Aquilaria beccariana

*Aquilaria beccariana*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	ślazowce
Rodzina	wawrzynkowate
Rodzaj	Aquilaria
Gatunek	Aquilaria beccariana
	Nazwa systematyczna
	Aquilaria beccariana Tiegh.; Bull. Soc. Bot. France 40:77. 1893
Synonimy
	Aquilaria cumingiana var. parvifolia Airy Shaw; Aquilaria grandifolia Domke; Gyrinopsis grandifolia (Domke) Quisumb.;
	Aquilaria cumingiana var. parvifolia Airy Shaw; Aquilaria grandifolia Domke; Gyrinopsis grandifolia (Domke) Quisumb.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Systematyka w Wikispecies

Aquilaria beccariana Tiegh. – gatunek należący do rodziny wawrzynkowatych. Występuje naturalnie w Azji Południowo-Wschodniej.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Rośnie naturalnie w Malezji (w stanach Johor, Sabah i Sarawak), Brunei oraz Indonezji (w Kalimantanie i na Sumatrze)^[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Drzewo dorastające do 28 m wysokości i 91 cm średnicy. Kora ma szarą barwę i jest gładka. Młode gałązki są owłosione^[6].
Liście: Są nagie zarówno z wierzchu jak i od spodu. Na spodzie liścia czasami pojawia się rozproszone owłosienie. Kształt liście jest podłużnie lancetowaty bądź podłużnie eliptyczny z ostro zakończonym wierzchołkiem. Mają 11–27 cm długości i 6–8,5 cm szerokości. Posiada 15–25 par nerwów. Ogonek liściowy ma 5–7 mm długości^[6].
Kwiaty: Zebrane w kwiatostanach. Osadzone są na szypułkach o długości 3–7 mm. Kwiaty mają 7–12 mm długości. Mają żółtawą, zielonkawą lub żółtawobiałą barwę. Działki kielicha mają lekko jajowaty kształt. Mają 2–3 mm długości i są gęsto owłosione z obu stron^[6].
Owoce: Mają elipsoidalny lub odwrotnie jajowaty kształt. Mają 2–3,5 cm długości i 1,75 cm szerokości. Są lekko owłosione. Nasiona są czarne. Mają owalny kształt. Mają 10 mm długości i 5 mm szerokości. Są słabo owłosione^[6].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Naturalnym habitatem są zarówno lasy pierwotne jak i wtórne. Czasami rośnie na stanowiskach w pobliżu bagien. Rośnie na wysokości do 800 m n.p.m.^[7]

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Drewno tego gatunku nosi handlową nazwę agar (ang. agarwood). Drewno bywa często atakowane przez grzyby lub bakterie. Drewno zainfekowane pasożytem wydziela woń – olej ochronny, który występuje na rannych obszarach (korzenie, gałęzie lub pień), które stopniowo stają się twardsze i zmieniają barwę na ciemnobrązową lub czarną^[8].

Agar jest wykorzystywany w produkcji perfum oraz w medycynie tradycyjnej. Ze względu na kosztowny i pracochłonny proces ekstrakcji jest ono bardzo drogie. Minimum 20 kg niskiej jakości drewna żywicznego potrzebne jest do wytworzenia 12 ml oleju agarowego. Najwyższej jakości olej otrzymywany jest z drzew starszych niż 100 lat. Sprzedaż perfum opartych na tym ekstrakcie rośnie z roku na rok^[8].

Ważnym zastosowaniem drewna tego gatunku jest produkcja kadzidła. Agar jest także afrodyzjakiem, zarówno w postaci olejku, jak i kadzidła. Są to na ogół lokalne zastosowania, ale olej jest również sprzedawany w aptekach wietnamskich do użytku wewnętrznego. W medycynie chińskiej wykorzystuje proszku z drewna w leczeniu marskości wątroby oraz innych dolegliwości. Ma zastosowanie również w leczeniu nowotworów płuc i żołądka^[8].

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Zaobserwowano, że wycina się wiele zdrowych drzew, żeby zebrać ledwie kilka kilogramów zainfekowanego drewna. Wzrost handlu tym drewnem w ciągu ostatniej dekady doprowadził do nadmiernej eksploatacji w całym zakresie. Według Czerwonej księgi gatunków zagrożonych jest gatunkiem narażonym na wyginięcie (VU – vulnerable)^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-23] (ang.).
↑ ^a ^b Taxon: Aquilaria beccariana Tiegh.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-01-21]. (ang.).
↑ Aquilaria beccariana Tiegh.. The Plant List. [dostęp 2014-01-21]. (ang.).
↑ Aquilaria beccariana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Aquilaria beccariana van Tiegh, Ann. Sc. Nat. Bot. 7, 17 (1893). Asian Plant. [dostęp 2014-01-21]. (ang.).
↑ ^a ^b Y.Y. Harvey-Brown Y.Y., Aquilaria beccariana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2014-01-21] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Agarwood (Oud). Fragrantica. [dostęp 2014-01-20]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-23] (ang.).

[grin-3] Taxon: Aquilaria beccariana Tiegh.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-01-21]. (ang.).

[theplantlist-4] Aquilaria beccariana Tiegh.. The Plant List. [dostęp 2014-01-21]. (ang.).

[iucn-5] Aquilaria beccariana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[asianplant-6] Aquilaria beccariana van Tiegh, Ann. Sc. Nat. Bot. 7, 17 (1893). Asian Plant. [dostęp 2014-01-21]. (ang.).

[redlist-7] Y.Y. Harvey-Brown Y.Y., Aquilaria beccariana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2014-01-21] (ang.).

[fragrantica-8] Agarwood (Oud). Fragrantica. [dostęp 2014-01-20]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]