSR 50 h 1951 Zväzky klasov [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-03] (słow.).
  4. ↑ a b c d e Czechosłowacja 50 halerzy, 1921-1931 [online], ucoin.net [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-28] (pol.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k Thomas Michael, Richard Giedroyc, 2018 Standard Catalog of World Coins 1901-2000, wyd. 45, Iola: Krause Publications, 2017, s. 680–681, ISBN 978-1-4402-4797-2.
  6. ↑ a b c d e Czechosłowacja 50 halerzy, 1947-1950 [online], ucoin.net [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-11] (pol.).
  7. ↑ a b c d Czechosłowacja 50 halerzy, 1951-1953 [online], ucoin.net [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-16] (pol.).
  8. ↑ a b c Vyhláška Bankovního úřadu ministerstva financí ze dne 16. února 1922 o vydání prvních drobných mincí měny československé po 20 a 50 haléřích, „Sbírka zákonů”, č. 48/1922 Sb. (čá 15/1922), epravo.cz, 18 lutego 1922 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
  9. ↑ a b c Vyhláška ministra financí ze dne 12. března 1947 o ražbě a vydání padesátníků, „Sbírka zákonů”, č. 33/1947 Sb. (čá 18/1947), epravo.cz, 25 marca 1947 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
  10. ↑ a b c Vyhláška ministra financí ze dne 10. srpna 1951 o ražbě a vydání hliníkových padesátníků, „Sbírka zákonů”, č. 72/1951 Sb. (čá 37/1951), epravo.cz, 1 września 1951 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
  11. ↑ a b Zákon ze dne 1. března 1921 o ražbě drobných mincí, „Sbírka zákonů”, č. 94/1921 Sb. (čá 23/1921), epravo.cz, 19 marca 1921 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
  12. ↑ Nařízení vlády republiky Československé ze dne 16. února 1922 o vydání prvních drobných mincí měny československé po 20 a 50 haléřích, „Sbírka zákonů”, č. 47/1922 Sb. (čá 15/1922), epravo.cz, 18 lutego 1922 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-16] (cz.).
  13. ↑ Vyhláška ministra financí ze dne 9. července 1941 o stažení drobných mincí korunové měny po 50, 25 a 20 haléřích ze spěže (bronzu) niklové a po 10 a 5 haléřích ze směsi mědi se zinkem, jakož i o zkrácení výměnné lhůty korunových mincí a niklových pětikorun, „Sbírka zákonů”, č. 267/1941 Sb. (čá 88/1941), epravo.cz, 15 lipca 1941 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
  14. ↑ Marcel Pecník, Peňažníctvo na Slovensku v rokoch 1939-1945, [w:] Slovenská republika 1939-1945 očami mladých historikov, Bańska Bystrzyca: Uniwersytet Mateja Bela, 2005, s. 67 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-15] (słow.).
  15. ↑ a b c d Michal Biľak, Miroslav Jízdný, Zberateľský katalóg mincí Československa 1980, wyd. II, Koszyce: Slovenská numizmatická spoločnosť, 1981 (słow.). za: Ľudovít Malinovský sr., ČSR 5 h 1923 Karlov most [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-27] (słow.).
  16. ↑ a b c Ladislav Panoc, Slovenská korunová mena rokov 1939 – 1945, „Humenský Numizmatik” (2), Humenné: Slovenská numizmatická spoločnosť, 2009, s. 9 [dostęp 2018-05-18].
  17. ↑ Vyhláška ministra financí ze dne 4. července 1945 o obnovení platnosti drobných mincí československé měny po 5 K z čistého niklu, po 1 K, 50 a 20 haléřích ze spěže (bronzu) niklové a po 10 haléřích ze směsi mědi se zinkem, „Sbírka zákonů”, č. 24/1945 Sb. (čá 11/1945), epravo.cz, 12 lipca 1945 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
  18. ↑ Zákon ze dne 30. května 1953 o peněžní reformě, „Sbírka zákonů”, č. 41/1953 Sb. (čá 25/1953), epravo.cz, 30 maja 1953 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=50_halerzy_czechosłowackich_(1921)&oldid=66060617”