Andrzej Bursa
Andrzej Bursa | |
Data i miejsce urodzenia |
21 marca 1932 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
15 listopada 1957 |
Narodowość |
polska |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
Zabicie ciotki |
Andrzej Bursa (ur. 21 marca 1932 w Krakowie, zm. 15 listopada 1957 tamże) – polski poeta, prozaik, dramaturg i dziennikarz, należał do pokolenia „Współczesności”, zaliczany do kręgu poetów wyklętych.
Życie
Po ukończeniu szkoły średniej Andrzej Bursa zaczął uczęszczać na Sekcję Dziennikarską Wydziału Filozoficzno-Historycznego na Uniwersytecie Jagiellońskim, po miesiącu zaś przeniósł się na Wydział Filologiczny UJ ze specjalnością języka bułgarskiego. W lutym 1952 roku ożenił się z Ludwiką Szemioth – studentką Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie; w tym samym roku urodził im się syn – Michał. Od grudnia 1954 do lata 1957 pracował jako reporter Dziennika Polskiego w Krakowie. Jego śmierci towarzyszył mit samobójstwa – prawdziwą przyczyną była wrodzona wada aorty[1]. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Pośmiertnie, w 1959 otrzymał nagrodę Listopada Poetyckiego za najciekawszy debiut[2].
Twórczość
Działalność literacka poety trwała krótko, bo zaledwie 3 lata. Zmarł nagle w wieku 25 lat wskutek wrodzonego niedorozwoju aorty.
Jego twórczość w znacznej mierze przepełniona była buntem, brutalnością i cynizmem; wiersze cechowały naturalizm oraz antyestetyka. Bursa był poetą szukającym trwałych wartości humanistycznych i prawd o człowieku i sobie samym. Dzieła artysty idealnie opisują ówczesną rzeczywistość w sposób demaskatorski i bezkompromisowy, a zarazem przesycone są ukrytym liryzmem.
Bunt przeciwko normom życia społecznego, tradycji romantycznej, konwencjom, moralności to jedynie powierzchowne odczytanie twórczości Bursy. Poeta dostrzegał istniejące wokół zło i wyrażał je adekwatnymi środkami literackimi, jednak w jego utworach zauważyć można wyrazistą potrzebę obcowania z dobrem[3]. W jego twórczości poetyckiej można bowiem wyodrębnić trzy grupy utworów:
- wiersze buntownicze,
- poezje, w których ukazywano niespełnione arkadyjskie marzenia (np. poemat Luiza),
- lirykę refleksyjną, zaskakującą głębią przemyśleń i dojrzałością formy (np. wiersz Karnawał)[3].
Indywidualista, nie był związany z żadną z licznych w owym czasie grup literackich.
Utwory
Andrzej Bursa opublikował w czasopismach (głównie studenckich) trzydzieści siedem wierszy i opowiadanie Mason. Poniżej znajdują się wybrane dzieła Bursy:
- poemat – Luiza
- powieść – Zabicie ciotki
- sztuka teatralna – Karbunkuł, napisana wraz z Janem Güntnerem, wystawiona przez teatr Cricot
- wiersze i ich zbiory
- 1954 – Głos w dyskusji o młodzieży
- 1958 – Wiersze
- 1969 – Utwory wierszem i prozą
- opowiadanie fantastyczne, groteska – Smok, opublikowane pierwotnie w zbiorze Wiersze, później w Przepowiedni, t. 6 Polskiej noweli fantastycznej.
Nagroda im. Andrzeja Bursy
- Osobny artykuł:
Od 1967 roku młodym polskim pisarzom przyznawana była Nagroda im. Andrzeja Bursy ufundowana przez krakowskich krytyków literackich[4].
Przypisy
- ↑ Ewa Dunaj-Kozakow: Bursa. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1996. ISBN 83-08-02626-5.
- ↑ Stanisław Stanuch: Andrzej Bursa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1984, s. 192.
- ↑ a b Marek Karwala: Polska poezja współczesna. Kraków: Znak, 1998, s. 8. ISBN 83-7006-709-3.
- ↑ Polskie nagrody literackie (od 1918 roku). Culture.pl, 9 grudnia 2003 roku. [dostęp 2013-12-04].
Bibliografia
- Stanisław Stanuch: Andrzej Bursa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1984. ISBN 83-06-01100-7.
- Maciej Chrzanowski: Andrzej Bursa: czas, twórczość, mit. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986. ISBN 83-03-01454-4.
- Maciej Chrzanowski: "Luiza" i inne utwory. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-203-2806-3.
- Maciej Chrzanowski: Twórczość literacka Andrzeja Bursy. Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978.
- Ewa Dunaj-Kozakow: Bursa. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1996. ISBN 83-08-02626-5.
Linki zewnętrzne
- Zobacz zbiór prac tego autora w Wikilivres (dawniej Bibliowiki)