Antyrządowe protesty w Rumunii (2017)
.jpg) Protestujący pod gmachem rządu (2 lutego 2017) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsca wystąpień |
m.in.: Bukareszt |
| Początek wystąpień |
18 stycznia 2017 |
| Koniec wystąpień |
5 marca 2017 |
| Ranni |
5 osób[1] |
| Przyczyny wystąpień |
|
| Charakter wystąpień |
protesty, marsze, zamieszki |
| Rezultat wystąpień |
|
Antyrządowe protesty w Rumunii – kilkutygodniowe protesty rozpoczęte 18 stycznia 2017. Przyczyną była zapowiedź wprowadzenia przez Partię Socjaldemokratyczną zmian w kodeksie karnym, które miały znieść kary za niektóre przestępstwa korupcyjne. Według nowego prawa przestępstwo urzędnicze miało być ścigane z urzędu tylko wtedy, gdy szkody poniesione przez skarb państwa wyniosły co najmniej 200 tys. lejów, a także ogłoszenie projektu o prawie łaski dla 2,5 tys. więźniów skazanych za przestępstwa korupcyjne[2][3].
Proponowanej ustawie przeciwstawił się prezydent Rumunii Klaus Iohannis, który zaskarżył ją do Trybunału Konstytucyjnego[4]. Pod koniec stycznia Iohannis brał udział w protestach, za co został skrytykowany przez premiera Rumunii Sorina Grindeanu[5].
Protesty przeciwko zmianom w kodeksie karnym był największym protestem w historii Rumunii od 1989[6][7][8].
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
18 stycznia 2017 rząd Sorina Grindeanu ogłosił projekt wprowadzający amnestię dla osób skazanych na kary poniżej pięciu lat więzienia z wyjątkiem skazanych za przestępstwa seksualne, korupcję i przemoc[3]. Według rządu prawo łaski objęłoby 2,5 tys. osób, a według władz więziennych 3,7 tys.[3]. Projekt ustawy o amnestii trafił do parlamentu 31 stycznia[7]. 31 stycznia wydano w trybie pilnym rozporządzenie przewidujące, że przestępstwo urzędnicze miało być ścigane z urzędu tylko wtedy, gdy szkody poniesione przez skarb państwa wyniosły co najmniej 200 tys. lejów[9].
Pierwsze protesty przeciwko zmianom w prawie odbyły się 18 stycznia. W Bukareszcie w manifestacji wzięło udział 4 tys. osób[10]. Mniejsze protesty odbyły się w innych miastach[11]. 22 stycznia w Bukareszcie i w innych miastach odbyły się kolejne protesty. W stolicy na Placu Uniwersyteckim w Bukareszcie zgromadziło się 10 tys. osób[3].
1 lutego w protestach w Bukareszcie wzięło udział 100 tys. osób[6]. Protest początkowo przebiegał w pokojowej atmosferze, jednak w nocy przerodził się w zamieszki. Protestujący zajęli cały plac przed siedzibą rządu oraz blokowali stacje metra. Podczas manifestacji pseudokibice rzucali w stronę policji kamieniami i bombami dymnymi. W odwecie zatrzymano najagresywniejsze osoby[6]. Budynki rządowe otoczyły kordony policji. Dwóch funkcjonariuszy i dwóch protestujących odniosło obrażenia[6]. 1 lutego manifestacje odbywały się także w Braszowie, Klużu-Napoce, Sybinie i Timișoarze.
2 lutego rząd zdecydował się skierowanie pod obrady parlamentu projektu ustawy o prawie łaski, która zakładała ogłoszenie amnestii dla 2,5 tys. osób, którzy odbywali kary więzienia do 5 lat oraz skrócenie wyroków dla innych skazanych na karę pozbawienia wolności do lat 5. W protestach 2 lutego wzięło udział ok. 100 tys. osób w Bukareszcie, ok. 20 tys. w Klużu-Napoce, ok. 15 tys. w Timișoarze oraz ok. 10 tys. w Sybinie. Manifestację przeciwko rządowi odbyły się także w mniejszych miejscowościach[5]. Tego samego dnia pod wpływem protestów podał się do dymisji minister ds. przedsiębiorczości, handlu i kontaktów ze środowiskiem biznesu Florian Nicolae Jianu[12].
5 lutego pod wpływem demonstracji i opinii międzynarodowej rząd wycofał się z proponowanych zmian[2]. W wieczornym wystąpieniu telewizyjnym premier Rumunii Sorin Grindeanu wykluczył jednak podanie rządu do dymisji[4]. Pomimo wycofania się z proponowanych zmian w kodeksie karnym protestujący nie przerwali swojej akcji i domagali się dymisji rządu[13].
