Przejdź do zawartości

Amylka oliwkowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Amylka oliwkowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

miseczniaki

Rząd

misecznicowce

Rodzina

misecznicowate

Rodzaj

amylka

Gatunek

amylka oliwkowa

Nazwa systematyczna
Lecidella elaeochroma (Ach.) M. Choisy
Bull. mens. Soc. linn. Soc. Bot. Lyon Lyon 19: 19 (1950)

Amylka oliwkowa, krążniczka oliwkowa (Lecidella elaeochroma (Ach.) M. Choisy) – gatunek grzybów z rodziny misecznicowatych (Lecanoraceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do grupy porostów[2].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lecidella, Lecanoraceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1803 Erik Acharius nadając mu nazwę Lecidea parasema var. elaeochroma (odmiana jednego z gatunków misecznicy). Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1950 M. Choisy[1].

Niektóre synonimy nazwy naukowej[3]:

  • Biatora olivacea (A. Massal.) Hepp 1853
  • Lecidea elaeochroma (Ach.) Ach.1814
  • Lecidea flavens (Nyl.) Nyl. 1896
  • Lecidea glomerulosa (DC.) Steud. 1824
  • Lecidea olivacea A. Massal. 1852
  • Lecidea parasema var. elaeochroma Ach. 1803
  • Lecidella glomerulosa (DC.) M. Choisy 1975
  • Lecidella olivacea (A. Massal.) Hazsl. 1859
  • Lichen glomerulosus (DC.) Lam. 1813
  • Patellaria glomerulosa DC. 1805
  • Verrucaria olivacea Hoffm. 1796

Nazwa polska według W. Fałtynowicza[2].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Plecha skorupiasta o zarysie okrągłym lub eliptycznym i grubości do 0,5 mm, rzadko do 1 mm. Powierzchnia gładka, nierówna, chropowata lub brodawkowata, o barwie białawej, szarej, żółtawej lub oliwkowozielonej. Często przedplesze jest ciemniejsze. Brak urwistków i izydiów[4][5]. Hypotecjum czerwonobrunatne lub żółtobrunatne, czasami z kryształkami. Epihymenium zielonoczarniawe, niebiesko zielone lub szaro-niebieskie, rzadko oliwkowe, zwykle bez kryształów. Obłocznia bezbarwna, o grubości 55–105 μm z prostymi, rozgałęzionymi lub rzadko anastomozującymi wstawkami[5].

Licznie występują owocniki typu apotecjum. Mają średnicę 0,5–1,5 mm, kształt kolisty, kanciasty lub nieregularny, tarczki czarne lub ciemnobrązowe. Brzeżki początkowo są dosyć grube, później cienkie i dość często zanikają. W jednym worku powstaje po 8 jednokomórkowych zarodników. Są hialinowe, elipsoidalne do szerokoelipsoidalnych, o gładkich i grubych ścianach. Mają rozmiar 9–19 × 4,5–10 μm. Pyknidiów brak[5].

Reakcje barwne: plecha na powierzchni K +, KC + żółty, C + pomarańczowy, żółty P + żółty. Zawiera liczną gamę związków chemicznych zaliczanych do metabolitów wtórnych, m.in.: kwas methylthiophaniowy, thiophanic, atranorin, chloroatranorin, isoarthothelin i asemon. Stwierdzono występowanie kilku chemotypów, które różnią się składem metabolitów wtórnych[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Stwierdzono występowanie w Ameryce Północnej, Europie i Australii[5]. W Polsce jest gatunkiem pospolitym na obszarze całego kraju[4].

Rośnie na korze drzew i na drewnie, głównie drzew liściastych, rzadko iglastych. Spotykany jest zarówno na drzewach rosnących samotnie (a więc o korze lepiej oświetlonej), jak i na drzewach w lesie[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-02-20] (ang.).
  2. a b Wiesław Fałtynowicz, The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2015-02-20] (ang.).
  4. a b c Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
  5. a b c d e Consortium of North American Lichen Herbaria. [dostęp 2015-02-12].