Arapaima
| Arapaima gigas[1] | |||
| (Schinz, 1822) | |||
_3.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Arapaima | ||
| Gatunek |
Arapaima gigas | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 brak danych
| |||
Arapaima[3] (Arapaima gigas) – gatunek ryby kostnojęzykokształtnej z rodziny Arapaimidae. Znana także jako piraruku (ryba czerwona) lub paiche. Jedna z największych słodkowodnych ryb świata.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Tradycyjnie klasyfikowany jako jedyny przedstawiciel rodzaju Arapaima. Z badań Stewarta (2013) wynika jednak, że odrębnym od A. gigas gatunkiem jest opisany w XIX wieku przez Achille'a Valenciennesa Arapaima agassizii (obecnie wszystkie informacje o tym gatunku pochodzą z jego opisu autorstwa Valenciennesa, bowiem holotyp został zniszczony w czasie II wojny światowej); dodatkowo zdaniem autora dwa inne gatunki z rodzaju Arapaima opisane przez Valenciennesa – A. mapae i A. arapaima – również stanowią odrębne, ważne gatunki, a do gatunku A. gigas nie można z pewnością zaliczyć żadnego znanego osobnika poza jego okazem holotypowym[4]. Dodatkowo w późniejszej publikacji Stewart opisał nowy, piąty gatunek z tego rodzaju, Arapaima leptosoma[5].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Ma masywne ciało pokryte dużymi łuskami. Płetwy odbytowa i grzbietowa osadzone są mocno z tyłu ciała. W jej szerokim pysku są małe stożkowate zęby. Głowa arapaimy pokryta jest tarczkami kostnymi. Ma ona stalowoszare ubarwienie o niebieskawym odcieniu. W tylnej połowie ciała, obrzeża łusek mają czerwony kolor.
Rozmiary
[edytuj | edytuj kod]Zanim zaczęto ją tępić notowano osobniki o długości dochodzącej do 3,9 m i masie ciała do 200 kg[6] (niepotwierdzone doniesienia mówią o długości 4,5 m[7]), obecnie rzadko spotykane są okazy osiągające długość 2 m i masę 100 kg[8].
Zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Ponieważ oddycha pęcherzem pławnym, co jakiś czas (około 20 minut) musi zaczerpnąć świeżego powietrza atmosferycznego. W okresie suszy potrafi zagrzebać się w błocie lub piasku. Ryba ta poluje wśród roślinności wodnej, wyskakując na ofiarę z ukrycia.
Środowisko
[edytuj | edytuj kod]Przebywa blisko powierzchni. Zamieszkuje Amazonkę i Orinoko wraz z ich dopływami, na wysokości poniżej 200 m n.p.m. W niektórych regionach arapaima została wytępiona przez kłusowników. Udowodniono także występowanie w jednej z rzek Boliwii.
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Arapaima poluje, czając się wśród roślinności wodnej. Odżywia się głównie rybami z rodziny Loricariidae[8], skorupiakami, ślimakami, pierścienicami oraz owadami wodnymi. Rzadziej ptakami, płazami, gadami i małymi ssakami. Dietę uzupełnia fragmentami niektórych roślin, zdarza się, że arapaima połyka gładkie kamyki, piasek i muł.
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]Arapaima przygotowuje gniazdo (oczyszczony dołek o głębokości około 20 cm) gdy wzrasta poziom wody. Samica składa od 40 000 do 50 000 jaj. Ikrą i larwami opiekuje się samiec. Larwy po wykluciu mają ok. 11,5 cm długości. Od dziewiątego dnia życia zaczynają oddychać powietrzem atmosferycznym. Arapaimy osiągają dojrzałość płciową po 4-6 latach.
Hodowla
[edytuj | edytuj kod]Arapaimy można zobaczyć jedynie w akwariach publicznych, ponieważ ze względu na swoje rozmiary nie nadają się do domowej hodowli.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Arapaima gigas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Arapaima gigas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
- ↑ Donald J. Stewart. Re-description of Arapaima agassizii (Valenciennes), a Rare Fish from Brazil (Osteoglossomorpha: Osteoglossidae). „Copeia”. Rocznik 2013 (1), s. 38–51, 2013. DOI: 10.1643/CI-12-013. (ang.).
- ↑ Donald J. Stewart. A New Species of Arapaima (Osteoglossomorpha: Osteoglossidae) from the Solimões River, Amazonas State, Brazil. „Copeia”. Rocznik 2013 (3), s. 470–476, 2013. DOI: 10.1643/CI-12-017. (ang.).
- ↑ Arapaima gigas. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 1 marca 2009]
- ↑ Froese, R. & D. Pauly: Family Arapaimidae - Bonytongues. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org, 2008. [dostęp 2009-03-01]. (ang.).
- ↑ a b Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
- Arapaima gigas. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 1 marca 2009]