Abel Biel
 Herb Ostoja | |
| burgrabia wieluński starosta inowrocławski starosta krzepicki podkomorzy wieluński | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data śmierci |
po 1414 |
| Dzieci | |
| Rodzeństwo | |
Abel Biel z Błeszna herbu Ostoja (zm. po 1414) – burgrabia wieluński (1377), starosta inowrocławski (1382–1383), starosta krzepicki (1390)[1], podkomorzy wieluński (1414), właściciel rozległych dóbr ziemskich w okolicach Częstochowy[2].
Pochodził z Błeszna, gdzie wybudował zamek[3], którego głównym elementem fortyfikacyjnym była kamienna wieża mieszkalna[2]. Oprócz Błeszna posiadał liczne dobra ziemskie. w roku 1373 kupił od Bieńka ze Skowronowa i jego syna Marcina wieś Kakawę. Potwierdził tę transakcję książę Władysław Opolczyk w dniu 23 III tego roku[4][5]. Następnie, po roku 1386 pozyskał Białą Małą od rycerza Rydzka a w 1405 roku Białą Wielką od Hryćka Kierdejowica. Pozostawił synom ogromny majątek składający się z następujących wsi: Błeszno, Kakawa (dziś Kokawa), Wrzosowa, Biała Mała i Wielka, Wilkowiecko, Kamyk, Libidza, Mierzanów (osada młyńska, wieś dziś nieistniejąca), Stare Borowno (dziś Kuźnica Kiedrzyńska)[2].
Abel Biel z Błeszna był stronnikiem księcia Władysława Opolczyka[1], który reprezentował w Polsce Ludwika Węgierskiego. Dzięki przychylności księcia sprawował ważne funkcje i urzędy. Przed 1377 rokiem objął urząd burgrabiego wieluńskiego. W roku 1382 został odnotowany jako świadek na dokumencie lokacyjnym w Wyszogrodzie. Był wówczas starostą inowrocławskim. Biel objął ten urząd po przejęciu Kujaw inowrocławskich przez księcia Władysława Opolczyka. W roku 1383 rozstrzygał spór między komturem nieszawskim Rüdgerem von Ostischau a Waszkiem z Markowa, chorążym bydgoskim i rycerzami - nieznanym z imienia podłowczym z Branna i Tomaszem z Branna. W latach 90. XIV wieku występował jako starosta krzepicki[4]. Po wstąpieniu na tron Władysława Jagiełły i klęsce księcia opolskiego w wojnie z królem zmienił swą orientację polityczną odwracając się od linii Opolczyka na rzecz polityki Jagiełły. Zobowiązany był służyć królowi w wyprawach wojennych z włócznią i dwoma łucznikami[2]. Pozyskawszy łaskę królewską otrzymał nominację na podkomorstwo wieluńskie. Został odnotowany z tym urzędem w roku 1414 przed sądem ziemskim piotrkowskim jako świadek o naganę szlachecką, reprezentując ród Ostojów[4].
Abel Biel miał trzech synów, Mikołaja, Zygmunta i Henryka[6]. Jego bratem był Henryk Biel z Błeszna, kanonik gnieźnieński[2]. Był rodowcem Ścibora ze Ściborzyc herbu Ostoja.
Znana jest legenda o zamku w Błesznie, wzniesionym przez Abla Biela, mówiąca o bogatym i dumnym rycerzu, który zamieszkiwał ów zamek i często walczył w wojskach królewskich. Rycerz był bardzo pobożny, często modlił się w zamkowej kaplicy. Pewnego razu doszło do konfliktu rycerza z królem i na zbuntowanego poddanego ruszyły wojska królewskie. Zostały jednak one pokonane przez rycerza. Wtedy przemówiła jego pycha. Oświadczył, że jest równy Bogu. W tym momencie rozwarła się ziemia, pochłonęła zamek i jego mieszkańców, a wszystko przykryła woda. Podobno nad bagniskiem, ciemnymi nocami, tliły się płomyki – dusze rycerza bluźniercy i jego sług[7][8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Uzasadnienie heraldyczno-historyczne - Tradycje lokalnych struktur administracyjnych. [dostęp 2016-12-02]. (pol.).
- ↑ a b c d e J. Laberschek, Częstochowa i jej okolice w średniowieczu, Kraków 2006, s. 116-119.
- ↑ Portret ulicy Limanowskiego - Dworzec o dwóch nazwach. czestochowa.gazeta.pl. [dostęp 2010-09-10]. (pol.).
- ↑ a b c J. Sperka, Otoczenie Władysława Opolczyka w latach 1370-1401, Katowice 2006, s. 175-177
- ↑ T. Jurek (red.), Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010-2019, Wieluń, s. 88.
- ↑ O ludziach średniowiecznej Częstochowy. gazetacz.com. [dostęp 2010-09-10]. (pol.).
- ↑ J. Zinkow, Podania i legendy szlaku jurajskiego, Częstochowa [b.d.w.], s. 12-13.
- ↑ J. Laberschek, Częstochowa i jej okolice w średniowieczu, Kraków 2006, s. 116-117.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J. Sperka, Otoczenie Władysława Opolczyka w latach 1370-1401, Katowice 2006, s. 175-177.
- J. Laberschek, Bielowie herbu Ostoja i ich zamek w Błesznie na tle polityki obronnej panujących w drugiej połowie XIV wieku, [w:] Zeszyty Historyczne, T. 1, Częstochowa 1993, s. 291-306.
- J. Laberschek, Częstochowa i jej okolice w średniowieczu, Kraków 2006, s. 22, 37, 85, 96, 117-118, 121, 125, 128-129, 133, 135, 138, 200.
- M. Antoniewicz, Uzasadnienie historyczno-heraldyczne. [dostęp: 2016-12-02].
- T. Haładyj, Portret ulicy Limanowskiego, [w:] „Gazeta Wyborcza”, Częstochowa 10 stycznia 2006.
- B. Snoch, O ludziach średniowiecznej Częstochowy. Z odległej przeszłości, [w:] „Gazeta Częstochowska”, nr 30/2001-08-09.