Andrzej Andegaweński

Andrzej Andegaweński

książę Kalabrii
Okres	od 19 stycznia 1344 do 18 września 1345
Dane biograficzne
Dynastia	Andegawenowie
Data urodzenia	30 listopada 1327
Data i miejsce śmierci	18/19 września 1345 Neapol
Ojciec	Karol Robert
Matka	Elżbieta Łokietkówna
Rodzeństwo	Karol Andegaweński Władysław Andegaweński Ludwik Węgierski Stefan Andegaweński
Żona	Joanna od 1334 do 18/19 września 1345
Dzieci	Karol Martel

Andrzej Andegaweński (ur. 30 listopada 1327, zm. 18/19 września 1345) – królewicz węgierski z dynastii Andegawenów, książę Kalabrii.

Czwarty syn Karola Roberta i Elżbiety Łokietkówny, siostrzeniec Kazimierza Wielkiego.

Życiorys

W 1331 r. wobec powstającego sporu o dziedziczenie tronu Neapolu, z inicjatywy papieża Jana XXII powstał pomysł małżeństwa Andrzeja z Joanną, starszą wnuczką i następczynią Roberta Mądrego. Wobec takiego projektu w Neapolu oczekiwano, że ich przyszły król natychmiast przybędzie do kraju i tam się będzie wychowywał, u boku swej przyszłej żony. Karol Robert udał się z synem do Neapolu i w 1333 r. Andrzej znajdował się już pod pieczą Roberta I Mądrego. W tym samym roku Andrzej i Joanna wzięli ślub za zgodą papieża, mimo swej małoletności. Tym sposobem chciał zapobiec objęciu tronu przez wrogich mu krewnych, jak też zadowolić ewentualne roszczenia węgierskich Andegawenów do władzy nad półwyspem, do której zgodnie z zasadą primogenitury mieli większe prawa.

W 1343 r. umarł Robert I Mądry, w testamencie wyznaczył Joannę na jedyną dziedziczkę tronu. Joanna nie zamierzała dzielić się władzą i dzięki poparciu papieża Klemensa VI Joanna została koronowana jako jedyny władca. Andrzej zaczął obawiać się o własne życie, w listach do matki pisał, że zamierza uciec z Neapolu. Zaczęto również otwarcie kwestionować status Andrzeja jako męża Joanny. Elżbieta udała się do Italii, wyekspediowała też poselstwo do Awinionu, do Klemensa VI, próbując bogatymi darami nakłonić go do wymuszenia koronacji Andrzeja (królestwo Neapolu było uważane za papieskie lenno). Osiągnęła swój cel i papież 19 stycznia 1344 roku wyraził zgodę na koronację księcia Kalabrii. Sądząc, że udało jej się zapewnić synowi bezpieczeństwo, powróciła na Węgry.

Spisek i śmierć

Kilku możnych postanowiło za wszelką cenę nie dopuścić do ewentualnej koronacji Andrzeja, w tym celu zawiązali spisek mający na celu zgładzenie księcia. Mimo podejrzeń, nigdy nie udowodniono udziału w nim królowej Joanny. Do zamachu doszło w czasie polowania w Awersie, Andrzej został zaatakowany w nocy z 18 na 19 września roku 1345, po krótkiej walce uduszonego sznurem księcia wyrzucono przez okno.

Dla wielu udział w spisku Joanny był oczywisty, wśród nich znajdował się brat zamordowanego Ludwik Wielki, król Węgier. Najechał on królestwo Neapolu w roku 1348, udało mu się zająć jego stolicę, po czym rozpoczął represje skierowane przeciwko członkom spisku; wśród skazanych na śmierć znajdował się między innymi Karol z Durazzo. Ludwik musiał jednak opuścić Neapol, do którego powróciła Joanna; następna wyprawa z roku 1350 przyniosła jedynie uznanie dziedzictwa węgierskiej linii Andegawenów w wypadku bezpotomnej śmierci Joanny.

Joanna po śmierci Andrzeja jeszcze trzykrotnie wyszła za mąż.

Potomstwo Andrzeja i Joanny

• Karol Martel (25 grudnia 1345 – 10 maja 1348), zmarł młodo na Węgrzech.

Bibliografia

• Dąbrowski Jan, Andegawenowie węgierscy, w: Ostatnie lata Ludwika Wielkiego. 1370-1382, Kraków 2009.
• Kontler László, The Angevin monarchy, w: A History of Hungary, New York 1999.
• Sroka Stanisław, Królowa jako pielgrzym, w: Elżbieta Łokietkówna, Bydgoszcz 1999.