Aleksander Karoli
Aleksander Karoli (ur. 1828[1] lub 1838[2] w Sokołowie pod Siedlcami[2], zm. 1901[1] lub 1915[2]) – polski fotograf, wynalazca, konstruktor i popularyzator fotografii oraz twórca literatury fotograficznej doby XIX wieku, syn aptekarza i fotografa Jana Edwarda Karoliego, ojciec fotografa, pisarza i poety Władysława Karoliego.
Ukończył Gimnazjum w Warszawie. Był pracownikiem Warsztatów Żeglugi Parowej, a następnie Mennicy Warszawskiej.
Fotografią interesował się od wczesnej młodości, ucząc się zawodu u Karola Beyera. Pierwsze zdjęcia wykonał własnoręcznie skonstruowanym aparatem w 1853 r. Zawodem fotografa zaczął parać się w 1862 r., w firmie ojca Jana Edwarda Karoliego prowadzącego spółkę fotograficzną Elsner-Karoli. Następnie prowadził własny zakład przy ul. Długiej 4 w Warszawie. Jednocześnie pracował w Teatrze Wielkim i Teatrze Rozmaitości. W 1874 r. opracował sposób oświetlania elektrycznego na scenach. Był pionierem wykorzystania płyt bromokolodionowych oraz powiększeń na papierze bromosrebrowym, które stosował jako jeden z pierwszych w Polsce. Był twórcą pierwszego zakładu materiałów fotograficznych w Warszawie.
Od 1882 do 1892 r. prowadził wspólne atelier z warszawskim fotografem i litografem Maurycym Puschem pod nazwą Karoli i Pusch – Fotografia Teatrów Rządowych przy ul. Miodowej 4[3]. Następnie prowadził przez rok wspólne atelier z Edwardem Toczewskim, a od roku 1894 samodzielnie[4].
Był autorem Podręcznika dla fotografów i amatorów fotografii wydanego w 1893 r. w Krakowie nakładem fundacji Walerego Rzewuskiego i nagrodzonego I nagrodą tejże fundacji, a także autorem licznych artykułów z zakresu fotografii.
Skonstruował reporterski, migawkowy aparat fotograficzny na płyty 9 × 12 cm, prawdopodobnie wzorowany na tzw. fotorewolwerze Konrada Brandela.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Henryk Latoś - "1000 słów o fotografii" (Wydawnictwo MON; Warszawa; 1979; ISBN 83-11-06232-3) wyd. II
- ↑ a b c Stare Atelier – kolekcja fotografii dawnej (stan na 11 lipca 2012)
- ↑ Wykonywa się fotografie…. Archiwum Państwowe m.st. Warszawy. [dostęp 2011-06-24].
- ↑ Krystyna Lejko, Jolanta Niklewska, Warszawa na starej fotografii, PWN, Warszawa 1978, s. 100-101.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Latoś, 1000 słów o fotografii, Warszawa: Wydawnictwo MON, 1979; ISBN 83-11-06232-3, wyd. II.
- Stare Atelier – kolekcja fotografii dawnej (stan na 11 lipca 2012)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dzieła Aleksandra Karoliego w bibliotece Polona
- Kolekcja fotografii Aleksandra Karoliego w zbiorach Muzeum Warszawy