8 lutego odbyło się głosowanie nad wotum nieufności dla rządu Sorina Grindeanu. Ostatecznie Grindeanu zachował swoje stanowisko[14]. 9 lutego do dymisji podał się minister sprawiedliwości Florin Iordache[15]. 23 lutego nowym ministrem sprawiedliwości został Tudorel Toader[9].
13 lutego prezydent Klaus Iohannis zaproponował rozpisanie referendum w sprawie poparcia dla reform. 14 lutego Senat Rumunii odrzucił rozporządzenie łagodzące kary za korupcję[16].
25 lutego w Târgoviște odbył się marsz poparcia dla rządu Grindeanu[17]. 27 lutego na ulicach Bukaresztu protestujący domagali się dymisji rządu. Uczestnicy manifestacji ustawili się w kształt flagi Unii Europejskiej[17].
Reakcje międzynarodowe[edytuj | edytuj kod]
Proponowane zmiany w prawie skrytykowali szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker i wiceszef Komisji Europejskiej Frans Timmermans[6]. Niezadowolenie wyrazili także ambasadorowie Belgii, Francji, Holandii, Kanady, Niemiec i Stanów Zjednoczonych, którzy wydali wspólne oświadczenie[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bilanţul violenţelor: 2 jandarmi şi 3 manifestanţi au fost răniţi. digi24.ro, 2017-02-02. [dostęp 2017-12-02]. (rum.).
- ↑ a b Ustawili się w kształt flagi UE. „Rezygnacja!”, „Wy, złodzieje!”. tvn24.pl, 2017-02-27. [dostęp 2017-12-02].
- ↑ a b c d Wielkie protesty przeciwko amnestii. „Chcemy demokracji ze złodziejami w więzieniach”. tvn24.pl, 2017-01-23. [dostęp 2017-12-03].
- ↑ a b Rząd Rumunii wycofał się z ustawy. Protesty wciąż trwają. polskieradio.pl, 2017-02-06. [dostęp 2017-12-02].
- ↑ a b Rumunia: wielkie demonstracje przeciwko korupcji. Tysiące ludzi na ulicach. polskieradio.pl, 2017-02-02. [dostęp 2017-12-02].
- ↑ a b c d e Aleksandra Gersz, Wojciech Rogacin: Protesty w Rumunii: Demonstranci domagają się rozwiązania rządu. polskatimes.pl, 2017-02-02. [dostęp 2017-12-03].
- ↑ a b Tomasz Dąborowski: Masowe protesty i kryzys polityczny w Rumunii. osw.waw.pl, 2017-02-02. [dostęp 2017-12-03].
- ↑ Rumänien erlebt größten Massenprotest der Geschichte. welt.de, 2017-02-06. [dostęp 2017-12-02]. (niem.).
- ↑ a b Po ogromnych protestach Rumunia ma nowego ministra. tvn24.pl, 2017-02-23. [dostęp 2017-12-03].
- ↑ VIDEO Protest in Capitala impotriva amnistiei si gratierii. Mii de manifestanti au scandat „PSD, ciuma rosie”, „DNA sa vina sa va ia” sau „Fara amnistie, va vrem la puscarie”. hotnews.ro, 2017-01-18. [dostęp 2017-12-03]. (rum.).
- ↑ Protests erupt over Romanian govt’s plan to pardon thousands. yahoo.com, 2017-01-18. [dostęp 2017-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-12)]. (ang.).
- ↑ Aleksandra Eriksson, Meg Chang: Romanian minister resigns amid huge anti-corruption protests. euobserver, com, 2017-02-02. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
- ↑ a b Rząd wycofał się ze zmian, które chroniłyby skorumpowanych polityków. Obywatele domagają się dymisji. wprost.pl, 2017-02-06. [dostęp 2017-12-02].
- ↑ Radu-Sorin Marinas: Romanian justice minister quits after graft decree debacle. reuters.com, 2017-02-09. [dostęp 2017-12-03]. (ang.).
- ↑ Radu-Sorin Marinas: Romanian government survives no-confidence motion over graft debacle. reuters.com, 2017-02-08. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
- ↑ Protesty poskutkowały, Senat jednomyślny. tvn24.pl, 2017-02-14. [dostęp 2017-12-03].
- ↑ a b Rumunia: kolejny dzień protestów przeciwko rządowi. wiadomosci.onet.pl, 2017-02-27. [dostęp 2017-12-02].